Diğer taşımacılık türlerinde olduğu gibi denizyolu taşımacılığında da konşimento değerli bir evrak niteliğindedir. Namına konşimento düzenlenen kişi, taşımaya konu olan yükün sahibi olarak nitelendirilir. Yüke ilişkin ithalat işlemlerinin yapılabilmesi için taşıyıcı firmaya orijinal evrakın veya onaylı suretinin ibraz edilmesi gerekmektedir. Düzenlenmesi zorunlu evraklardan olan konşimentolar bir anlamda müşteri ve taşıyıcının yüklenilen işin muhteviyatının kayıt altına alındığı belgelerdir. Denizyolu taşımacılığında işlerin hızlı ve güvenilir olarak yürütülmesinde konşimentoların önemli rolü bulunmaktadır. Bu kapsamda denizyolu taşımacılığında yaygın kullanılan konşimento türleri aşağıdaki gibidir:
Orijinal Konşimento: Bu tür konşimento taşıyıcı tarafından oluşturulmuş, kaşe ve imza uygulanmış olan fiziksel olarak basılı bir evraktır. Yük sahipliğinin alıcıya geçebilmesi için orijinal konşimentonun muhatabına posta/kurye ile gönderilmesi zorunludur.
SWB Konşimento (swb nedir) (Sea Waybill Konşimento): Günümüzde konteyner gemilerinin evraklardan önce limana ulaşması nedeniyle yaşanan evrak eksikliği sorununun giderilmesi amacıyla sea waybill konşimento (swb) kullanımı giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Alıcının sorunsuz bir şekilde ithalat işlemlerini gerçekleştirmesini sağlayan Swb Konşimento, malların çekilebilmesi için orijinal konşimentonun alıcıya ulaştırılması zorunluluğunu ortadan kaldırmaktadır.
Bu kolaylıktan yararlanmak için alıcı firmanın taşıma öncesinde taşıyıcı firmadan swb konşimento düzenlenmesi için talepte bulunması gerekir. Swb Konşimento geçici belge niteliğinde olsa da denizyolu taşımacılığında işlemleri hızlandıran bir seçenektir. Ancak swb konşimento sadece bir kanıt niteliğini taşımakta, mallara mülkiyet hakkı vermemektedir. Bu konşimento gönderici tarafından derhal yükün serbest bırakılmasına karar verildiği zaman kullanılır. Bu yükün ilgili belgede belirtilen alıcıya teslim edilebileceği, navlunun talep edilebilmesi için orijinal konşimento sunmak yerine, varış limanından konteynerin çekilebilmesi için alıcının kimlik doğrulamasına yeterli olacağını göstermektedir.
Telex Konşimento (Telex Release Konşimento): Orijinal konşimentonun hazırlandığı ve alıcı tarafından konşimentonun teslim alındığı bazı durumlarda kopya evrak ihtiyacı olabilir. Herhangi bir gerekçe ile evrakın alıcıya ulaşmasında yaşanabilecek gecikmelerin önlenmesi amacıyla orijinal konşimento firmaya ibraz edilerek, telex işlemi aracılığıyla kopya konşimento oluşturulur. Bu durumda dijital ortamda konşimento alıcısına iletilir ve işlemler hızlı bir şekilde tamamlanır.
Orijinal konşimento, swb konşimento ve telex konşimento malların deniz yolu ile yurtiçi ve yurtdışında taşınması amacıyla kullanılan ana belgelerdir. Orijinal konşimento, malların deniz yolu ile taşınması için gerek duyulan bilgilerin yer aldığı basılı hukuki bir evrak niteliğini taşımaktadır. Malların taşıma ve teslim alınmasına ilişkin sözleşme niteliğine sahip olup, malların mülkiyetini sağladığını gösterir bir belgedir. Swb konşimento ise sorunsuz bir ithalat için gerek duyulan bir belgedir. Zira orijinal konşimento fiziksel olarak alıcıya ulaştırılması gereken bir evraktır. Malların kısa sürede alıcıya ulaşması durumunda ithalatın kesintiye uğramaması için taşıma öncesi alıcı tarafından talep edilmesi halinde düzenlenen bir belgedir. İthalat işlemlerinin hızla yapılabilmesini sağlar. Telex konşimento ise bir nevi orijinal konşimentonun sanal bir kopyasıdır ve işlemlerin hızla tamamlanmasını sağlar.
Tüm konşimentoların önem arz eden farklı işlevleri olduğundan, yerinde ve doğru kullanılması gerekir. Swb konşimento, telex konşimento kullanımı alıcı ve satıcı tarafa zaman kazandırdığı gibi maddi olarak da avantaj sağlar. Ancak swb konşimento ve telex konşimento ile malların ithalatçı tarafından çekilmesi mümkün olsa da orijinal konşimentonun düzenlenmesi gerekecektir.
Benzer Konular