Dış Ticarette Risk Çeşitleri ve Ödeme Şekilleri

Mala İlişkin Riskler

Satış sözleşmesi hükümlerine göre malın ihracatçının sorumluluğunda olan teslim noktasına kadar getirilmesi sırasında ortaya çıkabilecek her türlü riskler ihracatçının, teslim noktasından sonraki zararlar ise ithalatçı şirketin riskleri bulunuyor. Mala ilişkin riskler, dış ticaret işlemlerinin yürütülmesinde aracı olan
bankanın tamamen kontrolü dışında olduğundan, bu konuda ihracatçı veya ithalatçının gerekli tedbirleri alması zorunlu oluyor. Bu çeşit risklerin yönetiminde sigorta kuruluşları, taraflara yardımcı olabiliyor.

  
Alıcı Riski : Mal bedelini kasıtlı olarak ödemez, ödeme güçlüğüne düşebilir, iflas edebilir, faaliyetine son verilebilir, siparişi üretimden sonra iptal edebilir, malları kendi gümrüğünden çekmeyebilir.

 
Ülke Riski : Alıcının bulunduğu ülkenin istikrarsız bir bölgede bulunması, kanun ve kararların değişebilmesi, iç karışıklık çıkması, sivil ayaklanmalar, etrafındaki ülkelerde savaş çıkması, abluka altına alınması, diğer ülkelerce
ambargo uygulanması.

Taşıma Riski : Malların taşıma esnasında kaza ya da çalınması ile zarar görmesi ya da yok olması riskidir.

Ödemeye İlişkin Riskler

Uuslararası ticarette, karşı tarafın ödemeyi yapamamasına neden olan durumlardır. Bunlar; ithalatçının ödeme 

yapmaktan kaçınması (ticari risk), veya ithalatçının ödeme yapmak istemesine rağmen, ithalatçının ülkesinin

konvertibl döviz yetersizliği nedeniyle transferin yapılmasının mümkün olamaması (transfer riski), veya ödemelerin

üstüne bir takım fonlar (veya vergilerin) getirilmesi (mali riskler), veya ihracatçının sevk belgelerini doğru

hazırlamaması sonucu, mal bedelinin ödenmesinin gecikmesi veya tamamen ortadan kalkmasıdır (dokümantasyon

riski). Bu riskler, yalnızca ihracatçı ve ithalatçıyı değil, aracı finansman kuruluşlarını da yakından ilgilendirir. Zira bu

risklerin ortaya çıkması durumunda, aracı finansman kuruluşları da verdikleri kredileri geri alamama riski ile

karşılaşıyor. Bu risklerin yönetimi için, uluslararası ticarette kullanılan en aktif yöntemler; "sağlam ödeme sistemleri,

akreditifler, banka havaleleri, ülke ve şirket istihbaratı, ihracat kredi sigortası ve re-insurance (ikinci sigorta), vb."dir.

Kur Riski : Vadeli satışlarda dövizlerin geleceği tarihteki kurların tahmin edilememesi ya da dalgalı kur ortamında

yüksek kurlardan verilen fiyatların kurların düşmesi ile ihracatçıya zarar vermesidir.

Banka Riski :Yurtdışından gelen dövizleri zamanında haber vermemesi, ihracat belgelerinin dikkatli incelememesi ya

da kaybetmesi, karşı bankanın ihracat dokümanlarını mal bedelinin tahsil etmeden salıvermesidir.  

Piyasa Riski

Piyasa riski; bir şirketin mali yapısının piyasa fiyatlarındaki dalgalanmalar veya piyasalardaki zıt yöndeki fiyat  
hareketlerinden dolayı karşılaşabileceği riski ifade eder.

Risk Yönetimi 

Finansal Risk Yönetimi  

Globalleşme sürecinde döviz kurlarındaki ani değişiklikler veya faiz oranlarındaki dalgalanmalar şirketlerin nakit akımlarını
etkileyebildiği için, birçok şirket riskten korunmayı veya kaçınmayı (hedging) globalleşme stratejilerinin uygulanabilir bir
parçası olarak görmektedir. Örneğin: türev ürünleri faiz oranı riskinden kaçınmak, mal fiyatları ve döviz kurlarında oluşan
ters yönlü hareketleri hafifletmek, öz sermaye riskinden kaçınmak ve portföy dağılımını değiştirmek amacıyla şirketlerce
kullanılmaktadır. 

Risk yönetimi; "eğer herhangi bir şahıs veya kurum sahip olduğu riski azaltmak için herhangi bir finansal ürüne sahip  
oluyorsa bu işlem finansal risk yönetimi veya riskten kaçınma (hedging) olarak adlandırılıyor. 

Yabancı Alıcının Güvenilirliği Nasıl Araştırılır? 

Yeni bir müşteri için ihraç talebini uygulamaya koymadan önce ihracatçı, potansiyel alıcının güvenirliliği ve nasıl tanındığını

araştırmalıdır. Esasen, alıcı yeterli düzeyde tanınmışlık kaydına ve ödeme yapabilme gücüne sahip olmalıdır. Bunu sağlamak  üzere alıcıdan şu belgeleri sağlaması istenmelidir: finansal duruma dair yakın zamanlı ve denetlenmiş belgeler, muhasebe kayıtları (kar-zarar hesapları da dahil), ödemeler dengesi, önceki 3 yıl için nakit akış belgesi, gelecek altı aya yönelik  finansal tahmin. 

Yabancı alıcılar bu belgeleri sağlamaya hazır olmalıdırlar, zira aynı miktar parayı bankalarından borç almak isteseler benzer
 
belgeleri göstermeleri gerekecektir. Belgelerin gerekliliğinin ve muhasebecilerin güvenirliliğinin araştırılması önemlidir.

Bazen sahte belgeler sunulabilmektedir. 

İhracatçı, ayrıca bankasından alıcının bankası veya diğer aracı yerel banka ile ilişki kurup firma hakkında bilgileri ilgili

finansal ve pazar bilgilerini almasını isteyebilir. Bazı bankalar bunu özel araştırma kurumlarına havale ederler. Bu kurumlar

dünyanın her yerinden firmalar hakkında finansal ve pazar hakkında bilgileri sağlarlar. Dun&Bradstreet, Extel and Reuters,

gibi firmalar bu türdendir.

Yukarıda sözü edilen bilgi ve görüşler ihracatçının, yabancı alıcıların güvenirliliği konusunda emin olmasına yardım eder

ancak onların yükümlülüklerini yerine getireceklerini garanti etmez. İhracatçı alıcının bankasından ödeme garantisine dönük

bir provizyon isteyerek bankayı sürece dahil etmeyi deneyebilir. Alıcının bankası böyle bir garantiyi verdiğinde elbette bu,

ihracatçının yükümlülüklerini yerine getirmesi şartına bağlı olacaktır. Örneğin, ihracatçı ancak sözleşmedeki koşullar

tamamlandığında alıcının bankasınca ödeme yapılacağından emin olacaktır.

Peşin Ödeme

İhracat bedellerinin malın fiili ihracından önce ödenmesi anlamını taşımaktadır. Alıcının, sipariş edilen malların sevkiyatından

önce, satıcıya ödeme yapmasıdır. İthalatçı tarafından malın teslim alınmasından önce, gerek bankalar yolu ile ve gerekse

alıcının kendisi veya vekili ya da onun adına hareket eden üçüncü bir kişi tarafından satıcıya peşin olarak ödenmesidir. 

Peşin Ödemenin Özellikleri

Peşin ödeme genellikle birbirlerini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında yapılmaktadır. Tam anlamıyla güvene dayanan bu

ödeme şekli, ihracatçı açısından en elverişli ödeme yöntemi olmasına rağmen, uygulamada en az rastlanılanıdır. Burada

bütün risk alıcı üzerindedir. Çünkü mallar gönderilmeden parasını ödemektedir.Malların sevki, satıcı, firmadan yahut ülkenin

şartlarından kaynaklanan nedenlerle aksayabilir ve gecikebilir. Bu durumda alıcı firma en azından paranın kendisinde

beklemesi ile kazanabileceği faiz gelirinden mahrum olmaktadır. Diğer taraftan peşin ödeme şekli, ihracatçı açısından bir ön

finansman niteliğini taşımakta, bunun kaynağı ise alıcı (ithalatçı) olmaktadır.Uluslararası piyasalarda genellikle satıcı tekeli

olan mallarda ve bazen de alıcı bakımından peşin ödeme iskontalarının yüksekliği nedeniyle bu tür ödemeler cazip

olabilmektedir. Peşin bedellerin üçüncü kişilere devri mümkün değildir.Uluslararası piyasalarda yoğun rekabet ortamı ve

kısıtlı pazar olanakları dolayısıyla pek sık kullanılan bir ödeme şekli olmamakla birlikte nadiren de olsa kullanılan bir ödeme

şeklidir. Uygulamada daha çok mal bedellerine ilişkin avans olarak kullanılmaktadır.Bu ödeme şekli, piyasada fazla talep

gören malların satışında kullanılmaktadır. İhracatçı, mallarına yoğun talep olduğu için müşteri bulamamak gibi bir riski

yoktur. Bu durum, kendini en fazla güvence altına alacağı ödeme şeklini alıcıya kabul ettirmesi bakımından üstün bir pazarlık

gücü sağlamaktadır.Alıcı firma prefinansmanı ihracata konu olan ürünün üretiminin finansmanında kullanılmak üzere

ithalatçıdan bedelin kısmen veya tamamen sağlanmasıdır. Alıcı firma prefinansmanında peşin ödemede olduğu gibi mal

gönderilmeden önce para gelmektedir.Gümrük İdareleri, peşin ödemeye istinaden ihracat yapılırken döviz alım belgesinin

arkasına gümrük beyannamesinin tarih ve numarası ile meblağını kaydetmektedir. 

Vesaik Mukabili Ödeme

Bir malın ihraç ülkesinden yola çıkarılmış olduğunu gösteren belgesinin ihracat bedelini ödeyerek bankadan alınması yoluyla

yapılan ödeme şeklidir.

Bir başka ifade ile bankanın, ihraç bedelini tahsil ettikten ya da gelecekte bir tarihte tahsil edilmek üzere vadeli bir poliçe

düzenlendikten sonra malların çekilmesini sağlayacak belgeleri (vesaikleri) ithalatçıya teslim ettiği ödeme türüdür.  

Uluslararası ticarette yaygın olarak kullanılan bir ödeme aracıdır. 

Vesaik Mukabili Ödeme İşleminin Özellikleri

İhracatçı için risk taşıyan bir ödeme şeklidir.Vesaik mukabili ödemede ithal konusu malın ülkeye gelmiş olması şart değildir.

Bu tür ödemede ihracatçı sevk ettiği mallar karşılığı bu malların sevk edildiğini gösteren belgeler (vesaik) karşılığında bir

kredi kullanmaktadır.Gerek ithalatçının ülkesindeki bankanın ve gerekse ihracatçının ülkesindeki bankanın hiçbir ödeme

taahhüdü bulunmamaktadır. Vesaik Mukabili Ödeme yönteminde bankaların aval veya garanti vermemişlerse satış işleminin

aksamadan gelişmesini garanti edecek herhangi bir yükümlülükleri söz konusu değildir. Bankalar, sadece ihracatçının

kendilerine verdiği vesaikin ithalatçının ülkesindeki muhabirlerine gönderilmesini ve tahsil emrindeki direktifler uyarınca

alıcıya teslimi sorumluluğunu taşımaktadır.Uluslararası ticarette vesaik mukabili yanında, "mal mukabili ödemeler" de

yapılabilmektedir. Bu uygulama da ise, ihracatçı, herhangi bir ödeme yapılmadan veya bir poliçe tanzim etmeden, malları

ithalatçıya gönderir. Mal bedeli sözleşmede belirlenen ilerdeki bir tarihte veya mallar satıldıktan sonra ödenmektedir. Açıkça

görüldüğü gibi, böyle bir uygulama ihracatçı için oldukça risklidir.Vesaik mukabili ödeme ihracatçı için mal mukabili ödemeye

göre daha güvenli bir ödeme yöntemi iken akreditifle karşılaştırıldığında daha az güven verici olduğu görülmektedir.Vesaik

mukabili ödeme şeklinde kullanılan belgelerden biri konişmentodur. Konişmento ithalatçının bankası adına kesilmektedir. Bir

başka ifade ile konişmentoda gönderilen (cosignee) bölümünde ithalatçının bankasının isim, unvan ve adresi yazılır. Bildirim

yapılacak kişi (notify) bölümünde ise alıcı firmanın isim, unvan ve adresi yazılır. İthalatçının bankası (tahsil bankası) mal

bedelini tahsil edince konişmentoyu ithalatçıya ciro eder. İthalatçı, bankanın kendisine konişmentoyu ciro etmesi üzerine

malların alıcısı sıfatını kazanmaktadır.Vesaik mukabili ödemenin birinci türü görüldüğünde ödemeli poliçe (sight bill of

exchange), sevk belgeleri ithalatçıya ancak ödemeyi yaptığı takdirde teslim edilir. Vesaik mukabili ödemenin ikinci türü

"ticari kabul" (commercial acceptance) olup, belgeler alıcıya, adına çekilen poliçedeki bedeli ödeyeceği dair "kabul"


alındıktan sonra teslim edilir. İhracatçının bankası kabul edilmiş poliçeyi saklar ve süresi geldiğinde tahsil eder.Kabul edilmiş

bir poliçe güvenli midir? Kabul edilmiş poliçe "bir borcun hukuki delili" sayılır. En azından alıcı, senetlerini ödemeyen birisi

olarak ilan edilecek ve uluslararası piyasada ciddi bir itibar kaybı olacaktır. Fakat, satıcılar, ödememe riskine karşı genellikle

ibraz bankasının veya birinci sınıf bir diğer bankanın "aval" veya "garanti" vermesini istemelidir.Kabul edilmiş poliçenin  
ihracatçıya bir finansman imkanı sağlama özelliği de vardır. İhracatçı bu poliçeyi bankasına cari faiz haddinden "iskonto"  
ettirebilir. 

Akreditif

İhraç edilen malın bedelinin ödenmesi konusunda belirli koşulların yerine getirilmesinden sonra ödemenin yapılacağına ilişkin  bir çeşit teminattır. Şartlı bir ödeme taahhüdü olarak tanımlanabilir. İthalatçı (amir) bankasından (amir banka) ihracatçı (lehdar) lehine bir 

 akreditif açmasını ve ihracatçının ülkesindeki muhabir banka aracılığıyla haberdar edilmesini istemektedir. İhracatçı belgeleri 
doğru, eksiksiz, kurallara uygun ve kredinin geçerlilik süresinde bankasına sunması durumunda ödeme yapılmaktadır. 

Akreditif İşleminin Özellikleri  

Uluslararası ticarette en sık kullanılan ödeme şeklidir. Akreditif hem ihracatçıyı, hem de ithalatçıyı koruyan bir

işlemdir.Akreditif, ithalatçının verdiği talimat doğrultusunda, ithalatçının çalıştığı bankanın belirli bir meblağa kadar ve belirli

bir vade için istenilen koşulların yerine getirilmesi ve ihracatçı tarafından ihraç edilen malların ihracına ilişkin belgelerin ibrazı

karşılığında ihracatçıya ödeme yapılacağını taahhüt etmesidir.İthalatçı firma, kendi bankasına verdiği emirle ithal edeceği

malın karşılığını ihracatçı firmanın bankasına, mal ihraç edildiği takdirde ödemeyi taahhüt ettiğini bir kredi mektubu ile

bildirir. Bu kredi mektubu akreditiftir.Diğer ödeme yöntemlerine göre daha pahalı olmasına rağmen, en güvenilir olanıdır.

Hem satıcıya hem de alıcıya çeşitli faydaları vardır. Mal bedelinin banka taahhüdünde olması, transfer riskinin büyük ölçüde

ortadan kalkması, satıcı ve alıcının kredi imkanı elde etmesi, gerekli koşulların yerine getirilmesinin (belgelerin incelenmesi)

bankaca sağlanması bu faydalar arasındadır.Akreditife bankalar ve belgeler üzerinden işlem yaparlar. Çünkü akreditif

işlemleri mallarla ilgili olmayıp yapılacak hizmet ve işlemlerle ilgilidir. Akreditifler dayandırıldıkları satış veya diğer

sözleşmelerden ayrı işlemlerdir.Aksi bir hüküm bulunmaması durumunda akreditifde belirlenen koşulların yerine

getirilmesinden itibaren bir hafta (7 gün) içerisinde ödeme yükümlülüğü içermektedir.Rezerv (Discrepancy): İhracatçının

ibraz edeceği belgeler ile akreditifde belirtilen şartların uyuşmaması durumunda bankanın ödeme sorumluluğu kabul

etmemesidir. Ancak rezerv konularının alıcı tarafından kabul edilmesi durumunda ödeme yapılabilmektedir.Söz konusu

ödeme şeklinde bankalar ihraç edilen mal ile ilgili hiçbir kontrol yapmamaktadır. Ödeme, ancak belgeler akreditif metnine

uygunsa gerçekleşmektedir.

Akreditif (Kredi Mektubu)

Kredi mektubu (L/C), bir bankanın önceden belirlenmiş belgelerin sunulması üzerine belli koşullar ve vadelerle, müşterileri

(ithalatçı veya başvuran) adına kullanıcıya veya ihracatçıya ödeme yapmasını garantileyen bir düzenlemedir.Finansal işlem

daha garantili yapılmak istenirse bir başka bankanın müdahalesi ve ihracatçıyı kredi mektubu konusunda bilgilendirilmesi,

kendi onayını eklemesi suretiyle bu yapılabilir. Mektubu veren bankanın ödemeyi aksatması durumunda bu banka garanti

vermiş olmaktadır.Kredi mektubu, genelde uluslararası formda hazırlanan kesin bir belgedir. Bu mektup, ürünlerin kısa bir

açıklamasını, ödeme için gereken bilgilerin listesini, yükleme tarihini, artık ödemenin yapılamayacağı son tarihi belirtmek

durumundadır.İhracatçının ancak belli koşulları yerine getirmesi, ardından ödemeyi alabileceği garantiye bağlanmıştır. Kredi

mektubundaki tüm koşulların tamamlanmasından sonra ihracatçı, bankasına ödeme için gerekli bilgileri sunabilecektir.Kredi

mektubuna göre ödeme elde edebilmek için ticari fatura, yükleme konşimentosu veya ürünlerin taşımaya sağladığını

gösterir bir başka belge. Bazen navlunun önceden ödendiğini gösteren belge de gerekir.Sigorta belgesi, menşe

şehadetnamesi, kalite, miktar, paketleme uygunluğunu gösteren müfettiş belgesi, paket listesi ve benzeri belgelerin

sunulması gerekecektir.İhracatçı ve alıcı arasında eskiye dayalı bir ilişki olmadıkça ihracatçının çıkarlarını korumanın ve

ödeme yaptırmanın en kolay yolu, kredi mektubudur. Kredi mektubunun en yaygın formlar aşağıda ele alınmıştır. Geri

döndürülemez belgeli kredi mektubu:Tüm tarafların onayı olmaksızın iptal veya değişiklik mümkün değildir. İhracatçı,

gerekli belgeleri gösterip tüm koşulları da yerine getirdiyse ödemesi banka tarafından garantiye alınmıştır.Geri döndürülebilir

belgeli kredi mektubu:İlkine göre daha esnektir. Karşı tarafa bilgi vermeksizin iptal ve değiştirme mümkündür. Aktarılabilir

kredi mektubu:Genelde aynı koşullar altında olmak üzere aynı müşteriye dönük olarak eldeki fonların tekrarlanan ticaret

işlemlerinde kullanılmasını mümkün kılar. 

Akreditifte Ödeme Garantisi 

Kredi mektubu, özellikle de belgeli geri döndürülemez nitelikli kredi mektubu, uluslararası ticaret ödemelerinde kullanılan en

güvenli metotlar arasında değerlendirilir. Ancak, yine de ihracatçı dikkatli olmalıdır. Zira, yabancı ithalatçı, teslim edilen

belgelerle teslim edilmesi gereken belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu ileri sürerek ödeme yükümlülüğünü yerine

getirmekten kaçınabilir.Yukarıdaki durumun engellenmesi için, ihracatçı aşağıdakileri yapmalıdır.Kredi mektubunu

hazırlamadan önce, sunulması gereken belgelerin tam ve açık bir listesini oluşturmak üzere karşıdaki alıcı ile tüm koşullar

karşılıklı gözden geçirilmelidir,Kredi mektubundaki her bir kelimenin karşılaştırılan belgelerle ilişkili olmasına dikkat edilmeli

ve kelimelerle belgeler karşılıklı kontrol edilmeli,Belgelerin birbiriyle uyumlu olup olamadığı kontrol edilmeli ve ayrıca

bunların ICC koşullarıyla uygunluk içinde olmasına dikkat edilmeli.Karşı taraf kötü niyet taşıyorsa, ihracatçı yargı yoluna

başvurabilir ve tüm kredi koşullarını karşıladığını gösterebilir. Ancak yabancı ülkedeki bir tarafa karşı yasal tedbir almanın

zor, zaman alıcı ve pahalı olduğu hatırlanmalıdır. İhracatçının bankası, iskonto edilmiş bir kredi mektubuna karşılık avans

olarak çıkarılmış kaynakların geri ödemesini talep edebilir.Bu tür problemlerden kaçınmak üzere ihracatçılar yabancı alıcının

güvenirliliğini dikkatle değerlendirmelidirler.İhracatçılar, kredi mektubu açan bankanın hatasına karşılık kendilerini korumak

üzere kendi ülkelerindeki bir bankanın bu kredi mektubuna onay vermesini isteyebilirler. Bu sağlandığında onaylanan banka,

tıpkı ilk banka gibi garanti vermiş olur. Bu durumda, ihracatçı ikili bir güvenceye sahip olacaktır. Banka, ancak kredi

mektubu geri döndürülemez ve serbestçe kararlaştırılabilir nitelikte ise kendi onayını kredi mektubuna eklemeye istekli

olacaktır.

Mal Mukabili Ödeme

İhraç edilen malın bedelinin, bu malın ithalatçı tarafından teslim alınmasından sonra ödenmesidir.

Bir başka ifade ile ihracatçı, ihraç bedelini almadan malı alıcısına göndermektedir.

İthalatçının gelen malı devralmasıyla bu malın mülkiyeti değil, ancak zilyedliği kendisine geçmektedir. Malların mülkiyetinin

devri ise ancak bu malların devir ve teslimine ilişkin belgelerin ithalatçıya teslim edilmesi ile mümkündür.

Mal Mukabili Ödemenin Özellikleri

İhracatçı, ithalatçı ile yaptıkları sözleşmeye uygun olarak malları göndermekte ve bedeli kararlaştırılan vadelerde almayı kabul etmektedir. (Alıcı sevkiyattan sonra, genellikle 30, 60, 90 gün olmak üzere belirtilmiş bir süre içinde, ödeme yapmaktadır.)İhracatçı ve ithalatçının birbirlerini iyi tanıdıkları ve karşılıklı güvenlerinin bulundukları durumlarda mal mukabili ödeme şekli kullanılabilmektedir.İhracatçı için en riskli ödeme şeklidir. Çünkü mal bedelinin ödenmesi ile ilgili hiçbir güvence bulunmamaktadır. Bir başka ifade ile ihracatçı gönderdiği malın parasını alamama, kesintiyle alma ya da zamanında alamama gibi risklerle karşı karşıya kalabilmektedir.İthalatçı için ideal bir ödeme yöntemidir.Alıcı ve satıcının uzun zamandan beri birbirleriyle iş yaptıkları ve birbirlerine tam güven duydukları durumlarda uygulanabilen bir yöntemdir.Belirli bir ödeme tarihi taşımaması yönünden esnek bir uygulamadır.Bu ödeme şekli, ihracatçı tarafından ithalatçıya belirli bir süre için açılmış bir kredi gibi düşünülebilir.

Kabul Kredili Ödeme

Mal bedelinin belli bir vadede ödenmesini taahhüt eden ve bu ödemeye bir Poliçenin araç olduğu ödeme şeklidir. Bir başka ifade ile kabul kredisi satılan malın bedelinin bir poliçeye bağlandığı vadede satıcıya ödendiği bir ödeme şeklidir.

Bu kredi vesaik ile birlikte ibraz edilen poliçenin ithalatçı veya buna ilaveten ithalatçının bankası tarafından kabul edilmek suretiyle kullanılır.

Kabul kredili ödemede taraflara bankalar aracılık ederler ve bunun için komisyon alırlar. Satıcının düzenlediği poliçe sadece alıcı tarafından kabul edilmiş ise "trade acceptance" vardır. Poliçenin bir banka tarafından kabul edilmesi öngörülebilir. Bu durumda banka poliçeyi kabul eder veya ithalatçının kabulüne aval verebilir. Buna "banker's acceptance" denilmektedir.

Bu ödeme şeklinde vadeli alım yapmak isteyen ithalatçıya karşı ihracatçı, poliçeye bankanın kabul veya aval vermesiyle kendini garanti altına almış olmaktadır.

Kabul Kredili Ödemenin Çeşitleri

Kabul Kredili Vesaik Mukabili

Bu ödeme şeklinde malların alıcıya gönderilmesinden sonra bankanın mal bedelini tahsil etmesi yerine poliçeyi alıcıya kabul ettirdikten veya bu kabule kendisinin de avalini verdikten sonra vesaiki alıcıya teslim edip daha sonra poliçe vadesinde mal bedelinin ihracatçıya ödendiği ödeme şeklidir.

Kabul Kredili Mal Mukabili

Mal mukabili işlemlerde ithalatçı önce malı çeker sonra mevzuatta belirlenen sürede mal bedelini öder. Bu işlemde ise ödeme yapması gereken süre içerisinde poliçe kabul edilecek poliçe vadesinde ise ödeme yapılacaktır. Böylece süre açısından ithalatçıya ikinci bir finansman kolaylığı yaratılmaktadır.

Kabul Kredili Akreditif

İhracatçının kuşat mektubuna uygun vesaiki bankaya ibraz ettiğinde mal bedelini tahsil etmeyip banka tarafından kabul edilmiş poliçenin vadesinde ödeneceğini taahhüt altına alan bir ödeme şeklidir. Burada poliçe vesaik ekinde ilave olarak, teyitli akreditifte teyit bankası adına, teyitsiz akreditifte ise genellikle amir banka adına tanzim edilir. Kabul edilen bu poliçe ile ihracatçı tarafından kendi bankası ya da başka bir bankaya kırdırılabilir.

Kredilendirilmiş İhracat Alacaklarının Zamanından Önce Nakde Dönüştürülmesi

Yabancı alıcıya kredi tanınması ihracatçının rekabet gücü açısından yararlıdır, ancak likidite açısından negatif etki yapar. İhracatçılar, çalışan sermayenin kısa sürede girmesini sağlayacak bir düzenleme yapamadıkları takdirde üretim süreçleri bozulabilir. İhracatçının kredi tanıyabileceği ve yine de bir likidite düşüşü ile karşılaşmayacağı bazı metotlar aşağıda açıklanmıştır.

Alacakların İskontosu

Kambiyo senedi, fatura veya akreditif türünde olabilecek alacaklar için ihracatçı alacaklarının iskonto edilmesi mümkündür. Faiz ve ücretler çıktıktan sonra alacak değerinde para banka tarafından hemen ihracatçıya ödenir. Benzer bir uygulama başka bir taahhüt altına girmeden veya tersine gerçekleştirilebilir (note: right of recourse). Burada, çabukluk söz konusudur ve ihracatçılara alacaklarını iskonto etmeleri ve ne zaman bunu yapabilecekleri noktasında esneklik sağlar. İşlemler basittir ve ihracatçı bankaya özel legal dökümanlar ve garanti sunmak üzerinde değildir.

Faktoring

Alacaklarla ilgili hesapların iskonto ile günlük haftalık veya aylık bazda bir faktoring bürosuna satılması işlemine faktoring denir. Bu satış genelde bir bankaya yapılmaktadır. Benzer faktoring büroları müşterilerinin ticari borçlarını satın almakta ve onları kendi adlarına toplamaktadır.

Forfaiting

İhracatçı, ithalatçıya iletilen ürünler için ödeme hakkını devreder ve bunun karşılığında forfaiting yapan kuruluştan hemen nakit sağlar. Alacaklar, ihracatçının sağladığı kambiyo senetleri veya ithalatçının sağladığı taahhüt içeren kağıtlar olabilir. Ürünler teslim edildikten ve böylece sözleşme tamamlandıktan sonra ihracatçı bu alacakları bir forfaiting kuruluşuna satar ve bu kuruluş tüm riskleri üstlenmiş olur, bu arada ücretlerini kestikten sonra ihracatçıya nakit ödeme yapar. Sermaye ürünlerinin yanında diğer ürünlerin de tüm ihracatında orta – uzun vade kredi ihtiyacı bu yolla finanse edebilir.

Forfaiting, ihracatçıya finansman sağlamanın bir yoludur. Bir kuruluş yabancı müşteriden kambiyo senedi kabul eder. İskonto ile bunu satın alır ve zamanı gelince müşteriden ödemeyi talep eder.

ÖDEME ŞEKİLLERİNİN ŞEMATİK ÖZETİ

AKREDİTİFLİ ÖDEME (Letter of Credit)

•       İhraç edilen malların bedellerinin ödenmesi konusunda belirli şartların yerine getirilmesinden sonra ödemenin yapılacağına ilişkin bir çeşit teminat.

•       Tarafların beraber hazırladığı şartlı,kredi mektubudur.

•       Akreditif, uluslararası ticarette çok geniş bir alanda bir ödeme ve garanti aracı olarak kullanılmaktadır.

AKREDİTİF AÇILMASI 

Ø      Akreditif hem ihracatçıyı, hem de ithalatçıyı koruyan bir işlemdir.

ü      İhracatçı; Malları akreditif şartlarına uygun olarak sevk ettiğinde, mal bedelini tahsil edeceğinden emin olur.

ü      İthalatçı; Sevkiyatın yapılmış olduğunu ve akreditif şartlarına uygun mal gönderildiğini gösteren belgeleri ihracatçı bankaya sunmadan önce ödeme yapılmayacağından emin olur.

AKREDİTİFTE TARAFLAR

A) Akreditif Amiri (Applicant for the credit)

                Akreditifi açtıran veya malı ithal etmek için akreditif açma emrini veren alıcı (ithalatçı) dır.

B) Amir Banka (Issuing / Opening Bank)

                Akreditifi açan bankadır.

C) Muhabir Banka (Advising Bank)

                İhracatçının bankasıdır.Lehdara karşı ödeme konusunda hiçbir yükümlülüğü yoktur.

a) İhbar Bankası (Advising Bank)

                Akreditifi lehdara, teyitte bulunmaksızın sadece ihbar eden bankadır. Ödeme konusunda yükümlülüğü yoktur.

b) Teyit Bankası ( Confirm Bank)

                Akreditife, amir banka dışında kendisinin kesin yükümlülüğünü de ekleyen bankadır.

D) Akreditif Lehdarı (Beneficiary)

                Lehine akreditif açılan, ihraç ettiği malın bedelini, ibraz etiği vesaik karşılığında aracı bankadan tahsil edecek  ihracatçı firmadır. 

Akreditif İşlemleri 

1. Alıcı ile satıcı arasında ödemenin akreditifle yapılacağını belirten bir satış sözleşmesi yapılır.

2. İthalatçı bankasına ihracatçı (lehdar) lehine akreditif açması için talimat verir.

3. Amir Banka genellikle, satıcının bulunduğu ülkedeki bir bankayla akreditifi ihbar ya da teyit etmesi için anlaşır.

4. Muhabir ya da teyit eden banka akreditifin açıldığını ihracatçıya bildirir.

5. Satıcı akreditifin açıldığını öğrenir öğrenmez, eğer belirtilen zaman içinde gerekli şartları sağlayabilecekse, malları sevk etme durumundadır.

6. Satıcı sevkiyatı yaptığını kanıtlayan belgeleri kredinin açıldığı bankaya gönderir.

7. Muhabir Banka gönderilen belgeleri kredi koşullarıyla karşılaştırdıktan sonra, gönderilen belgeler kredi şartlarına uygunsa, kredide belirtilen şartlara göre ödemede bulunur veya müzakerede bulunarak devreder ya da ciro eder.

8. Muhabir ya da teyit eden banka belgeleri amir bankaya gönderir. (Eğer muhabir banka, amir bankadan farklıysa)

9. Amir banka gönderilen belgelerin, kredi şartlarını karşılayıp karşılamadığını kontrol eder. Eğer gönderilen belgeleri yeterli bulursa;

a) Satıcı tarafından belgeler direkt olarak ona gönderilmişse ödemeyi satıcıya ya da onun için kullanılabilir fon tutan muhabir bankaya yapar.

b) Teyid eden bankaya ya da satıcıya ödemede bulunan veya poliçesini kabul eden muhabir bankaya geri ödemede bulunur.

10. Amir banka tarafından belgelerin akreditife uygunluğu tespit edildikten sonra akreditif miktarının ödenmesi için belgeler ithalatçıya sunulur.

11. Alıcı, nakliye belgelerini malların teslimatını yapacak olan taşıyıcıya gönderir.

AKREDİTİF ÇEŞİTLERİ 

Taahhütten Dönebilme Durumuna Göre Akreditifler

1) Kabili Rücu (Dönülebilir) Akreditif

•        İthalatçı ,ya da bankası tarafından ihracatçıya önceden haber vermeksizin her zaman değiştirilebilir veya iptal edilebilirler.

•        Malların transferi ve belgelerin ihracatçı tarafından muhabir bankaya ibraz edilmesinden önce akreditifin şartlan değiştirilebileceği ya da iptal edilebileceği. için ihracatçı açısından büyük risk taşımaktadır.

•        İthalatçı oldukça fazla esnekliğe sahiptir.

•        Belgelerin ihracatçı tarafından muhabir bankaya ibraz edilmesi durumunda akreditifin bankaca ya da ithalatçı tarafından iptal edilmesi veya değiştirilmesi mümkün değildir.

•        Sevk belgeleri ihracatçı tarafından bankaya ibraz edildikten ve bankaca akreditif

                koşullarına uygunluğu saptanarak ödemede bulunulduktan sonra, iptal ya da

                değişiklik bildirimi yapılırsa bu ödeme geçerlidir ve amir banka bu ödemeyi muhabir bankaya yapmak zorundadır.

•        Eğer satış sözleşmesinde açılacak olan akreditifin gayri kabili rücu olduğu açıkça belirtilmemişse akreditif "kabili rücu" türünde açılmış olur.

2) Gayrı Kabili Rücu (Dönülemez) Akreditif

•  İhracatçının akreditifte yer alan şartlan tamamen yerine getirmesi halinde,akreditifi açan banka tarafından,

                • Görüldüğünde ödenmesi kaydını taşıyorsa, ödemenin yapılacağı

                • Vadeli ödeme kaydını taşıyorsa, akreditifte belirtilen vadede               ödemenin yapılacağı

                • Akreditife göre poliçe kabul edilecekse, akreditifin vadesi     dahilinde üzerine çekilecek poliçelerin kabul edileceği şeklinde,         ödeneceği konusunda taahhütleri kapsayan akreditiftir.

• Ancak tarafların kabulü olduğu takdirde değiştirilebilir veya iptal edilebilir.
• İhracatçıya ödeme konusunda sağladığı güvence dolayısıyla bu tip akreditif uluslararası ödeme şekilleri arasında en çok kullanılanıdır.

Ödeme Sorumluluğuna Göre Akreditifler  

1) Teyitli Akreditif

• Muhabir bankanın akreditifi lehdara ihbar ederken amir bankanın talimatına dayanarak kendi teyidini eklediği ve böylece amir bankanın yükümlülüğünü yerine getireceğine dair kendisini de sorumluluk altına aldığı akreditiftir.
• Teyit talimatı verilmiş olmalıdır. Bu konuda bir açıklık yoksa teyitsiz kabul edilir.
• Lehdarı tam teminat altına alması bakımından satıcı için en elverişli olan türdür.

2) Teyitsiz Akreditif

•        Aracı bankanın ödeme konusunda herhangi bir sorumluluğu yoktur.

•        Daha çok ihracatçıların ithalatçılarına, amir bankaya ve ithalatın yapılacağı ülkeye güvenlerinin çok olduğu durumlarda kullanılır.

Kullanım Alanına Göre Akreditifler

1.Ticari Akreditif

• Dış ticaret işlemlerinde kullanılan akreditiftir.

2.Teminat Akreditifleri

• Uzun vadeli alışverişler, büyük iş akitleri ve borçlanmalar gibi konularda kullanılan bir çeşit garanti mektuplarıdır.

3.Basit Akreditif

• Belirli dönemlerde vesaik aranmaksızın yapılacak ödemeler için kullanılır.

Ödeme Şartlarına Göre Akreditifler

1.Görüldüğünde Ödemeli Akreditif

• Ödeme amir bankaca veya amir bankanın verdiği yetkiye dayanarak teyit veya ihbar bankasınca lehdarın akreditif şartlarına uygun vesaiki ibraz etmesi üzerine yapılır.

2.Vadeli Akreditif

• Ödeme, akreditifte belirtilmiş olan ‘Ödeme vesaikin ibrazından,fatura tarihinden veya sevk tarihinden 60,90,120 veya 180 gün sonra yapılacaktır.’ gibi sürenin sonunda yapılır.

3.Kabul Akreditifi

• Ödeme belli bir süre sonra yapılır.Bunun için lehdar tarafından düzenlenmiş bir poliçe vardır.
• İthalatçıya, ithal ettiği malların bedelini,bunları satarak elde edeceği para ile ödemek imkanı verir.

4.İştira Edilebilir Akreditif

• Amir banka,iştira eden ödemeyi, akreditif şartlarına uygun olarak düzenlenmiş belge ve/veya poliçe kendisine ulaştıktan sonra yapar.

Kullanış Şekline Göre Akreditifler

1.Devredilebilir Akreditif

• Lehine bir akreditif açılan bir ihracatçı kendi ülkesindeki

üçüncü bir şahsa yani akreditifte adı geçenden başka ikinci ya da daha fazla ihracatçıya akreditifi devredebilir.

• Devirde ilk akreditifdeki esas şartlar değiştirilmemekte sadece miktar, mal fıyatı, akreditif vadesi ve son tarihi tarafların kabulü ile değiştirilmektedir.
• Akreditif amiri ile lehdarın ve devredilen üçüncü şahsın adları birbirine ve şartların da yeni lehtara banka tarafından bildirilmesi gerekir. Amir banka tarafından devredilebilir olarak adlandırıldığı takdirde devir yapılabilir.
• Sadece bir kez devredilebilirler.
• Aynı zamanda nakledilebilir akreditif hükmünü taşımaktadır.

İthal edilecek olan malın, ihracatçı tarafından doğrudan sağlanmasına imkan olmayan durumlarda kullanılan ve başka bir ülkeye transferi mümkün olan akreditife nakledilebilir akreditif denmektedir.

2. Karşılıklı Akreditif

•        Bir ithalat akreditifinin bir ihracat akreditifiyle karşılanmasına imkan verir.

•        Transit ticarette, aracı vasıtasıyla yapılan satışlarda kullanılır.

•        Transit ticarette aracı firma hem ithalatçı hem de ihracatçı durumundadır.

•        Aracı firma, satış yapacağı firmaca lehine açılmış bulunan akreditifi teminat göstererek kendisinin ithal yapacağı firma lehine bir akreditif açabilir.

3. Peşin Ödemeye İmkan Veren Akreditif

•        Akreditif konusu olan malların imali ve tedariki için ihracatçının ihtiyacı olan avansın ödenmesine olanak sağlayan akreditiftir.

a)Kırmızı Şeritli Akreditif

•        Satıcının malları hazırlaması için bir ön finansman ihtiyacı olduğu durumlarda kullanılır.

•        Tutarın bir kısmının malların sevkiyatından önce avans şeklinde satıcıya ödenmesine imkan verir.

b) Yeşil Şartlı Akreditif

•        İhracatçılara peşin ödeme yapılmasına izin verir.

•        Amir banka ihbar bankasına, lehdara,malların depolanması ve depo makbuzunun ibraz edilmesi karşılığında ödemede bulunması için yetki verir.

Kullanış Adedine Göre Akreditifler

1.Adi Akreditif

• Akreditif talimatında belirtilen limitin bir defa kullanılmasıyla hükümden düşer.
• Bir veya birkaç partide yapılan ödemelerin toplamı hiçbir zaman akreditif limitini aşamaz.
• Rotatif şekilde açıldıkları belirtilmemiş olan akreditifler adi olarak kabul edilir.

2.Rotatif Akreditif

•        Genellikle bir müşteriden sürekli ve yüksek tutarlı alımlarda kullanılır.

•        Şartları çerçevesinde akreditif tutarının tamamı veya bir kısmı kullanıldıkça ek bir değişiklik talimatına gerek olmadan aynı şartlarda ve aynı tutar için kendiliğinden yenilenir.

•        Dönerlik şartı ya miktarla ya da süreyle sınırlandırılır.

Akreditif Örneği 

Akreditif Mektubunda Yer Alan Bilgiler

1. Amir Bankanın adı ve adresi. ( Amir Banka genellikle ithalatçının kendi bankası olup, ithalatçının talimatı üzerine akreditifi açar.)

2. Akreditifle ilgili işlemleri içeren banka referans numarası

3. Akreditif vadesi

4. Akreditifi açtıran ithalatçının adı ve adres

5. İhracatçının (lehdar) adı ve adresi

6. Akreditifi ihbar eden bankanın adı ve adresi. Bu banka genellikle ihracatçının kendi bankasıdır.

7. Akreditifin tutarı ve döviz cinsi

8. Akreditifte belirtilen ödeme şekli

9. İhracatçının tam sipariş tutarının altında sevkiyat (kısmi sevkiyat) yapmasına izin verilip verilmediği

10. Malların bir araçtan diğerine aktarma yapılmasına izin verilip verilmediği

11. Malların nakliye firmasına teslim edildiği yer ve bunun için verilen en son tarih

12. Malların gönderildiği yerin adı

13. Banka tarafından ödeme yapılmadan önce ihracatçının bankasına sunması

gereken belgelerin türü ve miktarına ilişkin liste

14. Akreditif vadesi içinde, nakliyeye ilişkin belgelerin verildiği tarihten itibaren diğer belirli belgelerin sunulması için verilen süre.

Akreditif İşlemlerinde Görülen Yaygın Sorunlar *

. Eğer akreditif vadesi içinde istenilen belgelerle birlikte sunulmaz ise geçerli sayılmayacaktır.

5. Eğer İhracatçının (lehdar) ismi doğru olarak belirtilmezse akreditife itibar edilmeyebilir.

7. Akreditifte belirtilen tutarın diğer belgelerde belirtilen tutarla aynı olması gerekmektedir.

9. Eğer akreditifte kısmi sevkiyata izin verilmiyor ise malların tümünün gemiye

yüklenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde akreditif kabul edilmeyecektir.

10. Akreditifte aktarmaya izin verilmediği halde aktarma yapılmış ise, gecikmeler ve ekstra maliyetler ihracatçıya yüklenecektir.

11.Eğer akreditifteki yükleme koşullarına uyulmaz ise akreditif geçerli sayılmayabilir.

13. Eğer belgeler akreditifte belirtilen gerçek format ve sayıya uygun değil ise gecikmeler ve ekstra maliyetler olabilmektedir.

15. Eğer belgeler belirtilen zaman içinde sunulmazsa akreditif geçersiz sayılabilmektedir.

* Akreditif örneğinde yer alan bölüm numaralarına göre açıklanmaktadır

Akreditif İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

•          İthalatçı ile ihracatçı arasında sözleşme yapıldığı zaman, ihracatçının tam olarak ithalatçı tarafından ne tür belgeler istendiğini bilmesi gerekmektedir. Daha sonra ihracatçı akreditif koşullarını yerine getirebilmek için akreditif vadesinin yeterli olduğundan emin olmalıdır.

•           İhracatçı, ithalatçı ile olan tüm işlemlerinde adının ve adresinin doğru bir şekilde yazıldığından emin olmalıdır. Akreditif ihracatçıya ihbar edilmediğinde ihracatçı akreditifte ve sunacağı belgelerde isminin doğru olup olmadığını kontrol etmelidir.

•          Alıcının kısmi sevkiyatı kabul edip etmediği konusu ihracatçı tarafından anlaşılır olmalıdır: Eğer kısmi sevkiyat kabul ediliyor ise teslim tarihinde bir problem çıksa bile bu durum akreditifin geçerliliğini etkilemeyecektir.

•          Akreditifte malların gönderildiği nokta ve gönderme tarihi, ihracatçı ile ithalatçının akreditif koşullan üzerinde anlaştıkları gibi olmalıdır.

•           İhracatçının sözleşme tamamlanmadan önce, malları nasıl yükleyeceğini bilmesi gerekmektedir. Genellikle yüklemelerde aktarma işlemi yapılabilmektedir. Bazen önceden geminin aktarma yapıp yapmayacağını bilmek mümkün olmayabilmektedir. Bu gibi durumlar için akreditifin aktarma işlemine izin vermesi faydalı görülmektedir.

•          İhracatçı, ithalatçının hangi belgeleri istediği konusunda emin olmalıdır. İstenilen belgelere göre, mallan yüklemeye hazırlarken, ekstra maliyetler ve gecikmeler olabilmektedir.

•           İhracatçı akreditif kendisine ihbar edildiği zaman tüm detaylan kontrol etmelidir.Aynı zamanda istenilen belgelerin hazırlanabilmesi için yeterli zamanın olup olmadığının ihracatçı tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir.

Akreditifte İstenen Belgeler

Akreditifte istenen belgeler ülkelere, firmalara ve malın cinsine göre değişse de

genellikle şu belgelerden oluşmaktadır.

Ticari fatura (Commercial invoice)

İhracatçı tarafından ithalatçıya verilmek üzere düzenlenen ve tasdik olunarak

üzerinde malın birim fiyatını, toplam fiyatını, miktarını, ağırlığını; özelliklerini, satıcının adı ve adresini, alıcının adı ve adresini, borcun ödeme şeklini, satış şartları ile yükleme ve boşaltma yerini gösteren belgedir. İhracatçının hazırlayacağı ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun olmalıdır.

Poliçe (The bill of exchange)

Poliçe, ihracatçı tarafından hazırlanan ve imzalanan bir belge olup, ithalatçının belirli bir meblağı (ihracat tutarını) yine belirli bir süre sonunda ihracatçıya ödemesini öngören bir belgedir. Poliçe, ihracatçıya ödemenin yapılacağına dair bir güvence oluşturmamakla birlikte akreditife ek olarak düzenlenen bir belgedir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of origin)

İhracatçı ve onun temsilcisi tarafından hazırlanan ve bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilen malın menşeini gösteren belgedir.

Konşimento (Bill of Lading)

Konşimento, nakliye araçları yola çıkmadan önce ihracatçının vereceği yükleme rotasına göre nakliyeci tarafından düzenlenen malların teslim alındığını ve kararlaştırılan yere kadar taşınıp ithalatçıya teslim edileceğini gösteren belgedir.

Kalite kontrol belgesi (Certificate of inspection)

İthalatçılar genelde aldıkları malların belli standartlara uygun olduğundan emin olmak için kalite kontrol belgesi isterler. İki taraf kalite kontrol işlemiyle kimin ilgileneceği ve masrafları kimin karşılayacağı hususunda önceden anlaşmaya varmalıdır.

Sigorta poliçesi (Insurance certificate)

İthalatçıya gönderilen malların yolculuk sırasında kayba veya hasara uğrama

tehlikesine karşı sigorta edildiğini gösterir.

ATR-l, ATR-3 ve EURO1 Dolaşım belgeleri

ATR belgesi, Avrupa Birliğine üye ülkelere yapılan ihracatta istenmektedir. EFTA ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan Serbest Ticaret Anlaşması gereği, bu ülkelere yapılan ihracatta EUROl Belgesi istenmektedir.

Sağlık sertifikası

Söz konusu malın cinsine göre sağlık koşullarına uygun olup olmadığını gösteren belgedir.

Çeki listesi

Bazı durumlarda, ithalatçı firma tarafından istenebilir. Çeki listesi, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, birim paket veya çuvalın ağırlığını gösterir.

PEŞİN ÖDEME(Cash/Pre Payment)

•       Satıcının malları sevk etmeden önce mal bedelini kısmen veya tamamen alıcıdan peşin olarak almasıdır.

•       Sevkiyat en geç 1 yıl içerisinde gerçekleştirilmelidir.

•       Alıcının en fazla risk aldığı ödeme şeklidir. 

1.Satış sözleşmesinin imzalanması

2.Mal bedelinin peşin olarak ödenmesi

3.Peşin bedelin transferi

4.Peşin bedelin ihracatçıya ödenmesi

5.Malın gönderilmesi

6.Mala ilişkin belgelerin ibrazı

7.Belgelerin gönderilmesi

8.Belgelerin teslim edilmesi

9.Malın gümrükten çekilmesi

Alıcının Riskleri

•       Satıcı malları gönderemeyebilir. 

•       Gönderdiği mallar siparişe uygun olmayabilir. 

KABUL KREDİLİ ÖDEME (Documentary Acceptance)

•       Satıcı ve alıcı arasında yapılan sözleşmede, belgelerin kararlaştırılan vadede satıcı tarafından keşide edilecek poliçenin kabulü karşılığında alıcıya teslim edilmesidir.

•       Ödemeler uzun vadelerde poliçeler düzenlenerek, taksitler halinde yapılmaktadır.

•       Poliçeleri yetki verilen bankalar imzalar 

1. Satış sözleşmesinin imzalanması

2. Malların  gönderilmesi

3. Vesaik-poliçe avans sistemi

4. Belgelerin alıcının bankasına gönderilmesi

5. Belgelerin alıcıya bildirilmesi

6.Alıcının bankasına başvurması

7. Kabul için poliçe ibrazı

8. Onaylanmış belgelerin satıcının bankasına gönderilmesi

9. Vesaik

10.Vade bitimine yakın bir süre kala gönderilen poliçe

11.Vade günü ödeme

TARAFLARIN RİSKLERİ

•  Vadeler uzun olduğundan satıcı vade farkı isteyebilir.
•  Uzun vadeler kur riskinide beraberinde getirmektedir.
•  Bankalar bu tür işlemlerde yüklü komisyonlar talep ederler.
•  İthalatta poliçeler damga vergisine tabi tutulurlar.

VESAİK MUKABİLİ ÖDEME (Cash Againt Documents)

•  Alıcının satın alacağı malın bedelini, o malı temsil eden bir belgeye dayandırdığı ödeme şeklidir.
•  Temel özelliği bankaların fazla sorumluluk taşımadan sadece müşterilerinin vekili olarak davranmalarıdır. 

1. Satış sözleşmesinin imzalanması

2. Malın gümrükten çekilmesi

3. Belgelerin gönderilmesi

4. Belgelerin alıcının bankasına gönderilmesi

5. Belgelerin bedelinin,önceden saptanmış vadede ödenmesi

6. Belgelerin teslim edilmesi

7. Belgelerin bedelinin transferi

8. Belgelerin bedelin ihracatçıya ödenmesi

 SATICININ RİSKLERİ

• Araya bankaların girmesi taraflara zaman ve maliyet açısından oulmsuz etki yapmaktadır.
• Alıcılar malları gümrükten almayarak devlete kalmasını sağlayabilir.
• Malların gümrüklerde beklemesi bozulmalarına sebep olabilir.
• Alıcılar malları almaktan vazgeçebilir.
• Alıcılar fiyat indirimi için zorlamada bulunabilirler.

MAL MUKABİLİ ÖDEME (Cash Against Goods)

• Satıcı malın bedelini almadan alıcıya gönderir.
• Alıcı, satıcı ile aralarındaki sözleşmede belirlenen vadelerde,mal bedelini satıcıya bankası kanalıyla havale eder.
• İhracatçının en fazla risk aldığı ödeme şeklidir. 

1. Satış sözleşmesinin imzalanması

2. Malın gönderilmesi

3. Mala ilişkin belgelerin ibrazı

4. Belgelerin gönderilmesi

5. Belgelerin teslim edilmesi

6. Malın gümrükten çekilmesi

7. Belgelerin bedelinin,önceden saptanmış vadede ödenmesi

8. Belgelerin bedelinin transferi

9. Belgelerin bedelinin ihracatçıya ödenmesi

SATICININ RİSKLERİ

•       Alıcı, malı aldıktan sonra bedelini ödemeyebilir.
•       Alıcı, malı gümrükten süresi içinde çekmeyerek malın devlete kalmasına sebep olabilir.
•       Alıcı, malları almaktan vazgeçerek iade edilmesini sağlayabilir.
•       Alıcı, çeşitli nedenler  öne sürerek gümrükteki mallar için fiyat indirimi talebinde bulunabilir.