TARIM ALET VE MAKİNELERİ İHRACATI

 Etiketler : tarım makineleri ihracatı,tarım aletleri,Türkiye ,ihracatı,üretimi,dünya ticareti

SEKTÖRÜN TANIMI

Tarım alet ve makineleri sektörü, imalat sektörünün yatırım malları üreten bir alt

sektörüdür. Tarımsal mekanizasyon araçları olarak da adlandırılan bu ürünler tarımsal

üretimde işgücü verimliliğini artıran, maliyetleri düşüren, modern üretim teknolojilerinin

kullanılmasını ve işlemlerin zamanında agroteknik ihtiyaçlara uygun şekilde yapılmasını

sağlayarak ürün kalitesini ve verimini artıran önemli bir tarımsal üretim girdileri grubunu

oluşturmaktadır. Tarımda kullanılan alet ve makine ile traktörlerin Gümrük Tarife İstatistik

Pozisyon Numaralarına (GTİP) göre sınıflandırılması aşağıda verilmiştir.

Tarım Makineleri Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numaraları

GTİP Ürün Adı

Tarım Traktörleri
 

8701.10 Motokültörler
 

8701.90 Traktörler (Lastik Tekerli)
 

8716.20 Römork ve yarı römorklar
 

Toprak İşleme Alet ve Makineleri
 

8432.10 Pulluklar
 

8432.21 Diskli Tırmıklar (Diskarolar)
 

8432.29 Diğer Tırmıklar, Kültivatörler, Ot Ayıklama ve Çapalama Makineleri
 

8432.80 Tarla ve Bahçe Tarımına Ait Diğer Makine ve Cihazlar
 

Ekim Dikim ve Gübreleme Makineleri

8432.30 Tohum Ekme, Fidan Dikme, Fide Söküp Dikme Makineleri
 

8432.40 Gübre Yayma-Saçma Makineleri
 

Hasat ve Harman Makineleri
 

8433.11 Motorlu Çim Biçme Makineleri
 

8433.19 Diğer Çim Biçme Makineleri
 

8433.20 Çayır Biçme Makineleri-Traktöre Takılan Kesme Çubukları Dahil
 

8433.30 Ot Hazırlama Makine ve Cihazları
 

8433.40 Ot ve Samanı Demet veya Balya Yapan Makineler
 

8433.51 Kombine Biçerdöverler (Hasat-Harman Makineleri)
 

8433.52 Diğer Harman Makine ve Cihazları
 

8433.53 Kök ve Yumru Sökme Makineleri
 

8433.59 Diğer Hasat Makineleri
 

8433.60 Yumurta, Meyve ve Ürünleri Ayırma, Temizleme Makine ve Cihazları 

Hayvancılık Makineleri 

8434.10 Süt Sağma Makineleri
 

8436.10 Hayvan Yemlerini Hazırlamaya Mahsus Makine ve Cihazlar
 

8436.21 Civciv Çıkartma ve Büyütmeye Mahsus Makine ve Cihazlar
 

8436.29 Kümes Hayvancılığına Mahsus Diğer Makine ve Cihazlar
 

8436.80 Tarla, Bahçe Ormancılık, Arıcılık için Diğer Makine ve Cihazlar 

Zirai Mücadele Makineleri

8424.81 Tarla, Bahçe Ziraatına Mahsus Pulverizatörler

Tarım Alet ve Makineleri Aksam ve Parçaları

8208.40 Tarım makineleri için bıçak ve kesici ağızlar
 

8432.90 Tarla ve Bahçe, Ormancılıkta Kullanılan Makinelerin Aks. ve Parçaları
 

8433.90 Hasat Makinelerine ait Aksam ve Parçalar
 

8434.90 Sütçülükte Kullanılan Makine ve Cihazların Aksam ve Parçaları
 

8436.91 Kümes Hayvancılığı/Civciv Çıkarma Makinelerinin Aksam ve Parçaları
 

8436.99 Diğer Tarla, Bahçe, Kümes vb. Makine ve Cihazlarının Aksam ve Parçaları
 

Kaynak: İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli Hakkında Karar – Resmi Gazete

BM İstatistik Ofisi tarafından belirlenen Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırmasına
 

(Standard International Trade Classification Rev. 3) göre tarım alet ve makine ile
 

traktörlerinin sınıflandırılması aşağıda verilmiştir. 

Tarım Alet ve Makine ile Traktörlerinin SITC rev. 3’e Göre Sınıflandırılmış Listesi
 

721.11 Pulluklar
 

721.12 Ekim, dikim, gübreleme makine ve cihazları
 

721.13 Diskli tırmık, kültivatör, toprak frezeleri, çapa makineleri vb.
 

721.18 Diğer tarla, bahçe ve ormancılıkta kullanılan makine ve cihazlar
 

721.19 721.1 faslındaki makinelerin aksam ve parçaları
 

721.21 Çim biçme makine ve cihazları
 

721.22 Biçerdöverler, hasat ve harman makineleri
 

721.23 Çayır biçme, ot ve saman balyalama, kök ve yumru sökme makineleri
 

721.26 Yumurta, meyve vb. ürünleri ayırma ve temizleme makine ve cihazları
 

721.27 Tohum, hububat ve bakliyat ayırma ve temizleme makine ve cihazları
 

721.29 721.2 faslındaki makinelerin aksam ve parçaları
 

721.31 Süt sağma makineleri
 

721.38 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar
 

721.39 721.3 faslındaki makinelerin aksam ve parçaları
 

721.91 Şarap ve meyve suları için pres, makine ve cihazlar
 

721.95 Kümes hayvancılığına ait makine ve cihazlar
 

721.96 Hayvan yemi hazırlama, hububat ve bakliyat isleme makine ve cihazları
 

721.98 721.91 faslındaki makinelerin aksam ve parçaları
 

721.99 721.95 ve 721.96 faslındaki makinelerin aksam ve parçaları
 

722.41 Motokültörler
 

722.49 Tarım ve ormancılıkta kullanılan traktörler
 

786.21 Tarımda kullanılan kendinden yüklemeli ve boşaltmalı römork ve yarı römorklar

Kaynak: BM İstatistik Ofisi, http://unstats.un.org/unsd/cr/registry/regcst.asp?Cl=14

ÜRETİM

Tarım sektöründe ortaya çıkan olumlu ya da olumsuz gelişmeler doğrudan tarım alet ve

makineleri sanayisine yansımakta, bu sektördeki gelişmeler de dolaylı biçimde tarım

sektörünü etkilemektedir. Tarım alet ve makineleri sektörünün tarım sektöründen bağımsız

olarak irdelenmesi ve planlanması bu nedenle mümkün olmamaktadır.


Tarım sektörü için belirlenen hedefler, tarım alet ve makineleri sektörüne ilişkin plan çalışmalarında temel

alınmak durumundadır. Tarım sektörü, gelişmekte olan tüm ülkelerde olduğu gibi,

ülkemizde de ulusal ekonominin temelini oluşturmaktadır. İstihdamın sektörel dağılımına

bakıldığında 2011 verilerine göre toplam istihdamın yaklaşık % 26’sının tarım sektöründe

çalıştığı görülmektedir. Böylesine büyük bir tarım sektörü neticesinde Türkiye’de güçlü bir

tarımsal alet ve makine sektörü oluşmuştur. 

Türkiye’de tarımsal verimlilik konusunda önemli bir değişim yaratacak olan Güneydoğu

Anadolu Projesi (GAP)’nin tamamlanması halinde 1,8 milyon hektar ekilebilir arazi

sulanabilecektir. Bu denli büyük bir arazinin sulanabilmesi bütün Orta Doğu’ya yetecek

seviyede tarımsal üretimin gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir. 2008 yılı başında

devlet tarafından beş milyar dolar kaynak ayrılmış olan ve kamu otoritelerince Güney Doğu

Bölgesi’nin kalkındırılmasına yönelik yapılan çalışmaların en başında gelen GAP, ülkemiz

tarımının geleceği açısından çok önemli fırsatlar sunmaktadır. GAP’ın tamamlanmasıyla

Türk tarımı büyük ölçekli tarım yapabilme fırsatına kavuşacak ve bu durum da tarım alet ve

makineleri sektörünün gelişimini olumlu yönde etkileyecektir.

Türkiye’de tarım alet ve makineleri sektöründe yaklaşık 130 farklı alet ve makine üretimi

yapılmaktadır. Türk alet ve tarım makineleri imalat sanayisinin ürün yelpazesi içinde yer

alan ürünler genel olarak şunlardır: Tarım traktörleri, biçerdöverler, tek-akslı motorlu

çapalar (motokültörler), motorlu biçme makineleri, toprak işleme ve tohum yatağı

hazırlama makine ve ekipmanı, ekim, dikim makine ve ekipmanı, gübreleme makineleri,

bitki koruma ve sulama için araç ve donanımlar, hasat makineleri ve ekipmanı, ürün

harmanlama, kurutma, savurma, temizleme, sınıflandırma, işleme için makine ve

ekipmanı, hayvancılık için makine ve ekipmanlar ve tarla ve bahçe üretimi için diğer

makine ve ekipmanı.

Türkiye tarım alet ve makineleri sektörü, tarım alet ve makineleri sanayisi ve traktör

sanayisi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır. Yaklaşık 1.000 adet tarım alet ve

makineleri üreticisi ve ithalatçısı bulunmaktadır. Traktör sektöründe ise 22 firma faaliyet

göstermektedir. Sektör yaklaşık 20.000 kişiye doğrudan istihdam sağlamaktadır.

Üretici firmaların 233 tanesi Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği

(TARMAKBİR) çatısı altında örgütlenmişlerdir. Öte yandan, kendi markalarıyla hem iç

pazarda hem de dış pazarlarda yer almaya başlayan diğer traktör üreticilerimiz de

sektörde kendilerinden söz ettirmektedirler. 

TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ

İhracat

2007-2011 yılları arasında sadece 2009 yılında gerileyen tarım alet ve makineleri sektörü

ihracatının, 2011 yılı ihracatı 2010 yılına göre % 18 artarak 411 milyon dolar olarak

gerçekleşmiştir.

2011 yılında ihracatta en önemli kalemler, hasat makinalarına ait aksam ve parçalar

(GTİP: 8433.90), kümes hayvancılığına mahsus makina ve cihazlar (GTİP: 8436.29), ekim

ve dikim makineleri (GTİP: 8432.30)’dur. Tarım makinelerinde kullanılan yedek parçaların

toplam ihracatı ise yaklaşık 57 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.

Ürün Bazında Türkiye’nin Tarım Alet ve Makineleri İhracatı (Değer: 1000 ABD $)

GTİP Ürün Adı                                                                2009 2010 2011

8208.40 Tarım makineleri için bıçak ve kesici ağızlar     332 624 733

8424.81 Zirai ilaçlama makineleri                                     7.305 9.975 12.421

8432.10 Pulluklar                                                              7.181 7.076 10.772

8432.21 Diskli tırmıklar (diskorolar)                                 2.153 1.989 4.172

8432.29 Otları ayıklama ve çapalama makineleri (tırmıklar, skarifikatörler, kültivatörler, rötovatörler vs.) 5.609 8.331 9.032

8432.30 Ekim ve dikim makineleri 9.396 9.910 19.903

8432.40 Gübreleme makineleri 2.161 2.403 3.238

8432.80 Toprağı işlemeye mahsus diğer makineler ile çimenlikler ve spor sahaları için silindirler 2.002 1.737 3.262 

8432.90 Aksam ve parçalar (8432) 6.431 8.082 12.594

8433.11 Çim biçme makineleri (motorlu olanlar) 658 1.041 680

8433.19 Çim biçme makineleri (diğer) 203 601 771

8433.20 Çayır biçme makineleri 6.249 7.523 6.408

8433.30 Ot hazırlama makineleri 678 784 1.183

8433.40 Ot ve saman balyalama makineleri 2.502 2.094 1.393

8433.51 Biçerdöverler 389 1.879 400

8433.52 Diğer harman makineleri 10.502 11.283 4.117

8433.53 Kök ve yumru sökme makineleri 831 972 1.171

8433.59 Diğer hasat makineleri (biçertoplarlar, biçerbağlarlar, silaj makineleri vs.) 7.096 5.218 2.323

8433.60 Ürünleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayırmaya ve temizlemeye mahsus makineler  603 655 1.753

8433.90 Aksam ve parçalar (8433) 14.803 17.047 26.480

8434.10 Süt sağma makineleri 6.986 8.299 8.612

8434.90 Aksam ve parçalar (8434) 2.352 2.786 3.998

8436.10 Hayvan yemlerini hazırlama makineleri 11.949 7.329 6.555

8436.21 Civciv çıkartma ve büyütme makineleri 943 2.422 2.875

8436.29 Kümes hayvancılığına mahsus diğer makineler 13.486 20.042 25.810

8436.80 Ormancılığa ve arıcılığa mahsus makineler 1.356 1.683 3.248

8436.91 Aksam ve parçalar (8436.21 ve

8436.29) 1.843 2.502 2.310

8436.99 Aksam ve parçalar (8436.10 ve

8436.80) 4.120 4.211 11.374

Toplam 130.117 148.495 187.589

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi 

Tarım alet ve makineleri sektörünün en çok ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla Irak, Sudan,

Azerbaycan, İtalya ve Fransa’dır. 

Tarım traktörleri, römorklar ve motokültörler ihracatı, 2008 yılında bir önceki yıla göre

%36,2 oranında artarak 227 milyon dolara çıkarak rekor düzeye ulaşmış ancak dünya

genelinde yaşanan ekonomik krizle büyük oranda düşmüş ve 2011 yılında 224 milyon

dolara ulaşmıştır. 

Tarım traktörleri, römorklar ve motokültörler ihracatında en çok ihracat yapılan ülkeler

sırasıyla ABD, Irak, İtalya, Fas ve Polonya’dır. 

İthalat

Türkiye 2009 yılında 131 milyon dolar düzeyinde tarım alet ve makinesi ithal etmişken bu

rakam 2011 yılı sonu itibarıyla bir önceki yıla göre %63’lük bir artış oranı ile 387 milyon

dolara ulaşmıştır. İthalatta en önemli kalem biçerdöverlerdir (GTİP:8433.51). Bu ürün

grubunda yapılan ithalatın toplam tarım alet ve makineleri ithalatı içindeki payı % 24’tür.

Ürün Bazında Türkiye’nin Tarım Alet ve Makineleri İthalatı (Değer: 1000 ABD $)

DÜNYA TİCARETİ

Dünya Üretim ve Tüketimi

Dünya tarım üretiminin önümüzdeki on yıl içinde düzenli olarak, ancak önceki on yıllardan

daha yavaş bir oranda artması beklenmektedir. Gelirlerin artması ve ticaretin büyümesiyle

birlikte kişi başına düşen tüketim de artmaktadır. Yerel üretimin artması, taşımacılık ve

ürün dağıtım sistemlerinin daha verimli hale gelmesi sonucu maliyetlerin düşmesinin yanı

sıra, kentleşme ve beslenme değişikliklerine bağlı tüketim değişimleri, gelişmekte olan

ülkelerdeki bu değişime katkıda bulunan etkenlerdir. Bu ülkelerde gıda amaçlı tahıl

üretimine oranla hayvancılık ürünleri ve yemlere ağırlık verilmektedir. Gelişmiş ülkelerde

ise, gıda ürünlerinin bulunmasıyla ilgili kaygıların yerini gıdaların özellikleri ve kalitesiyle ilgi

kaygılar almıştır.

Dünya tarım pazarındaki büyüme gelişmekte olan ülkelere doğru kaymaktadır. Üretim

kapasitesi ve altyapı yatırımları, başta işlenmemiş tarım ürünleri olmak üzere üretimin

gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru kaymasına yol açtığından, bu eğilimin

önümüzdeki yıllarda hızlanması beklenmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde tarım

politikasındaki reformlar yavaş yavaş tarımsal üretime verilen desteğin niteliğinde

değişikliğe yol açarak, üretimin miktarı ve yeri üzerinde etkilerde bulunmaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerin üretimindeki genel büyüme oranı gelişmiş ülkelerden daha fazla

olmakla birlikte, en az gelişmiş ülkelerde temel gıda ürünleri ithalatının net olarak artacağı

tahmin edilmektedir. Bu ülkelerde üretkenlik artışı nüfus artışının gerisinde kalmakta ve bu

durum gıda güvenliği için dünya pazarlarına daha fazla bağımlılığa ve uluslararası fiyat

dalgalanmalarına daha fazla maruz kalmaya yol açmaktadır.

İklim durumlarına bağlı üretim şokları, enerji fiyatlarındaki genel eğilim, biyo-yakıt

kapasitesine yatırım, ekonomik büyüme perspektifleri ve tarım politikalarında ileride

yaşanabilecek gelişmeler, dünya tarım pazarlarının geleceğini etkileyen başlıca

belirsizlikler arasında yer almaktadır. Dünya tarım pazarlarının geleceği aynı zamanda

dünyanın tarım devlerinden üçünü oluşturan Brezilya, Çin ve Hindistan’daki ekonomik

gelişmelere de son derece bağlı durumdadır.

2007 yılının ortalarından beri dünya çapında gıda fiyatlarında önemli artışlar olmuştur. Bir

anlamda gıda krizi olarak da nitelendirilen bu fiyat artışlarından en çok, gelir düzeyleri

düşük olan gelişmekte olan ülkeler etkilenmiştir. İnsanların gelirlerinin 3/4’ünü gıda

harcamalarına ayırdığı bazı Afrika ve Asya ülkelerinde gıda fiyatları son aylarda yaklaşık

iki katına yükselmiştir.

Bu fiyat artışlarında, dünya genelinde yaşanan kuraklığın yanı sıra son yıllarda dünya

tarımındaki çok önemli iki gelişme de etkili olmuştur. Bu gelişmelerden birincisi dünya

tarımında yaygınlaşmaya başlayan yakıt amaçlı tarımsal ürün üretimi, diğeri ise ekolojik

tarım uygulamalarıdır.

Kanola, ayçiçeği, soya, aspir, pamuk ve palm gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen

yağların bir katalizör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol) reaksiyonu

sonucunda ortaya çıkan ve biyodizel adı verilen ürünün, saf olarak veya petrol kökenli

dizel ile belirli oranlarda karıştırılarak akaryakıt olarak kullanılması dünyada giderek

yaygınlaşmaya başlayan bir uygulamadır.

Fosil yakıtlara karşı önemli bir alternatif yakıt olarak görülen biyodizelin üretimi için her yıl

daha çok tarım arazisi tahsis edilmektedir. Bu bakımdan, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım

Örgütü’nün bile gıda güvenliği açısından önemli bir tehlike olarak gösterdiği yakıt amaçlı

tarım üretimi dünya gıda piyasasını önemli ölçüde etkilemiştir.

Üretim sürecinde kimyasal gübre, ilaçlama, hormon gibi katkıların kullanılmadığı ve uzun

vadede toprak kalitesini korumayı amaçlayan ekolojik tarım uygulamaları da kısa vadede

dünya tarım ürünleri piyasasını tüketiciler aleyhine etkilemiştir.

Konvansiyonel üretim yöntemlerine göre daha maliyetli olan ve birim toprak başına daha

az ürün alınabilen ekolojik tarımın yaygınlaşması, yakıt amaçlı tarımın yarattığı etki kadar

olmasa da, dünya gıda piyasasında ürün arzını olumsuz yönde etkileyerek fiyatları yukarı

çıkarmıştır.

Bu faktörlerin yanı sıra özellikle Çin ve Rusya Federasyonu’nun son yıllarda yaşadığı

ekonomik gelişme sonucu artan kişi başına yıllık gelir ve dolayısıyla artan tüketim talebinin

dünya toplam gıda talebini yükseltmesi sonucu gıda fiyatlarının artması da gıda krizinin

arkasında yatan bir diğer önemli nedendir.

Ayrıca gelişmiş ülkelerde giderek artan et ve süt talebi karşılanmaya çalışıldıkça az

gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen temel gıda maddeleri miktarı her geçen gün

azalmaktadır. Yine gelişmiş ülkelerde çok yaygın olan gıda israfı da dünya genelindeki

gıda dağılımını bozmaktadır. Sadece İngiltere’de bir yılda israf edilen gıdanın ekonomik

değerinin 20 milyar sterlin (yaklaşık 30 milyar dolar) olduğu tahmin edilmektedir.

Dünya tarımsal ürünler ihracatında gelişmiş ülkelerin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.

Bu durumun en önemli nedeni bu ülkelerde tarımsal mekanizasyonun en üst düzeyde

gerçekleşmesi ve yüksek kalitede işlenmiş ürünlerin üretilmesidir. Bunun dışında özellikle

Belçika ve Hollanda gibi sınırlı tarım arazisine sahip ülkelerin yüksek miktarda re-export

yapmaları bu ülkeleri sıralamada üst sıralara çıkarmaktadır. İlk sıralardaki ülkeler

arasındaki gelişmişlik açısından tek istisna çok fazla miktarda ekilebilir araziye sahip olan

ve bir tarım devi olarak nitelendirilebilecek olan Brezilya’dır. Yine de Brezilya’nın tarımsal

mekanizasyonu önemli ölçüde gerçekleştirdiğinin vurgulanması önemlidir.

ABD’de başlayan finansal krizin reel sektöre sıçramasından dünya tarım sektörünün de

etkilenmesi kaçınılmazdır. Tarım sektörünün temel gıda maddelerini üretmesi nedeniyle

kriz dönemlerindeki talep daralmalarından sanayi mallarına göre daha az etkilenmesi, ilk

bakışta sorunun çok önemli olmadığı şeklinde yorumlara neden olsa da, tarımsal ürünlerin

sahip olduğu esnek olmayan (inelastik) talep yapıları sonucu talepte görülen düşük

boyutlardaki küçülmelerin bile büyük fiyat değişimleri yaratarak üreticilerin gelirlerinde ciddi

düşüşlere yol açmaları göz ardı edilmemelidir. Bu tür gelişmelerin uzun vadede hem tarım

sektörünü hem de diğer ilgili sektörleri olumsuz etkilemesinin önünü alabilmek için krizin

tarım sektörüne etkileri küçümsenmemeli ve sektörün krizi en az zararla atlatmasının

yolları araştırılmalıdır.

Dünya tarım alet ve makineleri imalat sanayi, yüksek düzeyde bütünleşmiş ve sürekli

sayıları artan şirketler arasındaki bütünleşmelerin hakim olduğu bir iş sahasıdır. John

Deere, Case New Holland (CNH Global) ve AGCO Corporation gibi büyük firmaların çoğu

ortak imalat yatırımlarına ve pek çok ülkeye yayılmış dağıtım kanallarına sahip çok uluslu

şirketlerdir. Denizaşırı üretimleri olmayan diğer firmalar ise pek çok ülkede acentelere ve

dağıtım kanallarına sahiptirler. Japon Kubota Traktör veya İsveçli Alfa-Laval gibi firmalar

ABD’de ve dünyanın başka yerlerinde tesisler ve dağıtım şebekeleri kurmuşlardır. Parça

ve bileşenler tüm dünyaya gönderilmekte ve orijinal ekipman imalatında kullanılmaktadır.

Bu durum çeşitli ülkelerde üretilen alet ve makinelerin yerli bileşenlerinin kesin oranlarının

belirlenmesini son derece zorlaştırmaktadır.

Tarım alet ve makinelerinin ana hatlar itibariyle sınıflandırılması dünya genelinde geçerli

olan üç temel tarımsal işletme boyutundan kaynaklanmaktadır. Büyük ölçekli ve sermayeyoğun

tarım işletmeciliği ABD, Kanada, Avustralya ve bir dereceye kadar Meksika,

Arjantin, Brezilya ve Güney Afrika’da uygulanmaktadır. Rusya, Ukrayna ve diğer eski

Sovyet cumhuriyetleri de büyük ölçekli tarım işletmeciliği yapmakta iseler de bu ülkelerdeki

tarım sermayesi yoğunluğu ve makineleşme düzeyi öncekiler kadar değildir. Orta ölçekli

fakat gelişmiş tarım işletmeciliği, Avrupa’da ve Latin Amerika ile Asya’nın bazı

bölümlerinde uygulanmaktadır. Küçük ölçekli tarım işletmeciliği ise Asya, Afrika ve

Karayipler’de uygulanmaktadır. Sonuç olarak bir işletmede hangi tür tarım alet ve

makinesinin kullanılacağı hususu her şeyden önce o işletmenin sahip olduğu toprak

büyüklüğü ile doğrudan ilişkili olmaktadır.

ABD ve Kanada’da üretilen tarım alet ve makineleri temelde büyük ölçekli tarım

işletmeciliğine hizmet etmektedir. Orta büyüklükteki makineler çoğunlukla Avrupa’da, hem

Avrupalı firmalar hem de ABD’li firmalara bağlı firmalarca üretilmektedir. ABD ve Avrupa

firmalarıyla yapılan lisans anlaşmaları veya ortak girişimler yolu ile Meksika, Brezilya ve

Arjantin’de orta büyüklükte tarım makinesi üretimi önemli ölçüde artmıştır. Japonya küçük

ölçekli ekipman pazarında liderdir. Bununla birlikte, Güney Kore, Hindistan, Tayvan ve Çin

küçük ölçekli makine imalatındaki paylarını artırmaktadırlar.

ABD, Kanada, AB, Avustralya gibi gelişmiş ülkeler ve Arjantin, Brezilya, Meksika gibi bazı

Latin Amerika ülkelerinde görülen çiftlik büyüklüklerindeki artış ve yüksek teknoloji

kullanımı sektördeki önemli gelişmelerin başında gelmektedir. Bu ülkelerde tarım alet ve

makineleri satışlarının büyük bir kısmını eski teknolojiyi yenileme amaçlı yapılan alımlar

oluşturmaktadır. Çiftliklerin ortalama büyüklüklerinin artması çiftlik başına tarım alet ve

makinesi satışını azaltan bir etken olmaktadır.

Tarım alet ve makineleri sektörünün dünyadaki durumuna bakıldığında sektörün

gelişiminin ülkemizdekinden çok farklı olduğu açıkça görülmektedir. Dünya tarım alet ve

makineleri sektörü otomotiv sektörüne benzer bir şekilde yüksek düzeyde bütünleşme ve

küreselleşme yönünde ilerleyen bir sektördür. Özellikle tarım traktörleri üretimi açısından

bu sürece verilebilecek en güzel örnek 1992 yılında dünya çapında marka olan iki büyük

traktör üreticisi Fiat ve Ford’un birleşerek “New Holland” adını alması ve daha sonra

“Case” isimli bir diğer büyük traktör üreticisini bünyelerine alarak “Case New Holland”

(CNH Global) adıyla dev bir traktör üreticisi olarak ortaya çıkmalarıdır. Bu firmanın yanı

sıra John Deere ve AGCO Corporation gibi büyük firmalar, ortak imalat yatırımlarına ve

pek çok ülkeye yayılmış dağıtım kanallarına sahip çok-uluslu şirketlerdir.

Denizaşırı ülkelerde üretimleri olmayan diğer firmalar ise pek çok ülkede acentelere ve

dağıtım kanallarına sahiptirler. Japon Kubota Traktör ya da İsveçli Alfa-Laval gibi firmalar

ABD’de ve dünyanın başka yerlerinde tesisler ve dağıtım şebekeleri kurmuşlardır. Parça

ve bileşenler tüm dünyaya gönderilmekte ve orijinal ekipman imalatında kullanılmaktadır.

Dünya tarım alet ve makineleri sektöründe var olan bu bütünleşme düzeyi söz konusu

firmalara fiyat rekabeti ve büyük ölçekli talepleri karşılama konularında önemli avantajlar

sağlamaktadır.

Dünya ekonomik krizi, tarım sektöründe olduğu gibi, tarım alet ve makineleri sektörü

üzerinde de önemli etkilere yol açacaktır. Ancak, giderek artan dünya nüfusu ve gıda

tüketim kalıplarının sürekli olarak genişlemesi sonucu artan gıda talebi, tarım sektörünün

ve dolayısıyla tarım alet ve makinelerinin sektörünün küçülmesine fırsat vermeyecektir.

Ayrıca, dünya genelindeki tarımsal işletmelerin geçmişe oranla sektördeki en düşük

borç/varlık oranına sahip olmaları tarım alet ve makinelerine yatırımların önümüzdeki

yıllarda da devam edeceğini göstermektedir. Ekonomik krizin olumsuz kısa dönem etkileri

mevcut olmakla birlikte, orta vadede hem tarım sektörünün hem de tarım alet ve

makineleri sektörünün genişlemesini sürdürmesi beklenmektedir. 

Dünya İhracatı

Dünya tarım alet ve makineleri ticareti 2004-2008 yılları arasında toplamda % 100 

oranında artarak 37 milyar dolar düzeyine ulaşmış olup, 2009 yılında yaşanan küresel

ekonomik kriz sırasında 28 milyar dolara kadar gerilemiştir. 2010 yılında yeniden hızlanan

tarım alet ve makine ticareti ile ticaret hacmi 2010 yılı sonunda yaklaşık 31 milyar dolar

olarak gerçekleşmiştir.

2010 yılı itibarıyla en çok ticareti yapılan ürün grupları sırasıyla biçerdöverler (3,2 milyar

dolar), motorlu çim biçme makineleri (3,1 milyar dolar) ve zirai ilaçlama makineleridir (2,8

milyar dolar). Farklı GTİP numaraları altında sınıflandırılan çeşitli yedek parçaların toplam

ticareti ise 8,1 milyar dolar seviyesindedir.

Ticaretin ülkelere göre dağılımına bakıldığında gelişmiş ülkelerin tarımsal ürünlerde olduğu

gibi alet ve makine ticaretinde de üst sıralarda olduğu görülmektedir. Bu durum tarım alet

ve makineleri sektöründe endüstri içi ticaretin yaygın olduğunu göstermektedir. Bunun en

önemli nedeni gelişmiş ülkelerin ileri teknolojili makine üretimleri yapması sonucu

sektördeki talebi kendi içlerinde karşılayabilmeleridir. 

2011 yılında dünyada en çok tarım alet ve makinesi ihraç eden ülke Almanya’dır. Bu ülkeyi

ABD, İtalya, Çin ve Hollanda takip etmektedir.

İhracatçı ülkeler arasında en önemli istisna Çin’dir. Çin, ucuz işgücü sayesinde her alanda

olduğu gibi tarım alet ve makineleri sektöründe de ön plana çıkmayı başarmıştır. Bu

suretle, özellikle uygun fiyatlı ancak düşük kaliteli alet ve makine üretiminde diğer ülkelere

göre daha avantajlı bir konumdadır.

2008 yılında 23 milyar dolar olan dünya tarım traktörleri, römorklar ve motokültörler

ihracatı, tarım makineleri ihracatına benzer şekilde 2004-2008 yılları arasında % 100

oranında yükselmiştir. 2011 yılında ise bir önceki yıla göre %5,2 oranında artış göstererek

16 milyar dolara yükselmiştir.

Dünya Tarım Traktörleri, Römorklar ve Motokültörler İhracatı

Tarım traktörleri, römorklar ve motokültörler ihracatında gelişmiş ülkeler ilk sıralarda

gelmektedir. En çok traktör ihracatı yapan Almanya’nın dünya ihracatındaki payı yaklaşık

% 18’dir. Almanya’yı ABD, İtalya, Japonya, İngiltere ve Fransa izlemektedir.

DÜNYA İTHALATI 

Dünya tarım alet ve makineleri ithalatında da yine gelişmiş ülkeler ilk sıralarda gelmektedir.

Bu durumun nedeni, yukarıda da bahsedildiği gibi, sektörde yaygın olan endüstri içi

ticarettir. 

En çok tarım alet ve makinesi ithal eden ülke % 9,5’lik payı ile ABD’dir. ABD’yi, Fransa,

Almanya ve Kanada izlemektedir.

Tarım traktörleri, römorklar ve motokültörlerinde de en çok ithalat yapan ülke ABD’dir.

ABD, 2011 yılında 2,5 milyar dolar tarım traktörleri, römorklar ve motokültörler ithalatı

yapmıştır. Bu ülkeyi Fransa, Almanya Kanada, İngiltere ve Polonya izlemektedir.