Tüketim: Belçika değerli mücevherat pazarı 2008 yılında 490 milyon euro büyüklüğündedir. 2008
yılında pazar önemli ölçüde daralmıştır. Özellikle değerli mücevherat satışlarında düşüş yaşanmış
olup, bunun başlıca nedenleri, artan kıymetli maden fiyatları ve elmas mücevherat satışlarındaki
düşüştür. Belçika, mücevherat pazarı büyüklüğü açısından, AB ülkeleri arasında, Hollanda’dan önce,
İsveç ve Avusturya’dan sonra gelmek üzere, 8. büyük pazardır.
Ürün Grupları: Belçika’nın elmas ticareti konusunda dünyadaki merkezlerden biri olması
nedeniyle,değerli mücevherat tüketimi içerisinde elmas mücevherat tercih edilen bir üründür.
Bununla birlikte, elmas mücevherat sadece küçük bir grup olan varlıklı Belçikalılar ya da turistler
tarafından satın alınabilmektedir.Pazarda, altın mücevherat talebi daha çok, 18 karat ya da üstü altın
mücevherat yönündedir. 2004 yılında her üç Belçikalı kadın tüketiciden birisi altın mücevherat satın
almıştır. Bununla beraber, son yıllarda 15-35 yaş arası kadın tüketiciler arasında gümüş mücevherat
daha popüler hale gelmiştir.
Aşağıda adresi verilen web sitesinde, Belçika pazarında satılan popüler mücevherat konusunda fikir
edinilebilir.: www.juwelen.be/ned/home.asp
Pazar bölümleri: Pazar bölümlerini belirleyen en önemli etken lerden birisi cografi yapıdır. Belçika’da
başlıca iki coğrafi bölge bulunmaktadır:
-Kuzeyde bulunan, Flamanca konuşulan Flaman bölgesi daha varlıklıdır. Bu bölge başkent Brüksel ve
moda kültürü ile tanınan Anvers’i de içine almaktadır. Daha çok yabancı kökenli nüfus ve çalışan kadın
nüfusu barındıran bu bölgede, hem lüks mücevherat hem de normal mücevherat talebi açısından
daha fazla potansiyel arz ettiğini söylemek mümkündür.
-Güney ve Batıda bulunan, Fransızca konuşulan Valon bölgesi ise daha kırsal ve daha az nüfuslu bir
bölgedir. Tüketiciler daha tutucu, nüfus daha yaşlı ve ortalama gelir düzeyi daha düşüktür. Bu
etkenlerden dolayı, mücevherat talebinin bu bölgede daha geleneksel ürünler yönünde olduğu
varsayılabilir.
Pazardaki eğilimler: Pazardaki talebi etkileyen önemli eğilimler aşağıdaki gibidir:
-Pazar günleri daha resmi giyinme konusunda bir eğilim vardır. Bu giysiler genelde, düğünler ve vaftiz
törenleri gibi etkinlikler için satın alınmış giysi ve değerli mücevherattır.
-Resmi giyim tarzının zıttı olarak ve İngiltere’deki ‘Boho chic style’ akımından etkilenmiş olan, ‘bobo-
style’ ismi verilen giyim tarzı: Giyim tarzı daha dağınıktır ve kadınların kendi kişisel stillerini yaratmak
üzere, değişik tarzda giysi ve mücevheratı birleştirmesine olanak vermektedir.
-Hipermarketlerde giderek daha çok mücevherat satışı yapılmaktadır. Bunun nedeni de ekonomik kriz
nedeniyle, tüketicilerin daha düşük fiyatlı ürünlere yönelmesidir.
Çalışan kadınların sayısı 2005 yılından beri artmıştır. Bu da mücevherat satışlarının artması
potansiyelini getirmektedir. Çalışan kadın sayısındaki artış oranı en fazla 25-54 yaş aralığındaki
kadınlar için olmuştur.
Üretim:Diğer AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında, Belçika mücevherat sektörü daha küçük ölçeklidir.
Orta ve üst kalitede altın, gümüş mücevherat ile elmas ve değerli taşlar içeren mücevherat
üretilmektedir.
2008 yılı itibariyle sektörde, 351 kişi istihdam eden, küçük ve orta ölçekli 97 firma mevcuttur. 2007’de
yaklaşık 26 bin adet mücevherat üretilmiştir. Bunların çoğunluğu elmas ve elmaslı mücevherattır.
Anvers’in dünyadaki elmas ticaret merkezlerinden birisi olmasına karşın, genelde mücevherat üretimi,
Belçika için özellikle önemli bir endüstri konumunda değildir. İhraç edilen değerli mücevherat ve yerel
pazardaki talep, daha çok ithalat ile, özellikle İsrail, Rusya, Güney Afrika ve Hong Kong’tan yapılan
ithalat ile karşılanmaktadır.
Belçika’daki önemli üreticilerden bazıları şunlardır:
-Anvwers’te yerleşik Sheetal firması. Parlatılmış, renkli elmaslar konusunda uzmanlaşmıştır..
www.sheetalgroup.com/about-sheetal.htm
-Schoten’de yerleşik Van Rast firması. Gümüş, titanyum ve altın mücevherat üretmektedir.
www.vanrast.be
-Anvers’te yerleşik Wouters and hendrix firması. Üst kalitede mücevherat tasarımı ve üretimi yapan
bir aile şirketidir. www.wouters-hendrix.com
Mücevherat ihracatı yapan firmaların listesi aşağıdaki adreste bulunabilir: www.belgiumexports.com/
jewellery
Bazı üreticiler, özellikle Asya’da olmak üzere, üretimlerini düşük işgücü maliyeti olan ülkelerde
yaptırmaktadır. Firmalar, Belçika’nın merkezi konumunu, yerel pazar ve ihracat ürün tedarik etmek
üzere, bir dağıtım merkezi olarak kullanmaktadır.
Dağıtım kanalları: Artan oranda hipermarket ve zincir giysi mağazaları gibi satış noktalarında satış
yapılıyor olmasına karşın, halen satışların büyük kısmı uzmanlaşmış mücevherat mağazalarına aittir.
Kuzeyde Flaman bölgesi ve Güneyde de Valonların yaşıyor olmasındandolayı, ticaretin yapılış şekli de
bölgeye göre değişiklik göstermektedir.
Belçika’da mücevherat dağıtımın ana özelliklerinden biri de, tüm diğer AB ülkesinden daha fazla olmak
üzere, pazarda uluslar arası perakendecilerin mevcut olmasıdır. Özellikle Hollanda, Almanya ve
Fransa’dan olmak üzere yabancı zincir mağazalar, mücevherat dağıtımını artan oranda kontrol altına
almaktadır.
İhracatçılarımız için, pazardaki uzmanlaşmış mücevherat mağazalarına mal tedarik eden toptancılar
ya da bir acente ile anlaşılması en uygun dağıtım kanalı olacaktır.
Belçika’daki önemli toptancı ve ithalatçılar:
- Brasschaat’da yerleşik Little Buddha, yarı değerli taşlar içeren mücevherat-ticareti yapıyor.
www.little-buddha.be
- Ternat’ta yerleşik, Bik Bijoux, gümüş mücevherat ithalatçısı, www.bikbijoux.com
- Sint-Niklaas’ta yerleşik Choice Juwelen, gümüş mücevherat ve piercing, www.choice-juwelen.be
- -Brüksel’de yerleşik MV Creations, etnik mücevherat, www.aminajewellery.com
Acenta ve toptancılar, ana dillerine göre, ya Flaman bölgesi, ya da Valon bölgesi olmak üzere,
yalnızca bir coğrafi bölgede uzmanlaşma eğilimindedir. Belçika’daki Ticari Acentalar Birliği’den
(ubac@skynet), pazarda faaliyet gösteren acenteler konusunda ayrıntılı bilgi alınabilir.
Perakende Satışlar: Perakende pazarındaki satışlarda, uzmanlaşmış mağazalar ve franchise sistemi
ile çalışan zincir mağazalar en büyük payı almaktadır. Bu firmaların çoğunluğu ve aynı zamanda
mücevherat konusunda uzmanlaşmamış perakende zincir mağazalar, özellikle Hollanda ve Fransa
olmak üzere yabancı orijinlidir.
2007 yılı itibariyle pazarda 2 013 uzmanlaşmış mücevherat satış noktası vardır. Bunlardan 288 adedi
altın ve gümüş mücevherat, 869 adedi ise taklit mücevherat mağazasıdır. Bu mağazaların büyük kısmı
Flaman bölgesinde yerleşiktir. Bazı önemli uzmanlaşmış mücevherat mağazaları aşağıdaki
verilemektedir:
-Veritas, 71 mağazaya sahip, www.veritas.be
-Venizi, 43 mağaza, www.venizi.be
-Twice as Nice, 48 mağaza, www.twiceasnice.be
- Clair’s (www.claires.co.uk/belgium), Agatha, Bijou Brigitte gibi yabanci zincir mağazalar
Uzmanlaşmış mağazalar dışındaki bazı mağazalar da aşağıda verilmektedir:
-INNO ve Hollanda orijinli HEMA gibi departman store’lar. Diğer AB ülkeleri ile kıyaslandığında, bu
mağazaların mücevherat satışlarındaki payı göreceli olarak daha küçüktür.
-Zara, H&M, C&A, Etam, M&S, E5-Mode, Mango, JBC Mode, Esprit gibi zincir giyim mağazaları ve hazır
giyim konusunda uzmanlaşmış mağazalar, giysiler ile kombin edilmeke üzere mücevherat da
satmaktadır.
-Hipermarketler: Cora, www.cora.be, 7 mağazası var. Carrefour, www.hypercarrefour.be, Makro
(www.makro.be)
-Evden alışveriş: Genel katalogla satış firmalarının çoğu, mücevherat satışı da yapmaktadır. Les 3
Suisses (www.3suisses.be) , Ülkenin Fransızca konuşulan bölümünde daha faal durumdadır. Le
redoute (www.laredoute.be) , Oxypas ve Jean Thiot, diğer katalogla satış firmalarıdır.
-Internet satışları da önemli bir dağıtım kanalı durumuna gelmiş bulunmaktadır. www.juwelen.be, ve
www.glamourshoppen.nl, İnternet yoluyla satış yapan firmalara ait internet sayfalarına örnek olarak
verilebilir.
Belçikalılar, diğer AB’li tüketicilerin aksine, halen İnternet yoluyla alışverişe temkinli yaklaşmakta olup,
öncelikle satın alacakları ürünleri fiziksel olarak görmeyi tercih etmektedir.
Fiyat yapısı: Genelde toptancıların kar marjı, CIF fiyatın % 30-50’si arasında, acentelerin kar marjı %
6-12 arasında, perakendecilerin kar marjı ise % 90-120 arasında değişmektedir. Bu kar marjları,
hangi pazar bölümünün hedeflendiğine bağlı olarak değişmektedir. Belçika pazarında tüketiciler
kaliteli ürünler için daha fazla ödemeye hazırdır, bu nedenle de kar marjları, örneğin Hollanda’dan
daha yüksektir. Ayrıca, perakende ağı Hollanda’da olduğu kadar güçlü ve organize değildir.
Belçika’da, mücevheratta uygulanan KDV oranı % 21’dir. Belçika’daki mücevherat ticaretine ve çeşitli
kurum ve kuruluşların iletişim bilgilerine, aşağıda verilen linkten ulaşılabilir.
www.sieraden.startpagina.be
İthalat: 2008 yılında Belçika 4,6 milyon euro ve 5,7 ton tutarında mücevherat ithal etmiştir. 27 AB
ülkesi arasında, Belçika değer açısından en büyük ithalatçı, miktar açısından ise 7. büyük pazar
olmuştur. 2004-2008 yılları arasında, ithalatın en fazla yapıldığı ülkeler Hindistan, Çin, Hong Kong ve
ABD’dir. 2008 yılı ithalatının % 54’ü gelişmekte olan ülkelerden yapılmıştır. İthalatın % 51’i
Hindistan’dan, yapılmış, Hindistan’ı Çin, Tayland, Sri Lanka ve Güney Afrika takip etmiştir. Türkiye’den
yapılan ithalat da, 2004-2008 yılları arasında % 6 oranında artmıştır.
-
20008 yılı ithalatının % 97’si değerli mücevherattır. Değerli mücevherat ithalatı içerisinde, elmas (4.3
milyar euro), altın ve platin (128 milyon euro), gümüş (24 milyon euro), taşlar(15 milyon euro), inciler
(4 milyon euro) ve kaplanmış adi metallerden mücevherat (2 milyon euro) tutarında olmuştur.
Pazara giriş koşulları: Belçika, altın mücevherat için, zorunlu olmayan bir damgalama (hallmarking)
sistemine sahiptir. www.goldavenue.com/info site/in jewe/in je hall.htm adresinde bu konuda daha
detaylı bilgi bulunabilir. Ambalaj konusunda, www.intracen.org/ep/packaging/packit.htm adresinde,
gümrük vergileri ve kotalar konusunda da www.europa.eu adresinde detaylı bilgi bulunabilir.
Yararlı adresler:
-www.arsnobilis.be (The Professional Federation for Jewellery and Watch
-www.kortrijkxpo.be ( Web adresi verilen Fuar alanında, Mücevheratın da sergilendiği ‘Wij Trouwen’
isimli evlilik fuarı Ocak’ta yapılmaktadır.)
-ukarıda belirtilen fuar alanında, Mayıs ayında, ‘The Luxury Goods’ fuarı da yer almaktadır.
(www.millionairefair.com)
-Brüksel’deki ‘International Trade Mart’taki devamlı sergide de mücevherat yeralmaktadır.
(www.trademart.be)
-Anvers Moda Fuarı, heryıl Ağustos ayında yapılmaktadır.(www.afair.be
-Ticari dergiler: Prestige, ‘The Professional Federation for Jewellery and Watch’ tarafından
yayınlanmaktadır. Census ve Belgo-Bijoux (www.belgo-bijoux.be)
Kaynak: www.cbi.eu
EV TEKSTİLİ
Talep: Belçika’da toplam tüketici harcamaları içerisinde ev tekstili ve döşemelik kumaş için yapılan
harcamaların payı yüksektir. 2008 yılında kişi başına yapılan harcama tutarı (29 euro), AB
ortalamasından (18 euro) oldukça yüksektir.
2008 yılında, pazardaki ev tekstili talebi 173 milyon euro tutarında olmuştur. Belçika ev tekstili pazarı
orta büyüklükte bir pazar olup, aynı yıl, AB içerisinde, İspanya ve Hollanda’dan sonra, Avusturya ve
İsveç’ten önce gelmek üzere, 7 sırada yer almıştır. 2008 yılı toplam ev tekstili talebi içerisinde önde
gelen ürün grupları aşağıda verilmektedir:
--Banyo ve mutfak örtüleri:92 milyon euro
-Yatak çarşafı: 41 milyon euro
-Masa örtüsü: 31 milyon euro
-Battaniyeler ve yolculuk için battaniyeler:9 milyon euro
Pazar bölümleri:
Belçika nüfusu2008 yılı itibariyle 10.7 milyondur ve 2050 yılında 10.9 milyon olacağı tahmin
edilmektedir. Nüfustaki artışın ve buna paralel olarak hane sayısının artacak olması, ev tekstili
talebinin daha da artacağı anlamına gelmektedir.
-Tek kişilik ya da iki kişilik hanelerin giderek artması, pazardaki ev tekstili talebini artıran bir etkendir.
Diğer yandan, iki kişilik haneler, oldukça yüksek bir gelir seviyesine sahip olmaktadır.
-Boşanan çift sayısındaki artış nedeni ile, ev başına yaşayan kişi sayısı azalmaktadır. Bu da, konut
talebini ve dolayısıyla, ev tekstili talebini artıran bir etkendir.
Ekonomik kriz nedeniyle Belçikalı tüketiciler yeni ürün alımını erteleme ve varolan ev tekstili ürünleri
ile idare etme yolunu seçeceklerdir. Bununla beraber, insanlar kriz zamanlarında evde kalmayı ve
evlerini konforlu ve güvenli bir yer haline getirmeye odaklanmaktadırlar.
Nielsen Global Consumer Index’e göre, Belçikalı tüketici güveni 2009’un birinci yarısında, dünya
ortalamasının (77 puan) biraz üstünde gerçekleşerek 78 puan olmuştur. 2008’in ikinci yarısına göre
tüketici güveni 5 puan azalmıştır.
-Talep eğilimleri: Aşağıda verilenler ev tekstili talebini etkileyen önemli kriterler ve eğilimlerdir:
-İnternet satışlarının giderek daha da önem kazanması beklenmektedir. Artan oranda perakende
mağazası, evlere satış konusunda faaliyet göstermeye başlamıştır.
-Özellikle pamuk ve pamuk karışımlı olmak üzere, doğal, organik ev tekstili ürünleri için talep
artmaktadır.
-Dekorasyon dergileri ve televizyondaki iç mekan tasarımı programlarının etkisiyle, Belçikalılar şık,
modern ürünlerle daha çok ilgilenmeye başlamışlardır.
-Gençler yüksek harcanabilir gelir sahibi olmalarına karşın, aynı zamanda çok yoğun tempolu hayat
tarzları nedeniyle, daha basit ve daha işlevsel ev tekstili ürünlerini tercih etmektedirler. Hazır
perdeler, bu ürünlere örnek olarak verilebilir.
Üretim: 2008 yılında Belçika ev tekstili sektörü üretimi 175 milyon euro seviyesinde gerçekleşmiştir.
Sektör, Fransa ve İspanya’dan sonra, fakat Polonya ve Romanya’dan önce gelmek üzere, AB ülkeleri
arasında 6. büyük ev tekstili sektörüne sahiptir. Toplam üretim içerisinde çeşitli ürünlerin üretim
değerleri aşağıda verilmiştir:
-Banyo ve mutfak havluları: 131 milyon euro
-Masa örtüleri: 34 milyon euro
-Yatak örtüleri: 42 milyon euro
-Battaniyeler ve yolculuk için battaniyeler: 14 milyon euro
Belçika ev tekstili sektöründeki önemli üreticilerin % 90’ı Febeltex (The Belgian Industrial Textile
Association) üyesidir. Bu üreticilr hakkında bilgi, www.efbeltex.be adresinde, ‘interiour textiles-ev
tekstili’ başlığı altında, ‘Directory-Rehber’ alt başlığı kapsamında bulunabilir.
Özellikle banyo havlusu ve masa örtüsü üretimi konusunda faal olmak üzere, Belçika ev tekstili
sektöründeki lider firmalar aşağıda verilmektedir:
Santens, www.santens.com
Clarysse, www.julesclarysse.be
Bekaert Decoration Textiles, www.bekaerttextiles.com
De Witte Listaer, www.dwl.be
Belçika ev tekstili üreticileri, yerel olarak üretilen keteni kullanmaktadır. Libeco-Lagea
(www.libeco.be), Avrupa’daki en büyük keten eğirme değirmenlerinden birisine sahip olup, geniş bir
ev tekstili ürün yelpazesine sahiptir.
Dağıtım Kanalları: -Dışarıda fabrikaları bulunan yerel ev tekstili üreticileri, perakendecilere ürün
tedarik eden toptancı ve ithalatçılar ile kendileri için ithalat yapan büyük perakendecilerdir.
Gelişmekte olan ülke ihracatçılarının pazara girmek üzere seçmesi gereken en uygun dağıtım kanalı,
genelde, toptancı, ithalatçı ve perakendecilerdir.
Toptancı/ithalatçılar: Toptancılar bağımsız perakendecilere ürün tedarikinde önemli bir rol
oynamaktadır. Ucuz ve standard kalitede ürün üreten firmalar genelde toptancıları tercih etmektedir.
Markalı ve üst kalitede üretim yapan firmalar ise doğrudan perakendecilere satış yapmakta ya da,
kendi satış noktaları ( ya kendi mağazaları, ya franchise yöntemi ile ya da dolaylı olarak acenteler
yoluyla) kanalıyla satış yapmaktadır. Belçika’da tekstil toptancı ve ithalatçılarına ait bir birlik
bulunmamaktadır. Belçikalı ev textili ithalatçı ve toptancılarına örnek olarak, Filantex (www.filantex.nl)
ve Thalamo (www.thalamo.be) verilebilir.
İthalatçı adreslerine, 550 ev tekstili üretici ve ithalatçısını içeren www.goldenpages.be adresinden
ulaşmak mümkündür. Ayrıca, ayrıca aşağıda belirtilen fuarlara katılarak da toptancı ve ithalatçılara
ulaşmak mümkündür:
-Brüksel’de düzenlenen Mood isimli fuar (www.moodbrussels.be)
-Gent’de düzenlenen Intirio isimli fuar (www.intirio.be)
-Brüksel’de düzenlelen Cocoon isimli fuar, www.cooon.be
Perakende ticaret: İngiltere çıkışlı Marks & Spencer ve Habita’ın pazardan çekilmesinden sonra, daha
az derecede olmakla beraber, perakende pazarı dağıtım kanalında komşu ülkelerin etkisi önemli
seviyededir. Önemli yabancı perakendeciler, Hollandalı, çok ucuz ürün satan Zeeman, Vibra, Hema ve
süpermarketler ile Alman Aldi ve Lidl’dir.
Ev tekstili ürünleri, giysi zincir mağazalarında da giderek artan oranda satılmaya başlanmıştır.
Bunlara örnek olarak, Damart, Zara, Benetton, Esprit ve Mexx verilebilir.
Çok katlı mağazalar : Galeria İnno (www.inno.be)
Çok ucuz ürün satan mağazalar: www.hema.be (Hollandalı firma)
Önemli hipermarketler: www.carrefour.be, TEX markası altında Carrefour, hipermarketlerinde ve GB
süpermarketlerinde ev tekstili ürünleri satmaktadır.
-Delhaize Grup, tüm Avrupa’daki 700 mağazasında, çeşitli markalar alında ev tekstili satmaktadır.
Belçika’da Delhaize markasını kullanmaktadır.
Ucuz mal satan mağazalar (Discounters): Zeeman, Wibra ve Hans Textiel gibi mağazalar, düşük
kaliteli ve ucuz mal satmaktadır. Hem hipermarket hem de süpermarket olarak faaliyet gösterenleri
vardır.
Do-it-yourself (Kendin Yap) mağazaları: Belçikalı: Brico( www.brico.be), Hollandalı Gamma
(www.gamma-belgie.be), Fransız Mr. Bricolage ( www.mr.bricolage.fr/belgique/index.html), satın
alma grubu Orga (www.orga.be)
Evden Alışveriş: Belçika’da faaliyet gösteren uluslararası katalogla satış firmalarından bazıları
şunlardır: La redoute (www.redoute.be), Les Trois Suisse (www.3suisses.be) , Damart
(www.damart.be), Bonprix (www.bonprix.be), Quelle (www.quelle.be)
Fiyat yapısı: Özellikle pazarın alt kesimlerinde (ucuz ürün satan mağazalar ve hipermarketlerde) fiyat
önemli bir satış faktörüdür, bununla beraber pazarın üst bölümlerinde, kalite ve moda fiyattan daha
önemlidir. Pazarın alt bölümlerinde rekabet daha şiddetli ve kar marjları daha düşük olduğu için,
perakendeciler fiyat konusunda daha az esnektirler. Yukarıda bahsedilen perakendecilerin hemen
hemen yarısı, pazarın orta ya da alt kesimlerinde faal durumdadır.
Uygun bir ticari ortak seçimi: Fuarlara katılım ya da İnternetten faydalanma dışında, Belçika’da uygun
bir iş ortağı bulabilmek için, aşağıdaki web sayfaları ziyaret edilebilir:
-Creamoda(www.creamoda.be), Belçika moda sektöründeki üreticiler, tasarımcılar, toptancılar ve
acenteler konusunda bilgi içerir.
-Febeltex (www.febeltex.be), Sektördeki Ticari Birlik.
-Fedustria (www.fedustria.be), Tekstil, Ağaç ve mobilya sektörleri Birliği.
-Textination (www.textination.de/en/suppliers), Bazı Belçikalı tedarikçileri de kapsamak üzere, tekstil
ürünleri tedarikçilerini içerir.
-VBO(www.vbo-feb.be), Belçikalı Firmalar Birliği.
İthalat: 2008 yılında Belçika, AB ülkeleri arasında, İtalya ve İspanya’dan sonra, Hollanda ve
Avusturya’dan önce gelmek üzere, dünyadan ev tekstili ithalatında 6. sırada yer almıştır. Toplam
ithalat içerisinde, ürün gruplarının payları aşağıda verilmiştir:
-Yatak örtüleri % 54
-Banyo ve mutfak örtüleri:% 29
-Masa örtüleri % 9.8
-Battaniye ve seyahat battaniyeleri % .4
2004-2008 yılları arasında, pazardaki talebin büyük kısmı ithalatla karşılanmıştır. İthalat, yerel talebin
artmasına paralel olarak sürekli bir şekilde büyümüş olup, ithalatın artması, yerel üretimin aleyhine
olmuştur. 2004-2008 yılları arasında yerel üretim azalmıştır. Aynı dönemde, gelişmekte olan
ülkelerden yapılan ithalat da artmıştır. En çok ithalat yapılan gelişmekte olan ülkeler Pakistan, Çin,
Türkiye, Hindistan, Tunus, Mısır ve Bangladeş olmuştur.
Fuarlar ve sergiler:
-Brüksel’de düzenlenen Mood isimli fuar (www.moodbrussels.be)
-Gent’de düzenlenen Intirio isimli fuar (www.intirio.be)
-Brüksel’de düzenlelen Cocoon isimli fuar, www.cooon.be
‘Trade Mart Brussels’, moda ve iç mekan konusunda çalışan profesyonellere yönelik olan, sürekliı bir
sergidir. Burada, düzenli ararlıklarla, iç mekan dekorasyonuna yönelik olarak, ‘Interiour Days’ adı
altında etkinlikler düzenlenmektedir.
Mesleki Dergiler:
-Elle Wonen (www.editionventures.be/fr/ellewonen.html
-Meubihome(www.meubihome.be)
-Texbel (www.texbel.be)
-Textielbeheer (www.textielbeheer.nl)
Kaynak: www.cbi.eu
Hazır Giyim
ÖRME DIŞ GİYİM
Tüketim: Belçiak pazarında, 2008 yılı örme dış giyim kişi başına harcama tutarı 320 euro olmuştur. Bu
tutar AB ortalaması olan 240 eurodan epeyce yüksektir. Belçika örme dış giyim pazarı, büyüklük
açısından, AB giysi pazarında 7.sırada yer almıştır.
2008 yılı örme giyim pazarının büyüklüğü, tüketici fiyatları cinsinden (KDV dahil olmak üzere) 3.4
milyar euro olmuş, bu tutar, toplam giyim tüketiminin %39’una tekabül etmiştir.
Ürün grupları itibariyle tüketim: 2008 yılında toplam örme dış giyim tüketiminin değer olarak %33’ü,
süveter, kazak, ve hırkalar için olmuştur. Tişörtler %26, erkek gömlekleri % 5, kadın bluz ve
gömlekleri ise % 5 pay almıştır. Diğer Bebek giysileri % 3, spor giysileri % 4, etekler %6, elbiseler %
4, kadın ve erkek pantolonları % 3 pay almıştır.
Pazarda satılan tişörtlerin % 88’i pamuklu, erkek gömleklerinin %93’ü pamuklu, kadın bluz ve
gömleklerinin %69’u pamuklu, %28’i ise sentetik elyaftan yapılmıştır.
Pazar bölümleri:
-Demografik açıdan pazar bölümlemesi: Belçika nüfusu 2000 yılında 10.2 milyon iken 2008 yılında
10.6 milyona ulaşmış; son birkaç yıldır nüfus sürekli bir artış göstermiştir. Bu artış, azalan ölüm
oranları yanı sıra, doğum oranlarındaki artış ve diğer AB ülkeleri ve Afrika’dan ülkeye göç edenlerden
dolayı gerçekleşmiştir. Diğer bazı AB ülkelerinde olduğu gibi 15 yaş altındakilerin nüfus içerisindeki
payı azalmış, 50 yaş ve üstündekilerin oranı ise düzenli olarak artmıştır.
Diğer taraftan, tek kişilik ve iki kişilik hanelerin sayısı artmıştır. Bu hane halkları, kalabalık ailelerde
olduğu gibi çok fazla sorumluluk ve iş yapmak zorunda olmayıp, daha çok boş vakte ve oldukça
yüksek gelire sahiptir. Bu nedenler de, bu kişilerin giysi tüketimini artıran faktörler olmaktadır.
Kadınların örme dış giyim için kişi başına yaptıkları harcama 2000 yılında 409 euro olmuştur ki, bu
komşu ülke Fransa’daki kadın tüketicilerin harcama tutarından.(322 euro).oldukça yüksektir. Aynı yıl
içerisinde, özellikle bebek giyim ve kız çocukları giysileri olmak üzere , çocuk örme dış giyim tüketimi,
yaklaşık %3 gibi, diğerlerinden yüksek bir oranda gerçekleşmiştir.
Pazarda erkekler için örme dış giyim yelpazesi son yıllarda daha çekici hale gelmiş ve aynı zamanda
gençler modaya daha duyarlı hale gelmişlerdir. Bu da, 2006-2008 dönemindeki tüketimin artmasına
yol açmıştır. 2008 yılında, erkeklerin örme dış giyim için kişi başına yaptığı harcama tutarı 250 euro
olmuştur.
-Giysilerin kullanım yerlerine göre pazar bölümlemesi: Belçikalı tüketiciler, diğer AB ülkesi
tüketicilerinden daha çok, örme dış giyim ürünleri için harcama yapmakta ve törenler gibi özel
durumlar için giysiye daha çok önem vermektedirler. Diğer bir deyişle, resmi giyim tarzını oluşturan
ürünler, giysi harcamalarında daha çok pay almaktadır.
2006-2008 yılları arasında kadınların resmi giysiler için yaptığı harcama tutarı azalmış; tişört,
sweatshirt, kazak ve süveter gibi giyim ve gündelik giyim harcamaları artmış; spor giyim harcamaları
ise aynı seviyede kalmıştır.
-Tüketicilerin modaya karşı tutumları: Belçika’da örme giyim de dahil olmak üzere, lüks ürünler için
göreceli olarak büyük bir pazar vardır. Bununla beraber, varlıklı Belçikalılar dışında, orta sınıftan
tüketiciler, bu ürünlerden daha az ve daha ucuz olanlarını alabilmektedir. Dries van Noten gibi, Paris
moda gösterilerinde önemli rol oynayan Belçikalı giysi tasarımcıları;. İtalyan ve Fransız tasarımcılarla
kıyaslandığında daha farklı bir stillere sahiptir. Belçika moda tasarım ürünleri tüm dünyada başarılı bir
şekilde satılmakta olup, daha ucuz koleksiyonları da etkilemektedir.
Fiyat ve kalite konusunda bilinçli olan Belçikalı tüketiciler, markalı ürünler konusunda da bilinçlidirler.
Bununla beraber, markalı ürünler, giderek artan oranda H&M, Zara ve diğer perakende zincirlerinin
markası altında (private label) satılmaktadır.
-Coğrafi Pazar bölümlemesi: Belçika pazarının bölümlenmesindeki ana kriterlerden birisi, coğrafi
açıdan bölümlemedir, çünkü ülke iki ana bölgeye ayrılmıştır ve bu bölgelerde iki farklı dil
konuşulmaktadır. Flamanca konuşulan Flaman bölgesi daha varlıklı olup, birçok ulustan insanı
barındıran Brüksel bölgesini de içine almaktadır. Bu bölgedeki tüketicilerin, diğer bölgeye göre daha
çok modaya uygun giysi alması potansiyeli vardır. Bu bölge yaşayan, daha fazla harcanabilir gelire
sahip ve daha genç nüfus, bu bölgeyi yatırımlar, yeni moda akımları ve daha geniş bir giysi yelpazesi
için, Belçika’nın en cazip bölgesi haline getirmektedir. Diğer taraftan Fransızca konuşulan Valon
bölgesi daha kırsal olup, tüketici zevkleri daha tutucu, nüfus daha yaşlı ve gelir seviyeleri daha
düşüktür. Bu faktörlere bağlı olarak, düşük fiyatlı örme dış giyimin bu bölgede daha çok talep edilmesi
olasıdır.
Tüketim eğilimleri:
-Diğer belli başlı AB ülkelerinde olduğu gibi, Belçikalılar da hem uzun hem de yapılıdırlar. Bu kişiler,
rahatlığı ve esneyebilme özelliğinden dolayı örme giysileri tercih etmektedirler.
-Erkekler, hem giysi modası hem de kozmetiklere karşı giderek daha ilgili davranmaktadırlar.
-Bebek ve çocuk giysileri de, yetişkin giysilerinde olduğu gibi modadan giderek daha çok etkilenmeye
başlamıştır.
-Tüketiciler çevreye duyarlı üretim konusunda daha duyarlı hale gelmiştir.
-Kaşmir ve angora gibi ürünler pahalı ve bakımı zor ürünler olmasına karşın, lüks moda ürünleri
kullanmayı seven Belçikalı kadın tüketiciler arasında popülerdir.
-2010-2011 kış sezonu için eğilim, moher, angora ve kaşmir gibi uzun tüylü, sıcak renklerde ürünler
yönünde olacaktır.
-Pantolon ve tayt ile birlikte giymek üzere, uzun bluzlar ve tunikler daha da popüler hale gelmektedir.
-2010-2011 kış sezonunda, boyun ve omuzlara daha fazla vurgu yapmak üzere, büyük yakalar ve
kapüşonlar daha çok tercih edilecektir.
Üretim: 2000-2007 yılları arasında hem miktar hem de değer açısından Belçika örme giyim sektörü
üretimi %10 oranında azalmıştır. İstihdam edilen işçi sayısı da azalmış olup, 800 firmanın %95’i 50
kişiden daha az kişi çalıştırmaktadır. 2008 yılında, örme dış giyim üretimi, 28 milyon euro tutarında
gerçekleşmiştir.
Sektördeki önemli firmalar:
-Kadın giysisi: Andres (www.andres.be), Wesco (www.wesco.be), Mayerline (www.mayerline.be)
-Spor, dış giyim: Seyntex (www.seyntex.com)
Belçikalı giysi üreticilerinin çoğu, sektörlere göre sınıflandırılmış olarak,sektördeki ticari birlik olan
Creamode’un web sayfasında bulunabilir: (www.belgianfashion.be)
Üretim sektöründeki eğilimler:
-Üreticilerin çoğu outsourcing yapmakta, ya da üretim yerlerini, halihazırda düşük maliyetli ülkelere
taşımışlardır.
-Genelde Çin’de yapıldığı üzere, dampingli fiyatlar ve taklit ürünlerle pazara girilmesi, Belçika örme
giyim sektörü için durumu daha da zorlaştırmaktadır.
-Kaşmir gibi pahalı iplikleri, akril veya poliamid gibi hafif sentetik ipliklerle karıştırma yönünde bir eğilim
vardır. Bunun nedeni, ürünler genelde ağırlığına göre fiyatlandırıldığı için, hem ürünün fiyatının daha
ucuz, hem de daha hoş görünümlü olmasını sağlamaktır.
Pazara giriş için uygun dağıtım kanalları: Dağıtım kanalları, yerli üreticiler, ithalatçı/toptancılar, çok
katlı giysi mağazaları, uzmanlaşmamış zincir mağazalar, hipermarketler ve spor giysi satan zincir
mağazalar gibi perakende mağazalarıdır. İhracatçı tarafından hangi kanalın seçilmesinin daha uygun
olacağı aşağıda faktörlere bağlıdır:
-İhracatçının kendi markası ile mi, yoksa dağıtım kanalının istediği marka (private label) ile mi ürün
ihraç edeceği
-Pazarın hangi bölümüne yönelik olarak ihracat yapılmak istendiği
Toptancı/ithalatçıların listesine, www.bsearch.be adresinden ulaşılabilir.
Bazı toptancılara örnek olarak, Tere Blue (www.terreblue.be), Tricobel SCA (www.tricobel.be), ve
Minerva Textiles International (www.savan.be) verilebilir.
Belçika, 7 belli başlı AB ülkesi ararsında, Hollanda’dan sonra gelen en küçük örme dış giyim
perakende pazarına sahiptir. Bununla berber, kişi başına harcama tutarı açısından ise, AB ülkeleri
arasında en başta gelmektedir.
Perakende dağıtım ağı seviyesinde yabancı kaynaklı firmalar önemli bir yere sahiptir. Bunlar arasında,
C&A, H&M, Zara, Etam, M&S Mode, WE, çok ucuz ürün satan Zeeman ve Wibra, ucuz ürün satan
Hema, Aldi ve Lidl gibi süpermarketler sayılabilir. Ayrıca, Aktie Sport (Hollanda), New Yorker
(Almanya), Mim (Fransa/İngiltere) ve Cortefiel (İspanya) firmaları da bir ya da daha fazla sayıda pilot
mağazalar açmış bulunmaktadır.
20007 yılı itibariyle pazarda 9 bin giysi mağazası bulunmaktadır. Uzmanlaşmış zincir perakende
mağazaları, pazardaki giysi satışlarının %69’unu elinde bulundurmaktadır. Bunun %40’ı bağımsız
uzmanlaşmış mağazalara aittir. (5 mağazadan az satış yeri olan mağazalar)
Spor giysileri dışında , Belçika giysi pazarında satın alma grupları faaliyet göstermemektedir. Spor
giyim sektöründe, bağımsız spor giysi mağazalarının bir kısmı bir satın alma grubuna katılmış
bulunmaktadır.
Belçika’daki Önemli Zincir Giysi Mağazaları (2009)
Perakende zinciri Ana Firma Mağaza Sayısı Web Sayfası Adresi
Aile için Giysiler
C&A C&A Almanya 108 www.c-and-a.com
H&M Hennes and Mauritz (İsveç) 56 www.hm.com
JBC JBC NV (Belçika) 101 www.jbc.be
Zara Inditex (İspanya) 25 www.zara.com
Damart Damart T.S.D. (Fransa) 62 www.damart.com
Promo Fashion Fabrimode NV 62 www.promofashion.be
Vogele Charles Vogele (İsviçre) 72 www.charles-veogele.be
E-5 Mode SCF 11 www.e5-mode.be
WE Man/Womwn We Group (Hollanda) 10 www.wefashion.com
Erkek Giysileri Esprit Mode (Almanya)
We Men We Group (Hollanda) 11 www.wefashion.com
Springfields Cortefiel (İspanya) 20 www.grupocortefiel.com
Jack and Jones Bestseller (Danimarka) 17 www.bestseller.com
WE Women We Group (Hollanda) 10 www.wefashion.com
M&S Mode Maxeda (Hollanda) 72 www.msmode.com
Lola&Liza Blue Stores NV 50 www.lola-liza.com
Claudia Straer Maxeda (Hollanda) 17 www.claudiastrater.com
Didi Fashion Coltex (Hollanda) 17 www.didi.nl
Vero Moda Bestseller (Danimarka) 27 www.bestseller.com
ObjectSpor Bestseller (Danimarka) 24 www.bestseller.com
Spor Giysileri
Intersport Intersport International 30 www.intersport.com
Primo Euro Shoe Unie 33 www.primo.be
Bebek ve çocuk Giysisi
Premaman Premaman 128 www.premaman.com
Çok Ucuz Ürün Satan Mağazalar
Zeeman Zeeman Group (Hollanda) 202 www.zeeman.com
Wibra Wibra (Hollanda) 84 www.wibra.nl
Aldi (Duzenli olmasa da belli arlarla orme dış giyim ürünleri satmaktadır.) 421 www.aldi.com
Lidl (Duzenli olmasa da belli aralarla örme dış giyim ürünleri satmaktadır.) 270 www.lidl.com
Önemli çok katlı mağazalar (departman stores): Inno, 15 mağazası olup, Alman Kaufhof firmasına
aittir. ( www.inno.be)
Ucuz ürün satan mağazalar (variety stores): Hema, 60 mağazası olan firma Hollanda orijinlidir.
Belçika’da faal olan uluslar arası katalogla satış firmalarından bazıları:
-Les 3 Suisses (www.3suisses.be
–Le redoute (www.laredoute.be)
-Damart (www.damart.be)
-Quelle (www.quelle.be)
-Bonprix (www.bonprix.be)
Bellibaşlı hipermarket ve süpermarketler:
-www.hypercarrefour.be, TEX markası altında, 56 adet hipermarketinde ve 372 adet GB
süpermarketinde satış satmaktadır.
-Delhaize Grup, tüm Avrupa’daki 738 mağazasında, çeşitli markalar altında ürün satmaktadır.
Belçika’da Delhaize markasını kullanmakta olup, 43 mağazası vardır.
-Colruyt (www.colruyt.be), 240 mağazası vardır.
-Group Louis delhaize (www.delhaize.be), Match supermarketleri ve Cora hipermarketlerini de
kapsamak üzere, 671 mağazası ile Belçika’da faaliyet göstermektedir.
Dağıtım kanallarındaki fiyat yapısı : Mal tedarik zinciri ve perakendeciler
arasındaki artan rekabetten dolayı, pazardaki kar marjları son yıllarda düşmektedir. Bununla beraber,
halihazırda fiyatlardaki düşüş durmuş ve yavaş olmakla beraber, bir artış da başlamıştır. Yerel pazara
ait bazı farklar olmakla beraber, dış giysi pazarı uluslararası pazarın özelliklerini taşımaktadır ve kar
marjları pekçok pazardaki ile aynı olma eğilimi taşımaktadır.
Her dağıtım kanalı için kar marjı ve fiyat değişmekle beraber, katma değer
vergisini de kapsamak üzere, CIF fiyatın %2.4 ü ile %3.1’i arasında toplam bir
mark-up (alış ile satış fiyatı arasındaki fark) seviyesi uygulanmaktadır.
Dış Giyim Pazarı Dağıtım Kanallarında Uygulanan Kar marjları
Dağıtım Kanalı Alt sınır Üst sınır
İthalatçılar/toptancılar % 30 % 40
Acenteler % 10 % 15
Perakendeciler % 40 % 75
Mark-up (ihracat (CIF fiyat) – Tüketici fiyatı) 2.4 3.1
Uygun dağıtım kanalını seçmek: Özellikle pazarın alt kesimlerinde (ucuz ürün satan mağazalar ve
hipermarketlerde) fiyat önemli bir satış faktörüdür, bununla beraber pazarın üst bölümlerinde, kalite
ve moda fiyattan daha önemlidir. Pazarın alt bölümlerinde rekabet daha şiddetli ve kar marjları daha
düşük olduğu için, perakendeciler fiyat konusunda daha az esnektirler. Pazarda rekabet çok
şiddetlidir ve fiyatlar ürün ve satış yerine göre farklılık göstermektedir.
Uygun bir ticari ortak bulmak için: Aşağıda verilen web sayfalarında pazardaki firmalar ilişkin bilgiye
ulaşılabilir:
-Creamoda’nın, Sektördeki ticari birlik, www.creamoda.be
-The Federation of Belgian Distributors, www.fedis.be
-The Belgian Chambers of Commerce and Industry, www.cci.be
-Ulusal ticari fuarlar için, www.bff.be
İthalat: 2004-2008 yılları arasında Belçika’nın dış giyim ithalatı, miktar olarak, yılda ortalama % 8
oranında büyümüş ve 130 bin tona ulaşmıştır. Değer olarak ise % 7 oranında büyüyerek 2.8 milyar
euroya ulaşmıştır. Belçika dış giyim ithalatı, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve İspanya’nın
arkasından, AB içerisinde 6. sırada yer almıştır. Pazardaki tüketimin büyük kısmı ithalat ile
karşılanmaktadır.
2006-2008 yılları arasında ithalat fiyatları dalgalanma göstermiştir; 2007 yılında %3 oranında
düşmüş, 2008 yılında %1.5 oranında artmıştır. Bunun nedeni de pazardaki şiddetli rekabettir.
Gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalata konu ürünlerin fiyatları, AB ülkelerinden yapılan ithalat
fiyatılarının %43’ü seviyesindedir.
Belçika dış giyim ithalatının, artan oranda büyük bir kısmı gelişmekte olan ülkelerden ithal
edilmektedir ve 2008 yılı ithalatının %52’i gelişmekte olan ülkelerden yapılmıştır. Bu ülkeler arasında
da Çin başta gelmektedir. 2008 yılı ithalatının % 21’i Çin’den yapılmıştır. Türkiye’den yapılan ithalatın
payı %7 olmuştur.
Tüketici fiyatları: Pazardaki şiddetli rekabet ve düşen ithalat fiyatlarına rağmen, 2007 yılında fiyatlar
%4, 2008 yılında ise % 8 oranında artmıştır. Giysi fiyatları, AB ortalamasından %13 daha fazladır.
Fiyatları, Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Lüksemburg, Slovenya ve Slovakya pazarındaki fiyatlar ile
karşılaştırmak mümkündür.
Mesleki dergiler:
-Mode Flash, www.modeflash.be
-Texbel, www.texbel.be
Kaynak: www.cbi.eu
Mobilya
Tüketim: Belçika mobilya pazarı 2008 yılında 2,2 milyar avro büyüklüğündedir. Pazar 2004 yılından
beri yılda %2,2 oranında büyümüştür. Belçika mobilya pazarı, AB içinde, İsveç ve Avusturya pazarları
ile aşağı yukarı aynı büyüklükte, 9. büyük mobilya pazarıdır. Kişi başına mobilya harcaması, AB27
ortalaması olan 161 avrodan epey yüksek, 207 avrodur.
Belçika mobilya pazarı 2008 yılında başlayan ekonomik krizde küçülmemiştir. Bu durum Belçika’da evin
önemine işaret etmektedir. Belçikalılar evlerinin bakımına ve iyi döşenmiş olmasına özen
göstermektedirler.
Son yıllarda Belçikalı tüketici moda eğilimleri ile ilgilenmekte, iç dekorasyon pazarı büyümekte, mobilya
alımları ev bütçesinden daha büyük pay almaktadır. Belçikalılar yeni mobilya alımlarında fiyat ve
kaliteye önem vermektedirler. Belçika mobilya pazarı Avrupa’daki en uluslararası pazarlardan biridir.
Yerli üretim toplam talebin ancak %25’ini
karşılamakta, pazarın önemli bir kısmını ithal ürünler oluşturmaktadır.
2008 yılında toplam tüketimin %30’unu oturma odası , %21’ini yemek odası, %16’sini mutfak ,
%10’unu yatak odası mobilyası ve %23’ünü diğer mobilyalar oluşturmuştur. Kumaş koltukların
satışları azalmış, kanepe satışları değişmemiştir; yaşlı tüketicilere yönelik ayarlanabilir ve yatar koltuk
ve sandalye satışları artmaktadır. Diğer mobilyalarda ise sehpa, dolap ve raf satışları artmaktadır.
Modern mutfak mobilyası pazarı büyümektedir. Yemek odası talebinin artışında tasarımcı
mobilyalarının payı büyüktür. Ev, Belçika halkı için, stresten uzak, dinlenme, rahatlama ve çeşitli ev
sinema ürünleri ile eğlenme imkanı sağlayan, önemli bir mekan haline gelmiştir.
2009’un ilk yarısında özellikle gençler ve erkeklerde tüketime güven azalınca mobilya pazarı ani bir
şekilde daralmıştır. 2010’da pazarın eski haline döneceği tahmin edilmektedir.
Pazar bölümleri: Mobilya sektörü ticaretinde en yaygın bölümleme, oturma odası, yemek odası vs
gibi, mobilyanın kullanım yerine göre, odalar itibari ile yapılmaktadır.
Buna ek olarak Belçika için coğrafi bölümleme de çok kullanılmaktadır. Ülkenin kuzey ve doğusunda
yer alan Flaman bölgesi en varlıklı ve en kalabalık bölgedir. Belçika’daki mobilya perakendecilerinin %
75’i bu bölgededir. Nispeten daha kozmopolit olan bölge çağdaş tasarımlara açıktır. Bölgede
Hollandaca/ Flamanca konuşulmaktadır. Başkent Brüksel bu bölgededir. AB’nin birçok kurumuna ve
birçok uluslar arası şirketin idare merkezine ev sahipliği yapması nedeniyle AB’nin en kozmopolit
başkentlerinden biri olan Brüksel’de değişik
zevk, tarz ve satın alma alışkanlıklarına sahip çok sayıda yabancı yaşamaktadır.
Ülkenin güney ve batısında yer alan Valon Bölgesinde Fransızca konuşulmaktadır. Daha az nüfusu
olan bu bölgede kırsal nüfus daha fazladır ve hayat standartları Flaman bölgesine kıyasla daha
düşüktür. Mobilya satın alma alışkanlıkları daha tutucu ve geleneksel olan yaşlı nüfus çoğunluktadır.
Rustik mobilyalar hala popülerdir. Valon tüketiciler katalogla daha az alışveriş yapmaktadırlar.
Yaş grupları da önemli pazar bölümlerini oluşturmaktadır. Yeni evliler, tek başına yaşayanlar fiata
karşı çok duyarlıdır ve genellikle modern mobilya stillerini ve tasarımlarını tercih etmektedir. Genç
aileler mobilya alırken fonksiyonel ve dayanıklı olmasına dikkat etmektedirler. Çocukları evden ayrılmış
olan aileler ise, dayanıklılıktan ziyade tarza önem vermektedir; harcanabilir gelirleri daha fazla
olduğundan, rahatlık ve konfora daha fazla para ödeyebilmektedir.
Pazardaki eğilimler: Belçikalı tüketici mobilyanın ihtiyacı karşılamasından öte bir anlam taşımasını
beklemekte ve buna para ödeyebilmektedir. Medya tüketimi pompalamakta, satın alınan mobilyalar
eskimeden yenileri alınmaktadır. Belçikalılar resmi yemek adetlerini değiştirmekte, TV veya bilgisayar
önünde yemeği tercih etmektedirler. Bu nedenle yemek takımlarının pazar payı azalmaktadır fakat
sandalyelere olan talep devam etmektedir. Nüfus yaşlanmaktadır. Yaşlı müşteriler daha nadir mobilya
değiştirmekte ve daha geleneksel mobilyaları kullanmayı tercih etmektedirler. İnternetten mobilya
satın alma yaygın olmasa dahi, tüketiciler interneti, bilgi kaynağı, perakendecileri, fiyatları
karşılaştırma, ev dekorasyonu fikirleri kaynağı olarak kullanmaktadırlar. Ev dekorasyonunda, renk ve
tasarımda uyuma önem verilmektedir. Birçok ülkede de saptandığı gibi ev, özellikle kriz dönemlerinde,
daha önemli hale gelmiştir.
Üretim: Belçika, AB’deki dokuzuncu büyük mobilya üreticisidir. AB üretiminin % 2,6’sını
gerçekleştirmektedir. Üretim seviyesi Hollanda, Danimarka, Avusturya ve İsveç’e yakındır.
Belçika’nın 2008 yılı mobilya üretim değerinin 1,9 milyar euro olduğu tahmin edilmektedir. Belçika’daki
önemli mobilya üreticileri şunlardır: www.ethnicraft.com , www.evan.be, www.heylen.com,
www.stoelenwila.be, www.emmanuelfraeye.be
Üretim eğilimleri: Yatırım, yenilikçilik ve ihracat Belçikalı üreticiler için anahtar kelimeleridir. Elektronik
ticaret sürekli bir temadır. Belçikalı firmalar küresel tedarik zincirinin içinde olabilmek için teknolojiye
yatırım yapmaktadır. Her mobilyayı üretme yerine ihtisaslaşmaya önem vermektedirler. İşbirliği ve veri
değişimi önem kazanmaktadır. Firmalar, yeni yetenekler yetiştirme, yeni tasarımları paylaşma,
ihracatta ortak kampanyalar düzenleme, çevre ve enerji tasarrufu gibi konularda ortak hareket
edebilmektedir.
Dağıtım kanalları: Belçika’da mobilya satan yaklaşık 1 360 satış noktası bulunmaktadır. Mobilya dahil,
birçok ürünü perakende olarak pazarlayan satış noktaları eklendiğinde, bu rakam 3840’a
ulaşmaktadır. Birçok mobilyacının tek satış noktası bulunmakta; bu firmalar satın alma grupları
vasıtası ile ürün almaktadır. İthalatçı ve acentaların, Belçika tedarik zincirinde önemli bir yeri vardır.
Ancak Belçika’da az sayıda mobilya toptancısı bulunmaktadır. Geleneksel dağıtım kanalları yoğun bir
rekabet ile karşı karşıyadır. İkinci el mobilya pazarı büyümektedir. Yapı marketler ve Makro gibi
perakendeciler ürün yelpazeleri içine mobilya ürünlerini de ilave etmektedir. İhracatçılarımız pazara
girmek için mobilya mağazalarına ulaşabilen geleneksel ithalatçı ve acentalarla çalışabilirler. Acenta
kullanımı daha yaygındır.
Belçika’da yerleşik acentaların Hollanda ve Lüksemburg’dan da müşteri bulma potansiyeli mevcuttur.
Mobilya Acentaları Birliği'nden ( www.namev.eu ) sipariş verilerek acentaların listesi talep edilebilir.
Ticari Acentalar Federasyonu www.bfh-fbr.be kanalı ile de acentalara ulaşılabilir. Bazı önemli mobilya
toptancı ve ithalatçıları şunlardır:
Belgica Ciney, www.belgica-meubles.be , FerroBellisimo, www.ferrobed.be , Stocks Furniture,
www.stocksfurniture.com, Master Mobel, www.mastermeubel.be , Boligna www.boligna.be
Perakende ticaret: Sadece mobilya pazarlayan satış noktalarının perakende satışlardaki payı % 84
dür. Bunlar, satışlarda % 37pay ile mobilya mağazaları, % 17 ile satın alma grupları ve % 30 ile
mobilya zincir mağazalarıdır. Bu satış noktaları geniş koleksiyonlar bulundurmak yerine değişik
markalı ürünler pazarlamaya yönelmişlerdir. Küçük mobilya mağazaları tamamen yok olmamıştır ve
kalanlar çok rekabetçi özelliklere sahiptir. Mobilya mağazalarının çoğu aile işletmeleri olup, şehir
merkezlerinde ve büyük alışveriş merkezlerinde bulunmaktadır. Yedi satış noktası ile faaliyet
gösteren Kwantum www.kwantum.be gibi dekorasyon mağazaları genelde şehir dışında
bulunmaktadır ve geniş araç park imkanlarına sahiptir. Belçika’da bulunan önemli diğer mobilya
mağazaları satın alma grupları ve mobilya zincir mağazaları ile mobilya perakendecileri şunlardır:
IKEA, www.ikea.com/be , Leen Bakker, www.leenbakker.be , Heytens Decor, www.heytens.be ,
Weba, www.weba.be, İtalyan perakendeci Chateau d’Ax, www.chateau-dax.it , 43 satış noktası olan
Fransız perakendeci Saint Maclou (Home Market adı altında faaliyet gösteriyor) www.homemarket.be,
20 satış noktası le Uni Meubel www.unimeuble.be .
Diğer perakendecilerin listesi www.meubels.btbgids.be/webgids.sap adresinden bulunabilir.
İki önemli satın alma grubu vardır: Group V www.groupv.be ve Möbel Europe www.emverbund.de .
Hollanda satın alma grubu, Group Intres de Belçika’da aktiftir. Birçok ürün pazarlayan perakendeciler
arasında Inno, Hema, yapı grubunda Plan-It, Brico ve Hubo, hipermarket grubundan Cora ve
Carrefour sayılabilir. Bunlar sınırlı mobilya çeşitlerini pazarlamaktadır.
Fiyat yapısı: Mobilya tedarik zincirinde kar oranları, düşük maliyetli ithalat nedeni ile baskı altındadır.
Bu durum mobilya perakendecileri arasındaki rekabeti artırmaktadır. Her dağıtım kanalının ayrı kar
marjı ve fiyatı mevcuttur. Pazarda fiyat CIF fiyatın en az 2,6 en çok 3,5 katı olmaktadır. Bu fiyata % 21
oranında katma değer vergisi ilave edilmektedir. Genel olarak sadece mobilya satan bağımsız
perakendecilerin kar marjları yüksek, büyük perakendecilerin, özellikle birçok ürün pazarlayan
perakendecilerin kar marjları düşüktür. İnternet kanalı ile ürün pazarlayan perakendecilerin işletme
masrafları geleneksel perakendecilere nispeten düşük olduğu için, satış fiyatları da düşük olmaktadır.
Uygun bir müşteri bulmak için: Önemli ticaret odaları ile temas kurmak, sonra fuarlara katılmak
tavsiye edilmektedir. Mobilya ticareti profesyonelleri ile ilişki kurmak için www.meubelpunt.be ve
Meubelnet’den yaralanılabilir.
Diğer bilgi kaynakları şunlardır: www.wood-it.be ,
www.bouwenwonen.net, Brüksel’deki Trade mart www.trademart.be , Brussels Enterprise Agency
www.abe-bao.be , Belçika Ticaret Odası www.cci.be ve Brüksel Export www.brussels-export.be , The
Federation of Belgian Textile, Wood and Furniture Industries, www.fedustria.be , The federation of
Belgian Enterprises, www.vbo-feb.be , The belgium Federation of Distribution , www.fedis.be , The
Belgian Food Forum, www.woodforum.be, The National Federation of Wood Merchants, www.nfh.be,
The European Furniture Manufacturers Association, www.ueanet.com, The European Confederation
of Woodworking Industries, www.cei-bois.org , The European Furniture Industries Confederation,
www.efic.eu
Ticari fuarlar: Brüksel Uluslararası Mobilya Fuarı,
www.meubelbeurs.com veya
www.furniturefairbrussels.be , her yıl kasım ayında Brüksel’de yapılmaktadır.
Uluslararası Mobilya Festivali, www.internationalmeubelfestival.be, her yıl Şubat ayında Mechelen’de
yapılmaktadır. Decoforce- www.decoforce.be, her yıl şubat ayında, Brüksel’de yapılmaktadır.
Ticari dergiler: Meubihome, www.meubihome.be , Trendease International, www.trendease.com,
www.moodbrussels.com, Trends, www.trends.be , Bouw&Wonen, www.bouwenwonen.be
Pazara Giriş şartları: Pazara girişte AB teknik uyumu gereklidir. AB Ambalaj Direktifi ve AB Ürün
Sorumluluğu Direktifi uygulanmaktadır. Genel Ürün Güvenliği Direktifi 2001/95/EC koşullarının
sağlanması zorunludur. Mobilya ürünlerinde çevreye uygunluk etiketleri tercih edilmektedir.
Mobilya dış ticareti: Belçika Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra değer olarak dördüncü büyük,
miktar olarak İspanya’dan sonra beşinci büyük mobilya ithalatçısıdır. Almanya, Hollanda, Çin ve İtalya
en önemli tedarikçilerdir. Vietnam, Tayland, Malezya, Hindistan ve Brezilya’dan ithalat artmaktadır.
Türkiye’den ithalatta genelde değişiklik yoktur. En fazla ithal edilen ürünler, sırası ile mobilya parçaları
(toplam mobilya ithalatının değer olarak % 26’sı), döşenmiş mobilya (% 19) , yemek ve oturma odası
mobilyasıdır (%12). Belçika, Avrupa’daki sekizinci büyük mobilya ihracatçısıdır. Büyük ölçüde re-
eksport yapmaktadır. Belçika mobilya ihracatının % 90’ından fazlası AB ülkelerine, özellikle Hollanda,
Fransa ve Almanya’ya yapılmaktadır. Ürün grupları itibarı ile ihracatın değer olarak % 24’ünü mobilya
parçaları, % 19’unu döşenmiş mobilyalar, % 17’sini de yemek ve yatak odası mobilyası
oluşturmaktadır.
Kaynak: www.cbi.eu
Otomotiv Ana ve Yan Sanayi
Otomotiv sektörü, geleneksel olarak Belçika ekonomisinin lokomotif sektörlerinden birisidir. 2008
yılında üretilen hafif araçların (otomobil ve kamyonet) sayısı 713 bindir. Belçika AB üretiminin % 4’ünü
gerçekleştirmektedir. Ağır ticari araçların (kamyon ve otobüs) üretimi ise, AB üretiminin yaklaşık
%7’sine tekabül edecek şekilde, 48 bin’dir.
Aynı zamanda Belçika, Batı Avrupa ülkeleri arasında önemli bir otomobil montaj üssü konumundadır.
Dört büyük otomotiv firmasının ana üretim ve montaj sanayileri Belçika’da bulunmaktadır: Ford (Genk
şehrinde), Volkswagen (Brüksel’de), Opel (Anvers’de) ve Volvo (Gent şehrinde). DAF, Van Hool, Volvo ve
Jonckheere ise ağır ticari araçlar üretimi yapmaktadır. Belçika kişi başına düşen otomobil üretiminde
dünyada en ön sıralarda yer almaktadır.
Ülkedeki montaj sanayinin gelişmesinde önemli faktörlerden birisi ulaşım altyapısı olup, bu çerçevede
Avrupa’nın en büyük ikinci limanı olan Anvers limanı önem taşımaktadır.
Ayrıca, ülkedeki yüksek donanımlı ve verimli işgücü de otomotiv sanayinin gelişmesinde önemli bir faktör
olarak görülmektedir.
Ülkede, otomotiv sanayiinin JIT (Just In Time) ihtiyaçlarına ve bakım onarım servislerinin taleplerine cevap
veren 300’den fazla üretici faaliyet göstermekte ve 70 bin kişi istihdam edilmektedir. Bu üreticiler
genellikle üretim, lojistik, mühendislik, ar-ge, cam, boya, kaporta hizmetleri alanlarında faaliyet
göstermektedir. Belçika otomotiv sektöründe doğrudan/dolaylı toplam istihdam düzeyi 360.000 kişi
düzeyindedir. Montaj sanayi ile parça üreticileri genel olarak Brüksel bölgesi ile kuzeydeki Flaman bölgesi
etrafında bulunmaktadır.
Ülkede, otomotiv sanayi üretimini araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde teknoloji desteği vererek
destekleyen LMS International (www.lmsintl.com) gibi uluslararası şirketler de faaliyet göstermektedir.
Belçika’da kayıtlı araç sayısı toplam olarak 5,9 milyon düzeyindedir. Belçika pazarı rekabetin yüksek
olduğu açık bir pazar niteliğinde olup, ülkenin yapısına uygun olarak kuzey (Flaman-Hollanda kültürü) ve
güneyde (Valon-Fransız kültürü) farklı kültürel özelliklerden etkilenmektedir. Trafiğe yeni giren
otomobillerin yaklaşık olarak % 65’i dizel motora sahiptir. Araçların yaklaşık % 90’ı manüel viteslidir. Araç
parkındaki otomobillerin yaklaşık olarak % 87’sinin motor hacmi 1,0 litre ile 2,1 litre arasında
bulunmaktadır.
Belçika’da kullanımda olan otomobillerin yaklaşık olarak % 54’ü beş yaşın üstünde olup, ortalama yaş,
yaklaşık 7,5 yıl düzeyindedir. Belçikalılar yılda ortalama olarak on bin mil katetmektedir. Bu rakam Avrupa
ortalaması üzerinde olup, satış sonrası pazarının canlı olmasına yol açmaktadır. Otomobiller dört
yaşından itibaren her yıl ve yeniden satış öncesinde teknik kontrolden geçmek zorunda olup, bu durum
tamir ve bakım sektörünün gelişmesine katkıda bulunmaktadır.
Oto ekipmanları içinde güvenlik sistemleri, sıklıkla değiştirilen yedek parçalar, otomobil tamirinde
kullanılan kimyasallar, GPS sistemleri,; bakım ve onarım ekipmanları içinde ise oto klima, elektrik ölçü
aletleri, emisyon test aletleri ve teknik kontrol ekipmanları pazarında satış imkanları fazladır.
Ülkede son yıllarda oto hırsızlığının artması ile oto güvenlik sistemleri için olan talepartmıştır. Büyük
sigorta şirketleri, en fazla çalınan markalar için, ANPI laboratuarlarından onaylı ve uzmanlarca monte
edilen oto güvenlik sistemlerini şart göstermektedir. Belçika sigorta sektörü tarafından korunma ve
güvenlik ekipmanlarının testi ve sertifikalandırılması amacıyla kurulmuş bir kuruluştur. Sigorta şirketleri,
ANPI tarafından test edilmiş ve sertifikalandırılmış ekipmanların, uzmanlar tarafından yerleştirilmiş olması
şartıyla çalınmaya karşı sigorta yapmaktadırlar.
AB mevzuatına uygun olarak güvenlik, ses ve emisyon sistemleri kapsamında bir dizi üründe CE işareti
şartı aranmaktadır. Farlar, frenler, koltuklar ve egzoz boruları bu ürünler kapsamına girmektedir.
Otomotiv yan sanayi ürünleri satışı, otomotiv firmalarının servis istasyonları, bağımsız tamir-bakım
servisleri, oto parça satışıyla iştigal eden firmalar ve kısa süreli genel bakımda uzmanlaşmış servis
istasyonları aracılığıyla yapılmaktadır.
Belçikalı ithalatçılar alımlarında genellikle 30 günlük vadeyi kabul etmekle birlikte, toplam ödemelerin
yaklaşık % 90’ı, 60 günlük vade içerisinde gerçekleştirilmektedir.
Sektör kuruluşu AGORIA’nın bünyesinde bulunan oto sektörü (satış, bakım, onarım, servis, yıkama vb.),
parça-ekipman sektörü (üretim, ithalat, dağıtım), traktör ve tarım makinaları, bisikletler ve inşaat makina
ve araçları sektörlerinde, 2002 itibariyle yılında toplam 6.536 firma faaliyet göstermiştir.
En çok satış noktası olan otomobiller sırasıyla Renault (377) , Citroen (358), Ford (292)’dur.
Belçika’da trafiğe giren otomobillere ilişkin sınıflandırmalar aşağıdaki gibidir:
A sınıfı: Renault Twingo, Ford Ka, Smart gibi küçük ve düşük fiyatlı otomobilleri
B sınıfı: Peugeot 206, VW Polo ve Opel Corsa gibi çok amaçlı şehir otomobilleri
C sınıfı: Opel Astra, VW Golf ve Ford Focus gibi küçük aile arabaları
D sınıfı: BMW seri 3, VW Passat, Peugeot 406 gibi aile ve “filo” arabaları
H1 sınıfı: Audi A6, Mercedes E, BMW seri 5 gibi lüks aile arabaları
H2 sınıfı: Mercedes S, Volvo S80, BMW seri 7 gibi lüks arabalar
4X4 sınıfı: Mercedes M, Suzuki Vitara, Toyota Rav4
Monohacim: Renault Megane Scenic, Opel Zafira, Citroen Xsara Picasso
Break: Opel Astra, Citroen Berlingo, Ford Focus, VW Passat, BMW seri 3
Coupe: Citroen Xsara, BMW seri 3, Opel Astra, Renault Magane
Cabriolet: Peugeot 206, Saab 9-3, BMW seri 3, Peugeot 306, Mercedes SLK
Sektör Kuruluşları:
FEDERAUTO (Confederation belge du commerce et de la Reparation Automobiles et des Secteurs
Connexes) :
Belçika otomotiv sektöründeki en büyük sektör kuruluşudur. 16.536 Belçikalı şirket üyesi bulunmaktadır.
Sözkonusu kuruluş Hollanda’da bulunan ‘Autovak Rai Amsterdam’ ile yapılan bir anlaşma ile sonu çift sayı
olan yıllarda, Belçika’da Autotechnica Benelux fuarını düzenlemektedir. Sonu tek sayı olan yıllarda ise
fuarı, ‘Autovak Rai Amsterdam’ düzenlenmektedir.) Söz konusu fuar, Frankfurt’ta düzenlenen
“Automechanika” ve Paris’te düzenlenen “Equipe Auto” fuarlarıyla karşılaştırıldığında daha küçük ölçekli
olmakla beraber, Benelux pazarı için önemli bir fuar niteliğine sahiptir.
Adres: Woluwelaan, 46 B-1200 Brussel
Tel: +322 778 62 00/+322 778 62 00 Faks: +322 778 6222
URL: www.federauto.be
E-Mail: mail@federauto.be
Autotechnica Benelux 2004 Fuarı Bilgi:
www.autotechnica.be
AGORIA:
Belçika metal, malzeme, metal ürünler, plastik, makina, bilgi ve haberleşme teknolojileri, elektrik-
elektronik, otomotiv, havacılık ve uzay, savunma ve güvenlik sektörlerini bünyesinde bulunduran iş
kuruluşudur. Kuruluşun otomotiv sektörüyle ilgili çalışmalarını, motorlu taşıtlar üretim ve montajı, otomotiv
tedarikçileri, treyler ve gövde, konteynerler ile bisiklet ve parçaları alt grupları içerisinde yürütmektedir.
Aşağıdaki linkten, Belçika’daki otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların bilgilerine ulaşılması
mümkündür. http://www.aiib.be/default.asp
Adres: Diamant Building- A. Reyers Ln. 80, B-1030 Brussel
Tel: +322 706 79 70/+322 706 79 70
Faks: +322706 79 76
E-Mail: info@agoria.be
URL: www.agoria.be
FEBIAC (Fédération belge de l'Industrie de l'Automobile et du Cycle):
Belçika otomobil, ticari araç, motosiklet ve bisiklet üretici ve ithalatçılarını temsil etmektedir. AGORIA ile
birlikte Belçika otomotiv endüstrisi hakkında bilgiler ile sektör firmalarına ilişkin bilgileri içeren http://
www.aiib.be/default.asp
adresli internet sayfası bulunmaktadır.
Adres: Boulevard de la Woluwe 46, bte 6, 1200 Bruxelles
Tel : +322 778.64.00/+322 778.64.00
Faks: +322 762.81.71
E-Mail: info@febiac.be
URL: www.febiac.be
ANPI: Belçika sigorta sektörü tarafından korunma ve güvenlik ekipmanlarının testi ve sertifikalandırılması
amacıyla kurulmuş bir kuruluştur. Sigorta şirketleri, ANPI tarafından test edilmiş ve sertifikalandırılmış
ekipmanların, uzmanlar tarafından yerleştirilmiş olması şartıyla çalınmaya karşı sigorta yapmaktadırlar.
Adres: Parc Scientifique Fleming B 1348 Lovain-La Neuve-Sud
Tel: +32 10 47 52 11/+32 10 47 52 11
Fax: +32 10 47 52 70
E-Mail: info@anpi-nvbb.be
URL: www.anpi.be
Tüketim, talep ve ithalat
Otomotiv yan sanayi ürünleri tüketimi AB ülkelerinde 2007 yılı itibariyle 7.7 milyar euro olup, bunun %
2.3’ü belçika’ya aittir. 2008 yılında pazarda 536 bin yeni araba satılmış, olup, Belçika bu açıdan AB’de
altıncı sıradadır. 2008 yılı, otomotiv yan sanayi ürünleri ithalatı 18 milyar eurodur.
Yan sanayi ürünleri için olan talebin büyük kısmı, Belçika’daki yabancı otomotiv üreticilerinin montaj sanayi
faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Tüketimde önde gelen ürünler, motor ve motor parçaları ile karoser
ve karoser parçalarıdır. Satış sonrası bakım ürünleri ise aküler, egzoz boruları, contaları ve hava
filtreleridir.
Ticaret Kanalları
Gelişmekte olan ülke ihracatçıları için, satış sonrası bakım parçaları pazarına giriş potansiyeli, OEM
pazarından daha fazla potansiyel arzetrmektedir. Satış sonrası pazarına giriş için de en iyi kanal,
bağlantısız dağıtımcılar ve toptancılardır.
Toptancı-dağıtımcılar
Belçika pazarında, servis noktalarına ve DIY (Do it yourself-Kendin yap) yan sanayi ürünleri sağlayan
toptancı zincirleri çok önemlidir. Pazarda 1250 toptancı ve yedek parça satış yeri mevcuttur. İthalatçı ve
dağıtımcılar bu noktalara mal tedarik etmektedir. Belçika şu anda, Benelüks ve Avrupa’ya dağıtım yapan
ve tüm otomobil markalarını ithal eden bir dağıtım merkezi olma yolundadır. Önemli dağıtımcı ve
toptancılar aşağıda verilmektedir:
-Doyen- www.doyen-auto.com
-AD Belgium- www.adbelgium.be
-Eyrıpart- www.europart.com
-Van heck Interpieces- www.vhip.be
-Mijngrossier- www.mijngrossier.be
Hizmet ağı ve perakende satış
Belçika’da yaklaşık 10 bin tamir atölyesi ve hizmet merkezi faaliyet göstermektedir. Bunların verdiği
hizmet şekline göre sayıları aşağıdaki gibidir:
-2 648 adet, taşıt üreticilerinin yetkili servis garajları
-3200 bağımsız genel tamir atölyesi
-140 fast-fit zinciri
-515 lastik merkezi
-1 826 karoser mağazası ve uzmanlaşmış mağaza
Yetkili garajların sayısı, 2002 yılına göre % 15 düşmüştür. Yerel ve uluslararası perakende zincirlerinin
sayısı ise, bağımsız tamir atölyeleri ve yetkili bayiler aleyhine olmak üzere artmaktadır.
Perakende satış ağında önde gelen firmaların web sayfası adresleri.
-Auto 5- www.auto5.be
-Halfords- www.halfords.nl (Hollanda ev Belçika’da 149 araba parçası satan mağazası bulunmaktadır. )
Sözleşmeli üretim ve outsourcing
Belçika orta ölçekli bir otomotiv yan sanayine sahiptir. Dolayısıyla, sektörde faaliyet gösteren firmalar,
OEM zincirinde sözleşmeli üretim konusunda kısıtlı bir potansiyel arzetmektedir. Bununla beraber, büyük
dağıtımcılar, hizmet ağı ve perakende zincirleri, markasız otomotiv parçaları ve bileşenleri ile ‘private
label’ ürünlerinin üretimi konusunda sözleşmeli üretim konusu ile ilgilenme potansiyeli taşımaktadır.
Potansiyel ortaklar aşağıda verilen web sayfası adreslerinden ve yukarıda bahsedilen sektör
kuruluşlarının web sayfalarından bulunabilir.
Sözleşmeli üretim ve outsourcing konusunda faydalı adresler:
-AIIB- www.aiib.be/links desc.asp?Id=4
-FEBIAC- www.febiac.be
-Automotive Index- www.automotive-index.com/suppliers by country/Europe/Belgium/index.html
-Union of Commercial agents Belgium- www.iucab.nl/nl/page7.asp
Fiyatlar konusunda bilgi derlenebilecek adresler:
-Mijngrossier- www.mijngrossier.be
-Intercarparts- www.intercarparts.nl
-Statbel- www.statbel.fgov.be/home en.asp
etiketler : Belçikaya sanayi ürünleri ihracatı , Belçikaya ev tekstili ihracatı ,Belçika ya kadın giysileri ihracatı , Belçika toptancı firmalar , Belçika ithalatçı firmalar