CEZAYİR 'E SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATI
Türkiye, Cezayir’in beyaz eşya ithalatında 26 milyon ABD Dolarlık değer ve %12’lik pay ile Çin’den sonra 2.
sırada yer almaktadır. Türk firmalarının üretimde kullandığı yüksek teknoloji, AR-GE faaliyetlerine verilen
önem, ISO serisi vb. kalite standartlarının öneminin kavranması, tüketici tercihlerinin ön planda tutulması,
gelişmiş pazarlama teknikleri ve iyi kurulmuş servis ağları pazardaki yüksek başarının dayandığı temel
noktalardır.
Cezayir birim ev başına dünyada en fazla kişinin düştüğü ülkelerden biridir. Tahminlere göre, talebi
karşılayabilmek için gelecek 10 yıl içerisinde her yıl 175.000 yeni konuta ihtiyaç duyulmaktadır. 2004’de
116.500, 2005’de 132.500, 2006’da ise 177.800 adet konutun tamamlanarak teslim edildiği Cezayir’de
beyaz eşya ihtiyacının da konut sayısındaki artışa paralel olarak devam etmesi beklenmektedir.
Cezayir pazarında Türkiye’nin beyaz eşya konusundaki rakipleri sırasıyla Çin, Fransa, Tayland ve İtalya’dır.
Türk firmalarının mevcut pazardaki lider konumlarının devamını sağlamak üzere Cezayir’deki dağıtım
kanalları ile olan mevcut iş ilişkilerini geliştirerek devamını sağlamaları gerekmektedir.
Türkiye'nin Cezayir'e demir çelik ihracatındaki başlıca ürünler ve Cezayir'e yapılan demir çelik ihracat
içindeki değer bazındaki payları şöyledir; inşaat demiri (% 43), demir çelik profiller (% 42) ve filmaşin
(% 5). Ülkede canlı olan inşaat sektörü her türlü inşaat malzemesi için iyi bir pazar oluşturmaktadır. Bu
kapsamda inşaat demiri yanında, her türlü demir-çelik inşaat aksamı, hırdavat, muslukçu eşyası, plastik
profiller, alüminyum profiller, diğer alüminyum inşaat malzemeleri, seramik inşaat malzemeleri, ihraç
potansiyeli bulunmaktadır. Aslında pazarda Türkiye menşeli birçok inşaat malzemesi mevcuttur ve iyi kabul
görmektedir. Pazar payımızı arttırmaya yönelik faaliyetlere devam edilmelidir.
Cezayir hükümetinin artan nüfusa iskan sağlamak için 1 milyon apartman dairesi inşa etme kampanyası
için ülkedeki çelik pazarı yetersiz görülmektedir. Dünyanın bir numaralı çelik üreticisi olmak için şirketini
Arcelor ile birleştiren Mittal, Cezayir’deki mal varlığına yenilerini ekleyebilir. Mittal’ın Cezayir’deki varlıkları,
Cezayir’den Sider şirketinin de %30 hissesinin bulunduğu bir ortak teşebbüs olan ve Arcelor Mittal
çatısının altındaki Mittal Steel Annaba şirketi tarafından düzenlenmektedir. Annaba kentinin 12 km
güneyinde bulunan Mittal Steel Annaba tesisi Mağrip bölgesinin en büyük entegre çelik tesisi olup yılda 2
milyon ton üretim kapasitesine sahiptir. Demir cevheri, Quanza ve Boukhanda’daki tek mülkiyetli
madenlerden gelmektedir. Tesis ile iskele birbirine demiryoluyla bağlanmaktadır. Tesiste sıcak ve soğuk
haddeli kangal ve saç, sıcak daldırma galvaniz ürünler, kalaylı levha, tel demiri, nervürlü demir ve dikişsiz
boru üretilmektedir.
ITC-Trademap verilerine göre; Cezayir’e hazır giyim ürünleri ihracatımız 2011 yılında bir önceki yıla
kıyaslandığında, yaklaşık % 15 oranında artarak 92,5 milyon ABD Doları seviyesine ulaşmıştır. Bununla
birlikte, 2011 yılında ülkemizin hazır giyim sektöründe Afrika ve Orta Doğu Bölgesi’nde en fazla ihracat
yaptığı ülke Cezayir olmuştur. Cezayir’e bu sektördeki ihracatımızın yarıdan fazlası takım, takım elbise,
ceket vb. ürünlerden oluşmaktadır.
Cezayir pazarında kıran kırana bir rekabet sürmekte olup düşük maliyetlerle tekstil ve konfeksiyon ürünleri
üreten rakip firmaların ve ülkelerin pazara girdiği görülmektedir. Özelikle Çin ucuz hazır giyim ürünleri ile
piyasaya hakim olmaya çalışmakta olup, Cezayir pazarındaki en büyük rakibimiz konumundadır.
Diğer taraftan, Cezayir’in Avrupa Birliği ile gerçekleştirdiği serbest ticaret antlaşması nedeniyle
AB ülkeleri gümrük vergileri bakımından ülkemiz karşısında avantajlı konuma geçmektedirler.
İlaç Sanayi
Cezayir sağlık sektörü büyük oranda ithalata bağımlı durumdadır. Yaşam standartlarının iyileşmeye
başlamasıyla ilaç talebinin de artması beklenmektedir. Cezayir’de hiper tansiyon, solunum yolu enfeksiyonları,
kardiyovasküler (kalp ve damar) hastalıklar ve alerjilerde artış görülmektedir. Ülkede eczacılık sektörü
oldukça rekabetçi olup uluslararası firmalar pazarda yerlerini almışlarıdır. (www.animaweb.org)
Hedef Alliance A.S, 27 Aralık 2007 tarihinde gerçeklesen imza töreniyle Afrika’nın
en önemli ilaç pazarlarından biri olan Cezayir’de ilaç dağıtım, promosyon ve ithalat alanlarında
%24 pazar payıyla lider grubu Hydrapharm SPA’nin %51 çoğunluk hissesinin alımına yönelik
ilk adımı attığını açıklamıştır. Yapılan açıklamaya göre, İmzalanan anlaşmayla %30’luk
payla firmaya ortak olan Hedef Alliance ve Mısır’daki iştiraki UCP; geri kalan %21’lik
hisse alımını 2010 yılı sonunda gerçekleştirecektir. (www.hedefaaliance.com)
Kısmen devletin olan Cezayirli ilaç firması Saidal, 2015 yılına kadar 8 yeni
ilaç fabrikası kuracağını açıklamıştır.Böylelikle, firmanın toplam cirosu
2,4 milyon ABD Dolarına yükselecektir. Fransız Pastör Enstitüsü ile Küba firmaları ortaklığı ile kurulacak
ilk tesiste hepatit B aşısı üretilecektir (EIU).
İnşaat Malzemeleri
Çimento (gtip: 2523)
İnşaat sektörü 2003 yılının sonundan beri genişlemektedir. Orta vadede konut sektörü, alt yapı
inşaatlarının yoğunlaştığı sektör olacaktır. Cezayir özellikle şehirlerde konut açığı sorunuyla karşı
karşıyadır. Cezayir birim ev başına dünyada en fazla kişinin düştüğü ülkelerden biri durumundadır.
Tahminlere göre talebi karşılayabilmek ve konut açığını giderebilmek için gelecek on yıl içerisinde her yıl
175.000 yeni konuta ihtiyaç duyulmaktadır.
Uygun barınma yerlerinin azlığı 1,2 milyonluk konut ihtiyacının hesap edildiği yerleşim merkezlerinde ciddi
bir sorun olmaya devam edecektir.
Cezayir özellikle şehirlerde konut açığı sorunuyla karşı karşıyadır. Cezayir, dünyada birim ev başına en
fazla kişinin düştüğü ülkelerden biri durumundadır. Uygun barınma yerlerinin azlığı 1,2 milyonluk konut
ihtiyacının hesap edildiği yerleşim merkezlerinde ciddi bir sorun olmaya devam edecektir.
İnşaat piyasasındaki büyüme eğilimi, Ortadoğu’nun en büyük çimento üreticilerinden biri olan Mısırlı
Orascom Construction Industries’i Cezayir’de yatırım yapmaya sevk etmiştir. Firma, bazı yerel ortaklarla
birlikte “Cezayir Çimento Şirketi”ni kurarak başkentin 240 km. güney batısındaki M’Sila bölgesinde 2005
yılında üretime başlamıştır. İki üretim hattı inşa edilmiş olup, her bir hattın kapasitesi 2,2 milyon ton/yıl’dır.
Bunlara ilaveten ülkedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılabilmesi amacıyla, başta
başkent Cezayir ve Oran gibi şehirler olmak üzere, son dönemde hastane inşaatlarında da büyük artışlar
yaşanmaktadır.
Hükümet devlete ait 12 çimento fabrikasına alıcı bulmaya çalışmakla birlikte, bu konuda çok az bir ilerleme
sağlayabilmiştir. Bu fabrikaların toplam kapasitesi 11 milyon ton/yıl’dır. Ancak, üretim 8 milyon yon
ton/yıldır.
Cezayir’de inşaat ve maden alanlarında yapımına ihtiyaç duyulan pek çok proje bulunmakta olup, bu
ihtiyaçlar yerli firmalarca karşılanamamaktadır. Dolayısıyla, Cezayir mevcut inşaat ve madenlerde
kullanmakta olduğu makinelerinin tamamına yakınını ithal etmektedir. Cezayir’in en fazla inşaat makinesi
ithalatı gerçekleştirdiği ülkeler Fransa, ABD, Çin Halk Cum., Almanya, Japonya, İtalya, Avusturya, Güney
Kore, İngiltere, İspanya, Kanada, Belçika ve Türkiye’dir.
Cezayir’de özellikle 1999 yılından sonra altyapı yatırımlarına da büyük hız verilmiş ve su dağıtım
şebekelerinden barajlara, otoyollardan kırsal bölgelerdeki elektrifikasyon şebekelerinin ıslahına,
telekomünikasyon altyapısından spor salonları gibi sosyal hizmetlerde kullanılacak binaların inşasına kadar
her alanda yoğun çalışmalara başlanmıştır.
Cezayir’de toplu konut anlayışı yeni gündeme gelmiş olup, çok katlı yapıların inşası konusunda ilgi ve talep
oldukça yüksektir. Bunlara ilaveten, ülkedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılabilmesi
amacıyla, başta başkent Cezayir ve Oran gibi şehirler olmak üzere, son dönemde hastane inşaatlarında da
büyük artışlar görülmektedir.
Öte yandan, kuraklığın kentsel nüfus ve sanayi üzerindeki olumsuz etkileri, dikkatleri su sektörünün
ihtiyaçları üzerinde yoğunlaştırmıştır. Cezayir kentinin su temin şebekesinin 300 km.yi aşkın bölümünün
yenilenmesi alt yapıya yönelik iş olanaklarını da arttırmaktadır.
Cezayir’in maden bakımından zengin olması, ülkede maden makinelerine olan talebi artırmaktadır. Tell
bölgesinde demir, Tunus yakınlarında fosfat, magnezyum, volfram, kalay, altın ve elmas madenleri
bulunmaktadır. Ayrıca, ülkede petrol ve doğal gaz bolca bulunmaktadır. Öyle ki, Cezayir, tabii gaz rezervinde
dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Sahra’da çıkarılan petrol ve tabii gaz Hassi Messaoud ve Libya
sınırındaki Ejdele bölgelerinde oldukça fazla oranda bulunmaktadır.
Cezayir’in çok büyük altyapı gereksinimleri, iş makineleri ve yapı malzemelerinin azlığı, yerel firmaların mevcut
talebi karşılayamamaları pazarı Türk inşaat ve maden makineleri ve parçaları üreticileri için önemli bir fırsat haline
getirmektedir.
Cezayir, Kuzey Afrika’nın dış ticaretimizde sürekli açık verdiğimiz önemli ülkelerindendir. Ülkenin, 218 milyon ABD
Doları değerindeki mobilya ithalatından henüz istenilen oranlarda pay alınamamaktadır. Diğer yandan, ülke
genelinde görülen otel açığı yapılan ve yapılacak otel/konut inşaatlarına paralel olarak “contract” mobilya başta
olmak üzere mobilya dekorasyon alanında ülkemiz firmalarına önemli fırsatlar sunmaktadır. Cezayir pazarında
rakibimiz konumundaki AB ülkelerinin Türkiye'ye göre gümrük vergisi oranlarında avantaja sahiptirler.
İnşaat sektörü 2003 yılının sonundan beri genişlemektedir. Orta vadede konut sektörü, alt yapı inşaatlarının
yoğunlaştığı sektör olacaktır. Cezayir özellikle şehirlerde konut açığı sorunuyla karşı karşıyadır. Cezayir birim ev
başına dünyada en fazla kişinin düştüğü ülkelerden biri durumundadır. Tahminlere göre talebi karşılayabilmek ve
konut açığını giderebilmek için gelecek on yıl içerisinde her yıl 175.000 yeni konuta ihtiyaç duyulmaktadır.
Uygun barınma yerlerinin azlığı 1,2 milyonluk konut ihtiyacının hesap edildiği yerleşim merkezlerinde ciddi bir
sorun olmaya devam edecektir.
İnşaat piyasasındaki büyüme eğilimi Ortadoğu’nun en büyük çimento üreticilerinden biri olan Mısırlı Orascom
Construction Industries’i Cezayir’de yatırım yapmaya sevk etmiştir. Firma, bazı yerel ortaklarla birlikte “Cezayir
Çimento Şirketi”ni kurarak başkentin 240 km. güney batısındaki M’Sila bölgesinde 2005 yılında üretime
başlamıştır. İki üretim hattı inşa edilmiş olup, her bir hattın kapasitesi 2,2 milyon ton/yıl’dır. Bunlara ilaveten
ülkedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılabilmesi amacıyla, başta başkent Cezayir ve Oran gibi
şehirler olmak üzere, son dönemde hastane inşaatlarında da büyük artışlar yaşanmaktadır.
Hükümet devlete ait 12 çimento fabrikasına alıcı bulmaya çalışmakla birlikte, bu konuda çok az bir ilerleme
sağlayabilmiştir. Bu fabrikaların toplam kapasitesi 11 milyon ton/yıl’dır. Ancak, üretim 8 milyon yon ton/yıldır.
Cezayir’de 2003-2009 yılları arasında Türk firmaları tarafından yaklaşık 5milyar dolar değerinde 103 proje
üstlenilmiştir. Bürokratik işlemlerin çokluğu ve mekanizmanın yavaş işlemesi, özellikle banka hesaplarının
açılmasında ve işçi izinlerinin alınmasında Türk firmaları bakımından ciddi sıkıntılar oluşturmaktadır.
Cezayir, bir yandan konut sektöründe yaşanan krizi aşmak, diğer taraftan kuraklığın kentsel nüfus ve sanayi
üzerindeki etkilerini azaltmak için su kaynakları ve barajlar başta olmak üzere yol, otoyol, demiryolu, liman
inşaası ve konut sektöründe önemli iş ve işbirliği imkanları sunmaktadır.
Halihazırda Cezayir’de müteahhitlik sektöründe Çin, Kanada, Fransa, İtalya, İspanya ve son zamanlarda
Portekizli firmaların faaliyetleri hız kazanmıştır. Pazarda çok fazla sayıda firma bulunmamakta ve ayrıca, Vietnam
ve Hindistan gibi ülkelerin firmaları da bu pazarda etkili olmaya çalışmaktadır.
Bürokratik işlemlerin çokluğu ve mekanizmanın yavaş işlemesi, özellikle banka hesaplarının açılmasında ve işçi
izinlerinin alınmasında Türk firmaları bakımından ciddi sıkıntılar oluşturmaktadır.
Cezayir dinarının konvertibl olmaması, bankacılık mevzuatının uluslararası kurallara uyumunun yetersizliği ve
uygulamadan kaynaklanan güçlükler, özellikle Cezayir’de iş yapan ancak yerleşik olmayan yabancı firmaların INR
(Interieur Non Resident) hesabı ve Cezayir’de yerleşik yabancı firmaların ise yerel bir bankada hesap açma
zorunluluğu sıkıntı yaratmaktadır. Benzer sıkıntı ayrı şehir veya bölgelerde bulunan şirket merkezi ile şantiye
arasında gerçekleştirilen para transferlerinde de yaşanmaktadır.
Cezayir bankalarının Türk bankalarının teminatlarını kabul etmemesi ise en önemli konulardan birisidir. Cezayir’de
yabancı bankaların, üçüncü ülkelerde (Avrupa) ilgili ülke mevzuatı çerçevesinde kurulmuş Türk Bankalarının ve
Türkiye’deki Arap Türk Bankasının teminatları kabul edilmektedir. Ancak, yazılı bir yasaklayıcı düzenleme
olmamakla birlikte, Türk bankalarının taahhütlerini yerine getirmedikleri gerekçesiyle teminatları kabul
edilmemektedir.
Cezayir’de inşaat sözleşmelerinde şantiye içi ve şantiye dışı güvenlik olmak üzere, iki tür güvenlik sistemi
öngörülmektedir. Şantiye içi güvenlik müteahhitin sorumluluğuna bırakılırken şantiye dışı güvenlik ise işveren
tarafından üstlenilmektedir.
Şantiye dışı güvenliğin asker veya polis tarafından sağlanması halinde risk bulunmadığı, ancak, son dönemde
ortaya çıkan özel güvenlik birimlerine verilmesi halinde, özellikle kırsal kesimde yeterli olmadığı ifade edilmektedir.
Cezayir Hükümeti ülkedeki yüksek işsizlik oranının da etkisiyle dışarıdan işçi getirilmesine izin vermemektedir.
Ancak, diplomalı kalifiye işçiler ve mühendisler için izin alınabilmektedir. Resmi olmamakla birlikte, 1 yabancı işçiye
karşılık 3 yerli işçi istihdamı politikası uygulanmaktadır.
Ülkede özellikle 2000’li yılların başından itibaren, otomobil talebi ve dolayısıyla motorlu araç ithalatında büyük bir
patlama olmuştur. Yaşanan 2008 yılı ekonomik krizinin ardından araç talebinin devam ettiği ancak talebin 2. el
araçlara doğru kaydığı görülmektedir. Otomotiv yan sanayimizin bu ülkedeki oto yedek parça (after market)
pazarında ihracat rakamlarına da yansımış olan önemli bir potansiyeli olduğu görülmektedir.
22 Şubat 2009 tarihli El-Khabar Gazetesinin Cezayir Gümrük Ofisi kaynaklarına dayanarak verdiği habere göre
2008 yılında 24 araba acentası tarafından 46.056 adet Renault (2007’de 27.202), 48,62 adet Hyundai (2007’de
26.360) ve 35.924 adet Toyota (2007’de 29.120) araba ithal edilmiştir. Fransa Citroen arabalarının ithalatı 2007
yılına oranla %60 oranında düşmüştür.
Cezayir otomotiv üretim kapasitesi oldukça düşük olup yaklaşık olarak yıllık 5.000 araç ile sınırlıdır. EIU
tahminlerine göre, 2012 yılında 1000 kişiye düşen binek otomobil stoğu 72 olacaktır.
Diğer Bağlantılar : Cezayir Ekonomisi