 IMPORTERS & EXPORTERS & IMPORT EXPORT CUSTOMS DATA & BILL OF LADING SEARCH ENGINE |  |
ihracat türleri
İhracat Türleri İhracat, ekonominin ve kalkınmanın motorudur. İleri teknoloji içeren, katma değeri yüksek ihracat ülkemizin kalkınmasına ciddi katkı sağlayacağı gibi cari açığın azaltılmasına da faydalı olacaktır. Bu çalışmada genel olarak ihracata ilişkin olarak yapılması gereken işlemler ve izlenecek prosedür KDV ve ÖTV mevzuatı, ihracat yönetmelik ve tebliğleri ile gümrük mevzuatı açısından değerlendirilmesi gereken bir konudur. 1- İHRACAT MEVZUATI, İhracat Nedir? Nasıl İhracatçı Olunur ? Öncelikle ihracı yasaklanmış ürünler dışında ihracat yapılması serbesttir. 06/06/2006 tarihli ve 26190 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İhracat Yönetmeliğine göre; ihraç edeceği mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar ihracat yapabilir İhracat, İhracat Yönetmeliği’nin 4ncü maddesine göre bir malın yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatına uygun olarak Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılması ya da Ekonomi Bakanlığınca ihracat olarak kabul edilecek diğer çıkış ve işlemlerdir. İhracı yasaklanmış ürünler piyasalarda meydana gelen olağan dışı bir gelişme, ihracata konu malda görülen yetersizlik, kamu güvenliği, kamu ahlakı, insan sağlığı, hayvanların, bitkilerin veya çevrenin korunması amacına yönelik tedbirler, sanatsal, tarihi ve arkeolojik değer taşıyan metanın korunması nedenleriyle ihracatı kısıtlanan veya yasaklanan ihracata kısıtlama veya yasaklama getirmeye ve gerektiğinde ihracatı izne veya kayda bağlamaya Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir. İhracı yasak ve ön izne bağlı mallar, (96/31) sayılı İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ Ek'inde yer alan listede sıralanmıştır. Bu noktada ihracı planlanan ürünlerin bu listede yer alıp almadığı kontrol edilmelidir. Halen yürürlükte bulunan 22.12.1995 tarih ve 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı'nda esas olarak; ihracatta yetkili merciin Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlık (mevcut Ekonomi Bakanlığı) olduğu ifade edilerek bakanlığın bu konudaki yetkileri sayılmakta, kanun, kararname ve uluslararası sözleşmelerle ihracı yasaklanmış mallar dışında kalan bütün malların ihracının bu karar çerçevesinde serbest olduğu (Karar'ın 3. maddesinin (b) bendinde sayılan nedenlerle getirilecek kısıtlama ve yasaklamalar hariç olmak üzere) belirtilmektedir. 22/12/1995 tarih ve 95/7623 sayılı anılan İhracat Rejim Kararı 6/1/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Anılan İhracat Yönetmeliği’nin ihracatçı ile ilgili 4. maddesinin (e) bendine ve 5910 sayılı Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesine göre ihracatçıların, İhracatçı Birliğine üye olmaları zorunludur. Üyelik için herhangi bir Genel Sekreterlik ya da irtibat bürosuna aşağıdaki belgeler ve "giriş aidatı" (200 TL.) ücretiyle başvurmak gerekmektedir. Bunun dışında yıllık aidat ve nispi aidat ödeme zorunluluğu da bulunmaktadır. Üyelik için,
Bunun yanında giriş aidatının ödendiği yılı takip eden yıllarda “Yıllık Aidat” ödenmesi gerekir. Yıllık Aidatlar yılın ilk üç ay içerisinde (01 Ocak-31 Mart tarihleri arasında) ödenmektedir. Beyanname onayı sırasında, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri tarafından, beyanname toplam bedeli üzerinden %0,05- %0,1 arasında değişen oranlarda “Nispi Aidat” tahsil edilir. Ayrıca belli ürünlerde, %0,02- %0,1 arasında değişen oranlarda Tanıtım Fonu kesintileri alınmaktadır. 5/7/1993 tarihli ve 93/4614 sayılı İhracatçı Birliklerinin Kuruluşu, İşleyişi, İştigal Sahaları, Organları, Üyelerin Hak ve Yükümlülüklerine Dair Bakanlar Kurulu Kararına istinaden, nisbi aidatın tahsil edilmesi gerekir. Bu husus, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince gümrük beyannamesinin onaylanması sırasında aranır. İhracat işleminin başlaması için ihracatçıların, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine onaylattıkları gümrük beyannamesi ile ihracatın yapılacağı gümrük idaresine başvurmaları gerekir. İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair mevzuat uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların ihracatında, ilgili mercilerden ön izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri uygulanır. İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair mevzuat uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların ihracatında, ilgili mercilerden ön izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri uygulanır. Bunun dışında özellikli ihracat türleri olan kayda bağlı ihracat, konsinye ihracat ve kredili ihracat işlemlerine ilişkin usul ve esaslar anılan Yönetmelik ve ilgili mevzuatta belirlenmiştir. İhracat prosedürüne ilişkin açıklamalar şematize olarak Ek-1’de yer almaktadır. 2- İHRACATTA KDV MEVZUATI Yapılan ihracat işlemi Katma Değer Vergisi mevzuatında yer alan şartlara uyulması halinde KDV istisnasından faydalanılarak yapılır. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-a maddesi doğrudan ihracat işlemini düzenlemektedir. Buna göre aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetler. Anılan Kanun’un 11/1-c maddesinde ise ihraç kaydıyla yapılan teslimlerin KDV’den müstesna olduğunu hüküm altına almıştır. Buna göre aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir. Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanunun 32'inci maddesi hükmü uygulanmaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır. İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir. Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 27 Seri No’ lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde ayrıntılı düzenleme ve şartlar yer almaktadır. Buna göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca yapılan tanıma göre imalatçının; 1. Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması, 2. Sanayi Odası, Ticaret Odası ve Esnaf ve Sanatkar Derneklerine kayıtlı bulunması, 3. İmalat işinde en az 5 işçi çalıştırması, Bu şart aşağıda daha detaylı olaran analiz edileceği üzere 99 nolu KDV Genel Tebliği ile kaldırılmıştır. 4. Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olması, 5. Bu şartları topluca taşıyan imalatçıların kendi üretimine ilave olarak aynı zamanda fason imalat da yaptırmaları halinde, a) Fason imalatı sadece, sanayi sicil belgesinde yazılı üretim dallarında yaptırmaları, b) Fason olarak yaptırılan imalatta işin riskini ve organizasyonu üstlenmeleri, c) Fason olarak imal ettirilen mallarla ilgili ham madde ve yardımcı maddeleri temin etmeleri gerekmektedir. İmalatçı tanımında yapılan bu düzenlemeye göre, imalatçılarca ihraç kaydıyla ihracatçılara yapılacak teslimlerde aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre işlem yapılacaktır. Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesinde yazılı tecil - terkin uygulamasından, makina ve teçhizatını kullanmak suretiyle bizzat üretim yapan kuruluşlardan; i - Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesi olan, ii - Sanayi Odası, Ticaret Odası veya Esnaf ve Sanatkar Derneklerine kayıtlı bulunan, iii - İmalat işinde en az 5 işçi çalıştıran, iv - Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olan imalatçılar yararlanacaktır. Daha sonra yayımlanan 99 Seri No’ lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin olarak imalatçı tanımını değiştirmiştir. Buna göre KDV Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında ihracatçılara ihraç kayıtlı teslimde bulunabilecek imalatçılarda aranacak şartlara 27 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A) bölümünde yer verilmiştir. Tebliğdeki düzenlemeye göre, "imalatçı" sayılabilmek için diğer şartlarla birlikte "imalat işinde en az 5 işçi çalıştırma" şartının da sağlanması gerekmektedir. Ancak, 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1 inci maddesi kapsamında değerlendirilen sanayi işletmelerinin (imalatçıların) sanayi siciline kayıt olabilmeleri için asgari çalıştırmaları gereken işçi sayısı konusunda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Sanayi Sicil Tebliğleriyle, değişen ve gelişen teknolojik şartlara paralel olarak sanayi işletmelerinde makine ve teknoloji yoğunluğunun artması ve bu nedenle işgücüne duyulan ihtiyacın azalması sebebiyle değişiklikler yapılmaktadır. Bu nedenle, 27 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A) bölümünde sayılan ve ihracatçılara ihraç kayıtlı teslimde bulunacak imalatçılarda aranan şartlar arasında yer alan "imalat işinde en az 5 işçi çalıştırılması" şartı kaldırılmıştır. Buna göre, bu Tebliğin yayımından önceki dönemlerde yapılan ihraç kaydıyla teslimlerde de geçerli olmak üzere, sanayi sicil belgesine sahip olan ve 27 Seri No.lu KDV Genel Tebliğindeki diğer şartları taşıyan imalatçıların, tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimde bulunabilmeleri için teslimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırmaları yeterli olacağı hususu ifade edilmiştir. Bu çerçevede ürün ihracatının doğrudan ihracatçı sıfatıyla yapılması ve KDV istisnasından yararlanan bu işlemden dolayı yüklenilen KDV’nin iade olarak Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara göre alınması mümkündür. Bunun dışında ihracatçının bu malı ihraç kaydı ile KDV’siz teslim alması ve belli bir sürede Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve kaidelere uymak şartıyla ihraç etmesi mümkündür. Bu durumda ihraç kayıtlı teslimi gerçekleştiren ihracatçının KDV iadesi ile uğraşmasına gerek kalmaz. Yüklenilen KDV ihraç kaydıyla teslimi gerçekleştiren firma tarafından talep edilebilir. 3- İHRACATTA ÖTV MEVZUATI A- İHRACAT TESLİMLERİ 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 1/a maddesine göre bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından teslimi bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tabidir. Özel Tüketim vergisinde de KDV’ye paralel olarak ihracat ve ihraç kayıtlı teslim için ÖTV istisnası öngörmüştür. ÖTV Kanunu’nun 5. maddesine göre bu Kanuna ekli listelerdeki malların ihracat teslimleri aşağıdaki şartlarla vergiden müstesnadır. a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin, yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. b) Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış olmalıdır. Malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz. 2. İhraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde gösterilen ve beyan edilen özel tüketim vergisi ihracatçıya iade edilir. Maliye Bakanlığı, ihraç edilen mallara ait verginin iadesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. İhracatta ÖTV uygulamasına ilişkin olarak 1 seri numaralı ÖTV Genel Tebliği ile bazı düzenlemeler yapılmıştır. “5. 1. 1. ÖTV Mükelleflerinin İhracat Teslimleri” bölümünde “Yurt dışındaki müşterilere teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkan mallar ÖTV'den istisna edilmiştir. Bu maddenin uygulanmasında yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade etmektedir.” denilerek ihracat istisnasına ilişkin genel esaslar belirlenmiştir. İhraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden Türkiye'deki kişi ya da kuruluşlara veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere Türkiye'de teslim edilen mallar için ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir. İlgili Kanun ve anılan Tebliğ’de yer alan şartlara uygun olarak yapılacak ihracat teslimlerine ilişkin düzenlenecek faturada ÖTV hesaplanmayacaktır. Ancak ihraç konusu malların yurt dışına çıktığı, gümrük beyannamesinin aslı veya ilgili gümrük idaresi, noter ya da yeminli mali müşavir tarafından onaylı örneği ihracatın gerçekleştiği dönemdeki ÖTV beyannamesine eklenmek suretiyle tevsik edilecektir. İhraç edilen mallarla ilgili olarak KDV istisnası nedeniyle gümrük beyannamesinin KDV beyannamesine eklenmiş olması halinde, ÖTV beyanı için mükelleften ayrıca gümrük beyannamesi istenilmeyecek, vergi dairesine ibraz edilen bu beyannamenin şef ve müdür yardımcısı tarafından onaylı fotokopileri kullanılacaktır. İhraca konu ürünün ÖTV ödenerek satın alınmış olması durumunda yapılacak işlemler Tebliğ’in “5. 1. 2. ÖTV Ödenerek Satın Alınan Malların İhracı” başlıklı bölümünde anlatılmaktadır. ÖTV Kanunu’nun 5 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasında, ihraç edilen mallara ait alış faturaları veya benzeri belgelerde gösterilen ve beyan edilen ÖTV'nin ihracatçıya iade edilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. Bu hükme göre, ÖTV uygulanan malların ihraç edilmesi halinde bu verginin iadesi, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan mallar için söz konusudur. ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın fiyatına dahil edilmiş olan ÖTV iade edilmeyecektir. Örneğin, imalatçı (A)'nın ürettiği malları ÖTV ödeyerek satın alan (B) bu malları ihraç ettiği takdirde, (A)'nın satış faturasında gösterilen ve yine (A) tarafından beyan edilerek vergi dairesine ödenen ÖTV, bu vergiyi (A)'ya ödemiş olan (B)'ye iade edilecektir. Ancak (B)'nin imalatçı (A)'dan satın aldığı malları (C)'ye satması ve (C)'nin bu malları ihraç etmesi halinde, (A) tarafından beyan edilen ve (C)'nin satın aldığı malın fiyatına girmiş olan ÖTV'nin (C)'ye iadesi mümkün değildir. Aynı şekilde ÖTV ödenerek ithal edilen malların ithalatçısı tarafından ihraç edilmesi halinde, gümrüğe ödenen ÖTV ithalatçı-ihracatçıya iade edilebilecek, ÖTV'yi gümrüğe ödeyen ithalatçıdan satın alınan malların ihraç edilmesi halinde ise ÖTV'nin iadesi söz konusu olmayacaktır. İhraç edilen mallara ait ÖTV'nin iadesinin talep edilmesi halinde, aşağıdaki belgelerin ihracatçının KDV yönünden bağlı olduğu vergi dairesine ibrazı gerekmektedir. i. İhracatçı adına düzenlenen ve üzerinde ÖTV'nin gösterildiği fatura veya benzeri belge, ihraç edilen malların ithal edilmiş olması halinde ise ithalatta düzenlenen gümrük beyannamesi ve verginin ödendiğini gösteren gümrük makbuzu, ii. İhraç edilen mala ait gümrük beyannamesi, iii. İhraç edilen mala ilişkin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura. Yukarıda yer alan belgelerin asılları veya gümrük beyannamesi ile gümrük makbuzlarının ilgili gümrük idaresi, noter ya da yeminli mali müşavir tarafından tasdikli örneği, diğer belgelerin ise aslının aynı olduğuna dair bir şerh verilerek kaşe tatbiki ve imzalanması suretiyle firma yetkililerince onaylı fotokopisi vergi dairesine ibraz edilecektir. Bu belgelerin vergi dairesine ibrazı üzerine, ilgili vergi dairesince ihraç edilen mala ait ÖTV'nin, mükellefi tarafından bağlı olduğu vergi dairesine (ithalatta gümrük idaresine) ödendiğinin teyidi alınacaktır. Bu tespitten sonra ihraç edilen mallara ait ÖTV, ihracat istisnasından doğan KDV iadeleri ile ilgili 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I.) bölümünde belirlenen genel esaslar çerçevesinde nakden veya mahsuben iade edilecektir. İhraç edilen mallarla ilgili olarak ÖTV'nin yanı sıra nakden veya mahsuben KDV iadesi de talep edilmesi halinde, yukarıda belirtilen belgelerden KDV iadesi için ibraz edilmiş olanlar mükelleften ayrıca istenilmeyecek, vergi dairesine ibraz edilen belgelerin şef ve müdür yardımcısı tarafından onaylı fotokopileri kullanılacaktır. ÖTV mükelleflerince ihracat istisnası uygulanarak ihraç edilen malların, Gümrük Kanunu hükümlerine göre geri gelmesi halinde ise yapılan ithalatta ÖTV uygulanmayacaktır. B- İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER ÖTV Kanunu’nun 8/2 nci maddesinde ise ihraç kayıtlı teslimler düzenlenmiştir. Buna göre, ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait ÖTV'nin, mükelleflerce ihracatçılardan tahsil edilmemesi şartıyla, bu mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunacağı, söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen verginin terkin olunacağı hükme bağlanmıştır. ÖTV’de tecil terkin uygulaması ile ilgili 1 seri numaralı Genel Tebliğin” 9. 1. 2. İhraç Kaydıyla Teslimlerde Verginin Tecili ve Terkini” başlıklı bölümüne göre ÖTV kapsamına giren malların ihraç edilmek üzere ihracatçılara tesliminde hesaplanan ÖTV'nin ihracatçıdan tahsil edilmemesi şartıyla, mükelleflerin talebi üzerine tecil edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu uygulama, ihracatçının doğrudan ÖTV mükelleflerinden satın aldıkları mallar için söz konusudur. İhraç kaydıyla yapılacak teslimler için cins, nitelik veya miktar konusunda bir sınırlama yoktur. İhraç kaydıyla teslimde bulunan ÖTV mükellefleri tarafından düzenlenecek faturada, mal bedeli üzerinden hesaplanan ÖTV ayrıca gösterilecek ve faturaya: "ÖTV Kanununun 8 inci maddesinin 2 numaralı fıkrası hükmüne göre ihraç edilmek üzere teslim edilmiş olup ÖTV tahsil edilmemiştir." ibaresi yazılacaktır. Bu döneme ait ÖTV beyannamesinde, ihraç kaydıyla yapılan teslim bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan, ancak ihracatçıdan tahsil edilmeyen ÖTV de beyan edilecektir. Vergi daireleri mükellefin bu beyanına göre gerekli tarhiyat işlemini yaptıktan sonra, ihraç kaydıyla teslimlere ait ÖTV tutarını tecil edecektir. İhraç kaydıyla teslim edilen malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihracının gerçekleşmesi halinde, tecil edilen vergi, malın ihraç edildiğini gösteren gümrük beyannamesinin aslı veya ilgili gümrük idaresi, noter ya da yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış örneği vergi dairesine verilmek suretiyle terkin edilecektir. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi halinde tecil edilen vergi, vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte ÖTV mükellefinden tahsil edilecektir. Ancak ihracatın Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle süresinde gerçekleşmemiş olması halinde, tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilecektir. 19 Seri No’lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğine göre ihracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte tahsil olunacaktır. Ancak ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilememesi halinde, tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Ancak, ihraç kaydıyla teslimlerde KDV yönünden tecil-terkin uygulamasına ilişkin KDV Kanununun 11/1 inci maddesinin (c) bendinde, ihracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebileceğine dair hüküm bulunmasına rağmen, ÖTV Kanununda bu yönde bir hüküm yer almamaktadır. Bu çerçevede, ÖTV Kanununun 8/2 nci maddesi uyarınca ihraç kaydıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmemesi halinde, ilgili vergi dairesinden KDV uygulaması açısından ek süre alınmış olsa dahi, tecil edilen ÖTV'nin gecikme zammı (mücbir sebeplerin varlığı halinde tecil faizi) ile birlikte tahsil edileceği tabiidir. 4- İHRACTTA GÜMRÜK MEVZUATI İhracat Rejimine ilişkin düzenlemeler; Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği, İhracat Rejim Kararı ve İhracat Yönetmeliği ile belirlenmiştir. İhracat Rejim Kararı’nın 4 üncü maddesi uyarınca; Kanun kararname ve uluslararası anlaşmalar ile yasaklanmış eşyaları dışındaki eşyaların ihracatı serbesttir. İhracat işlemleri, Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan idari düzenlemeler ile belirlenmektedir. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 150 inci maddesi uyarınca ihracatın yapılabilmesi için yetkili gümrük idaresine bir gümrük beyannamesinin verilmesi gerekecektir. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 151 inci maddesi uyarınca ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkması (diğer ülkeler ile serbest bölgelere) ihracat işlemlerinin tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır. Gümrük Yönetmeliği uyarınca, yetkili gümrük idaresine beyan edilmesi ile ihracat rejimi başlayacaktır. İhracatın beyan edildiği gümrük idaresi ile çıkışın yapılacağı gümrük idaresi arasında eşyanın taşınması transit rejim kapsamında gerçekleştirilecektir. Transit Rejimi, Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeler ile düzenlenmiştir. İhracatın yapılacağı gümrük idaresi ile yurt dışına çıkışın yapılacağı gümrük idaresindeki taşımaya transit rejim kapsamında taşıma denilmektedir. Transit rejim kapsamında taşınan eşya için Gümrük Kanunu’nun 85 inci maddesi uyarınca transit beyannamesinin tescil edilmesi ile söz konusu taşıma için gümrük idaresine teminat verileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak, akaryakıt cinsi eşyanın taşımasına ilişkin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan idari düzenlemelerin incelenmesinde; Gümrük Genel Tebliği (Transit Rejim Seri No:3) uyarınca, akaryakıt cinsi eşyanın taşınması için taşıyıcıya ilişkin bir takım özel şartlar aranmaktadır. Bu Tebliğ uyarınca, akaryakıt cinsi eşyanın transit taşımasını yapacak taşıyıcı firmaların Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirileceği, bu firmaların asgari 4.000.000 TL ödenmiş sermayesi taşıması gerektiği, akaryakıt cinsi eşyanın yurt dışına çıkışında takip edilecek güzergâh bilgileri belirlenmiştir. Örnek olarak akaryakıt ihracatında mer’i mevzuat hükümleri dâhilinde herhangi bir yasaklama bulunmamaktadır. Akaryakıt lisansına sahip firmalar tarafından akaryakıt cinsi eşyanın komşu ülkelere ihracı mümkün bulunmaktadır. İhracatın yapılacağı gümrük idaresi ile çıkışın yapılacağı gümrük idaresi arasında eşya taşınması transit rejim kapsamında gerçekleştirilecek olup, bu taşıma ancak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş taşıma firmaları yapabilmektedir. İhracat Yönetmeliği’nin Gümrük idarelerince yapılacak işlemleri düzenleyen 17 nci maddesine göre otomasyona geçmiş gümrük idareleri, ihracat işlemlerinde tescil onayı yapılmadan önce, gümrük beyannamesi üzerinde İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğinin elektronik ortamda oluşturdukları "Birlik Onay Kodu"nu ararlar. "Birlik Onay Kodu" doğrulanmayan gümrük beyannamelerine istinaden mal çıkışı yapılmaz. Otomasyona geçmemiş gümrük idareleri ise, ihracat işlemlerinde gümrük beyannamesi üzerinde İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğinin onayını/kaydını ararlar. İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği onayı/kaydı bulunmayan gümrük beyannamelerine istinaden mal çıkışı yapılmaz. Birlik onayına tabi olan ve olmayan ürünlere ilişkin liste Ek-2’de yer almaktadır. 2 seri numaralı Gümrük Genel Tebliği’ne göre onaylanmış kişi statüsü ve onaylanmış ihracatçı yetkisi verilen firmalar için kolaylaştırılmış bazı uygulamalar öngörülmüştür. Ülkelere göre spesifik bazı uygulama ve istenilen belgeler için çok faydalı bilgiler içeren http://madb.europa.eu/madb/datasetPreviewIFpubli.htm web sayfasına bakılmalıdır. Bu sayfada ülke ve ürünün GTİP koduna göre özellikli hususlar bulunabilir. Ülkeler yapılacak ihracat ile ilgili olarak bu sayfada öngörülen özellikli durumlar dönem dönem kontrol edilmelidir.
|
Yorumlar - Yorum Yaz