ÜRDÜN PAZARI : TARIM

- Şekerleme Ve Çikolatalar (Gtip: 1704, 1806)

- Bisküvi (Gtip: 190531,190532)

- Nohut (Gtip: 071320)

- Mercimek  (Gtip: 071340)

- Bulgur (Gtip: 190430)

- Taze Elma (Gtip: 080810)

- Zeytinyağı (Gtip: 1509)

- Makarna (Gtip: 1902)

Genel:

Ürdün her yıl büyük miktarda ekmeklik, unluk buğday ithal etmektedir. Çünkü ülkenin buğday ihtiyacı yıldan yıla artış göstermektedir. Aslında ülke arazisinin büyük kısmı tarıma uygun değildir. Tarım yapılan veya tarıma yeni  kazandırılan arazilerde daha çok bahçe tarımı yapıldığından, ülkenin ekmeklik buğday ihtiyacı yıldan yıla artmaktadır. Önceleri önemli miktarda un ithalatı yapılırken, artan işsizliğin önüne geçmek için değermencilik sektörü teşvik edilmiştir. Özel sektör kendi ihtiyacı olan buğdayı kendisi ithal etmektedir. Ancak devlet kendi ihtiyacı olan buğday alımlarını ihaleler yoluyla yapmaktadır. Devlet 2006 yılında 63, 2007 yılında 224, 2008 yılında 382, 2009 yılında 400 milyon US Dolar buğday alımı yapmıştır. Buğday alımları kalemi ithal mallar arasında petrolden, otomotiv ve yedek parça alımlarından, beyazeşyadan sonra gelmektdir. Son  yıllarda Kazakistandan yapılan ithalat dikkat çekmektedir.

Şekerli Ve Çikolatalı Mamuller (gtip 1704, 1806)

Ürdün’ün şekerli ve çikolatalı mamuller ithalatı son yıllarda düzenli olarak artış göstermektedir. Bu ürün grubunda toplam ithalat son beş yılda 21 milyon dolardan 54 milyon dolara yükselmiştir. İthalatın %64’ünü çikolatalı mamuller, %26’sını şekerli mamuller, %10’unu ise ciklet oluşturmuştur.

Bu ürün grubunda pazara en fazla ihracat yapan ülkeler arasında bulunan Türkiye, rakip Arap ülkeleri ve AB ülkelerine göre gümrük vergisi dezavantajına sahiptir. Bu ürünler Arap Ligi ülkelerinden gümrüksüz ithal edilirken, AB ülkelerine Türkiye’ye uygulanan gümrük oranının yarısı uygulanmaktadır. Nispi olarak oldukça yüksek sayılabilecek %22-23 oranlarındaki vergilere rağmen Türkiye’nin pazarda önemli bir yere sahip bulunması olumlu bir durum olarak değerlendirilmektedir.

Ürdün’e AB ülkelerinden ithal edilen ürünlerin büyük bir kısmını çikolatalar oluşturmaktadır. Türkiye’nin bu grup içindeki ihracatında ise kokolinler önem taşımaktadır. Şekerli mamullerde ise sakızlı ve jöleli şekercilik mamulleri ihracatımızın çoğunluğunu oluşturmaktadır.

Şekerli ve çikolatalı mamullerde, Ürdün’e Türkiye’den ithal edilen ürünlerin, başta Irak olmak üzere, bölgedeki diğer ülkelere re-export yapıldığı bilinmektedir. Bölgedeki diğer ülkelere göre gelişmiş bulunan bankacılık sektörü ve lojistik gibi konular Ürdünlü firmalarla çalışmayı cazip hale getirmektedir. Diğer taraftan, 6 milyonluk nüfusu ve özellikle bu nüfusun %35’ini oluşturan 0-14 yaş grubu ile Ürdün şekerli ve çikolatalı mamuller açısından potansiyel bir pazar olmaya devam etmektedir.

Bisküvi (gtip: 190531,190532)

Ürdün’ün bu ürün grubunda 2005 yılında 7 milyon dolar olan ithalatı 4 yılda dört kat artarak 2008 yılında 28 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatın %56’sını tatlı bisküviler, %44’ünü ise gofretler oluşturmaktadır. Türkiye’nin Ürdün’e bu ürün grubunda ihracatı son yıllarda artıyor olsa da, bu artış ülkenin ithalatında görülen artış oranının gerisinde kalmıştır. Türkiye’nin ihracatının %72’sini tatlı bisküviler, %28’ini ise gofretler oluşturmaktadır. Gümrük dezavantajına rağmen pazarda yer alan Türkiye için pazarın önemini sürdürdüğü düşünülmektedir.

Nohut (gtip: 071320)

Ürdün’ün 2008 yılında 21 milyon dolarlık nohut ithalatı bulunmakta olup, ithalatı bir önceki yıla göre %6 oranında artış göstermiştir. Ürdün nohut ithalatını başta Türkiye (%40) olmak üzere Kanada ve Hindistan’dan karşılamaktadır. Ülkemiz nohut ihracatında bu ülkelerle rekabet edebilecek durumdadır. Ülkemizde yetiştirilen nohutların kalitesi, Kanada ve Hindistan menşeli nohutların kalitesindedir. İhraç fiyatlarımız da yıllara göre farklılıklar gösterse de dünya fiyatları düzeyinde oluşabilmektedir. Bu nedenle, Ürdün nohut ihracatımızı daha da artırabileceğimiz bir pazar olarak değerlendirilmektedir.

Mercimek  (gtip: 071340)

Ürdün 2008 yılı itibarıyla 11 milyon dolar civarında mercimek ithal etmiş olup,  bu ithalatı 2007 yılına göre 2 kattan fazla artış göstermiştir. Ürdün, önceki yıllarda mercimek ithalatının yarısından fazlasını ülkemizden karşılamaktayken, Kanada’nın dünya mercimek piyasalarına girmesi ile birlikte, bu pazarda da Kanada ülkemize rakip olmuştur. Ürdün 2008 yılında mercimek ithalatının %47’sini Kanada’dan, %18’ini de ülkemizden karşılamıştır. Ülkemizde mercimek üretiminde görülen dalgalanmaların da etkisiyle, Ürdün pazarında Kanada ön plana çıkmıştır. 2009 yılı içerisinde ise Ürdün’e olan ihracatımız önemli gelişme göstermiş 2008 yılına göre ihracat %117 artış göstermiştir. Nohutta olduğu gibi mercimekte de Ürdün pazarı ülkemiz için potansiyel bir pazar konumundadır. Pazara girişte rakip ülke olarak Kanada görülmektedir. Ancak coğrafi yakınlık avantajımız nedeniyle Ürdünlü ithalatçıların ülkemiz mercimeklerini tercih edebilecekleri düşünülmektedir.

Bulgur (gtip: 190430)

Ürdün’ün 2008 yılı bulgur ithalatı 1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bulgur ithalatı henüz çok sınırlı tutarlarda olsa da ithalatın gelecek yıllarda artmaya devam edeceği tahmin edilmektedir. Toplam ihracatın yarısından fazlası Türkiye’den yapılmakla birlikte, pazarın daha fazla ihracat potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir. Damak tadının ve tüketim alışkanlıklarının benzer olması nedeniyle, bu ülkede bulgurun özellikle sağlığa yönelik faydalarının vurgulanarak tanıtım yapılmasında fayda görülmektedir.

Taze Elma (gtip: 080810)

2008 yılında Ürdün’ün elma ithalatı %40 oranında artarak 19 milyon dolara yükselmiş, ithalatın %40’ını Suriye, %18’ini Türkiye ve %12’sini ABD’den ithal edilen ürünler oluşturmuştur.

Ürdün’ün elma ihracatımız açısından büyük önemi bulunmaktadır. 2008 yılında Türkiye’nin en fazla elma ihraç ettiği ülke Ürdün olmuştur. Toplam elma ihracatımızın %20’si bu ülkeye gerçekleştirilmiştir.

Makarna (gtip: 1902)

Ürdün’ün 2008 yılı makarna ithalatı bir önceki yıla göre %74 artarak yaklaşık 14 milyon dolar ile en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Son beş yıllık dönemdeki ihracat artışı yaklaşık 4 kat olarak gerçekleşmiştir. Toplam ithalatın yarıya yakınını Suudi Arabistan ve BAE’den ithal edilen makarnalar oluşturmaktadır. Bu ülkeler, Arap Ligi üyesi olmaları nedeniyle ürünlerinin gümrüksüz olarak ithal edilebilmesinin avantajıyla pazarda önemli bir yere sahip bulunmaktadır.

Türkiye’nin 2003-2007 döneminde 300-400 bin dolar düzeyinde seyreden Ürdün’e makarna ihracatı 2008 yılında %149 gibi önemli bir oranda artarak 1,2 milyon dolar seviyesine ulaşmış bu seviye 2009 yılında da muhafaza edilmiştir.

Zeytinyağı (gtip: 1509)

2008 yılı toplam zeytinyağı ithalatı 6 milyon dolar olarak gerçekleşen Ürdün’de, toplam ithalatın

%76’sını Suriye, %7’sini Filistin ve %7’sini Tunus’tan ithal edilen zeytinyağları oluşturmuştur. Arap Ligi üyesi bu üç ülke, mevcut gümrük birliği sayesinde Ürdün’ün toplam ithalatının yaklaşık %90’ını karşılamaktadır. Zeytinyağı bu ülkelerden gümrüksüz ithal edilebilirken, Türkiye için %30, AB ülkeleri için ise %15 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Ancak bu vergilerde indirimler olması beklenmektedir. Diğer taraftan, pazarda sağlıklı gıdalara olan talebin arttığı ve zeytinyağı tüketiminin de artacağı tahmin edilmektedir. Pazara henüz çok sınırlı bir miktarla giriş yapan Türkiye açısından, gümrük vergilerinde gerçekleşebilecek indirimler önemli avantajlar sağlayacaktır.

Kaynak:

- Ticaret Müşavirliği

- İgeme,Ürdün Ülke Masası