 IMPORTERS & EXPORTERS & IMPORT EXPORT CUSTOMS DATA & BILL OF LADING SEARCH ENGINE |  |
Takım Tezgahları İhracatı
Bu rapor aşağıda Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numaraları verilen ürün gruplarını
kapsamaktadır.
GTİP NO: 8456-8463, 8464-8466
Takım tezgahı tasarımı ve imalatı temel mühendislik sanayidir. Takım tezgahı sektörü,
genel makine imalat, otomotiv ve savunma sanayi sektörü ile doğrudan ilişkili bir sektördür.
Takım tezgahları, bütün diğer makinelerin imalatını sağlayan bir ana makine ve yatırım
malı olarak değerlendirilmektedir. İmal edilen her şey, ya bir takım tezgahı, ya da yine bir
takım tezgahı ile imal edilmiş bir makine vasıtası ile yapılmaktadır. Kalemden, otomobil
üretim endüstrisine kadar, her ürünün üretilmesinde bir veya birden fazla takım tezgahı
kullanılmaktadır.
Diğer bütün endüstrilere ana malzeme sağlayan takım tezgahları endüstrisi, standart
üretimin yanı sıra, siparişle talep edilen teknoloji yoğun ürünler de imal etmektedir. Takım
tezgahları, yüksek kalitede ana makinelerle imal edilen yüksek hassasiyetteki mil, rulman,
hassas kaymalı yatak ve vidalı hareket millerinden oluşmaktadır. Bir sahadaki makine
imalatında kullanılan ana takım tezgahları teknolojisi, başka bir endüstri sahasında da
yardımcı veya destekleyici teknoloji görevini üstlenebilmektedir. En ufak bir bağlantı,
aktarma elemanını ve komponenti istenilen toleransta imal etmek için, takım tezgahları
teknolojisine, bilgi ve tecrübesine ihtiyaç vardır. Bir ürünün imali, bu üretim için kullanılan
takım tezgahlarıyla doğru orantılıdır. Başka bir deyimle, bir ülkenin teknolojik üstünlüğü
ürettiği ve kullandığı takım tezgahlarının miktarı ve özellikleri ile doğru orantılıdır diyebiliriz.
Takım tezgahları sektörü, gelişmiş ülkelerin sanayilerinin omurgasıdır.
Takım tezgahları sektörü ürünlerinin, Armonize Sistem (A.S.) esas alınarak Gümrük
Müsteşarlığı’nca düzenlenen Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) numaralarına göre
sınıflandırması aşağıda sunulmuştur:
GTİP No Ürün Adı
- 8456 Herhangi bir maddenin aşındırılarak, lazerle, diğer ışın veya foton ışınıyla,
ultrasonik, elektro -erozyon, elektro -kimyasal, elektron ışını, iyonik ışın veya
plazma arkı yöntemleri ile işlenmesine mahsus makine ve aletler
istasyonlu transfer tezgahları
açmaya veya vida yuvası açmaya mahsus takım tezgahları (kızaklı işlem
üniteleri dahil; 84.58 pozisyonundaki torna tezgahları ve tornalama
merkezleri hariç)
vasıtasıyla işleyen çapak alma, bileme, taşlama, honlama, lepleme, parlatma
veya başka şekilde tamamlama işlemlerine mahsus tezgahlar (84.61
pozisyonundaki dişli açma, dişli taşlama veya dişli tamamlama tezgahları
belirtilmeyen veya yer almayan planya, vargel, yiv açma, broş, dişli açma,
dişli taşlama veya dişli tamamlama tezgahları, testere, dilme tezgahları ve
takım tezgahları (presler dahil); metalleri kavislendirmeye, katlamaya,
düzeltmeye, makasla kesmeye, zımbalı kesmeye, taslak çıkartmaya veya
şataflamaya mahsus takım tezgahları (presler dahil); metalleri veya metal
karbürleri işlemeye mahsus yukarıda sayılmayan presler
Sektörel yayınlarda sıklıkla 8464 ve 6465 GTİP numaralı ahşap, taş, cam, seramik, plastik
işleme makineleri, kaynak makinelerinin ve 8466 GTİP numaralı “8456 ila 8465
pozisyonlarındaki makinelerde kullanılmaya elverişli aksam, parça ve aksesuarlar”ın da
takım tezgahı olarak sınıflandırıldığı görülmektedir.
Ancak ülkemizdeki makine üreticilerinin
ana çatısını oluşturan “Makine İmalatçıları Birliği-MİB”, üyesi olduğu “Avrupa Takım
Tezgahları İmalatçıları Ekonomik İşbirliği Komitesi – CECIMO”nun, her yıl dünya takım
tezgahları sektörü ile ilgili verileri yayınlayan “Gardner Publications”ın ve “Amerikan Takım
Tezgahları İmalatçıları Birliği –AMT”nin takım tezgahı olarak sadece 8456-8463 grubunu
tanımladığını belirtmektedir.
Ülkemize ait takım tezgahı sektörel verilerini hazırlayan ve
ilgili taraflara (örneğin CECIMO) ileten MİB, bu sınıflandırma kapsamında raporlar
hazırlamaktadır. Değişik ülkelerde hazırlanan sektörle ilgili raporlarda da bu sınıflandırma
dikkate alınmaktadır. Bu bağlamda bu raporda da takım tezgahları olarak yukarda
listelenen 8456-8463 GTİP numaraları kapsamına giren ürünler incelenmektedir. Ancak,
“diğer tezgahlar” (8464-8465) ve “aksam-parça ve aksesuarlar” (8466) ile ilgili verilere de
yer verilecektir.
“Standart Uluslararası Ticaret Sınıflandırması” (Standard International Trade
Classification-SITC) esas alındığında sektör içerisine giren ürünlerin sınıflandırması
aşağıda verilmektedir:
SITC No Ürün Adı
- 731 Metalleri talaş kaldırarak işleyen takım tezgahları
- 733 Metalleri, metal karbürleri veya sermetleri talaşsız işleyen takım
tezgahları
- 735 ,731 ve 735 kodlarında yer alan makinelerin başka yerde sınıflanmamış
aksam-parça ve aksesuarları (alet tutucular, parça tutucular, diğer özel
ataşmanlar dahil)
Bu sınıflandırmada da yukarıdakine benzer bir sınırlamaya gidilmektedir. GTİP 8456-8463
kapsamında yer alan takım tezgahları grubu SITC sınıflamasına göre 731 ve 733 SITC
kodlarına karşılık gelmektedir. SITC 735 kodu ise takım tezgahlarının aksam parça ve
aksesuarlarının kapsamaktadır. SITC 737 kodunun karşılığı “Başka yerde sınıflanmamış
Metal İşleyen Makineler ve aksam parçaları (Takım Tezgahları hariç)” olarak
tanımlanmakta ve alt kodlar incelendiğinde hadde makineleri, diğer demir-çelik veya
metalürji makineleri ve kaynak vb. makinelerini kapsadığı görülmektedir.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 3
TÜRKİYE’DE ÜRETİM
Ülkemizde sanayileşme sürecinde yapılacak atılımlarda öncelikle takım tezgahları üretim
sektörünün oluşturulması bir gereklilik olarak görülmüş ve devletimiz 70’li yıllarda bu
konudaki öncülük, öğreticilik görevini yerine getirmeye karar vermiştir.
Bu karar doğrultusunda, dünyanın önemli iki takım tezgahı üreticisi ile 10 tip konvansiyonel tezgahla
ilgili lisans anlaşması yapılarak, takım tezgahının cıvata, pim vb. gibi standart parçaları
hariç, kalan büyük/küçük tüm parçalarını üretebilecek tezgahlarla donatılmış entegre
üretim tesisleri kurularak üretime başlanmıştır.
Mühendisliğin bir çok dallarının (makine,metalürji, kimya, elektrik/elektronik) ve
alt dallarının hem yoğun şekilde kullanıldığı hem de
tecrübe kazanıldığı takım tezgahı üretiminin aşamaları; müşteri isteğine uygun tasarım,
tasarıma uygun imalat ve montaj ile aktif satış sonrası servis hizmetinden oluşmaktadır.
İlk takım tezgahı 1984 yılı sonunda devlet tarafından üretilmiştir.
Bu tarihten itibaren
üniversal/dik frezeler, üniversal/revolver tornalar, silindirik/satıh taşlama tezgahları, takım
bileme tezgahları, radyal matkaplar seri şekilde ülkemizde üretilmiştir. 1984 yılından
itibaren, CNC (bilgisayarlı sayısal kontrol) takım tezgahları dünyada kullanılmaya
başlanmış, ülkemiz sanayicisi de CNC takım tezgahlarını talep etmeye başlamıştır. Çünkü
kullanıcı yüksek hassasiyet, imalatta standardizasyon, operatör el melekesinden
bağımsızlık, emek-yoğun teknolojilerden bilgi ve sermaye yoğun teknolojilere geçiş
istemektedir. Ülkemiz takım tezgahları üretim sanayi bu talebe kısmi olarak 1990 yıllarında
cevap vermeye başlamıştır. Geçen zaman diliminde, ülkemizin makine üreticileri
hidrolik/abkant pres, testere, ağaç işleme makineleri vb. alanlarda üretim yapmışlardır.
Türkiye’nin Takım Tezgahları Üretimi (Değer: Milyon ABD $)
2007 2008 2009 2010 2011
(Tahmin)
Takım Tezgahları 532,7 583,2 441,3 555,0 668,0
Kaynak: Gardner Web
2009 yılında 441,3 milyon Dolar olarak gerçekleşen Türkiye takım tezgahları üretimi, 2010
yılında 555 milyon Dolar ve 2011 yılında 668 milyon dolar olmuştur. 2010 yılında talaşlı
imalat tezgahlarının, toplam üretim içerisinde payı %26, metallere şekil veren tezgahların
payı ise %74 olmuştur. Dünya takım tezgahları üretiminde lider ülkelerin imalat
kompozisyonu incelendiğinde, talaşlı imalat tezgahlarının toplam üretim içerisinde yüksek
bir orana sahip olduğu görülür. Örneğin, Japonya’nın 2010 yılı takım tezgahları üretiminde
talaşlı imalat tezgahlarının payı %89, metalleri şekillendirme tezgahlarının payı %11 olarak
tahmin edilmektedir.
Aynı şekilde, Almanya’nın 2010 yılı toplam üretiminde talaşlı imalat tezgahlarının payı
%70, metallere şekil veren tezgahların payı ise %30’dür. Bununla beraber, ülkemiz
imalatında gelişmiş ülkelerin tam tersine farklı bir kompozisyon göze çarpmaktadır.
Ülkemizin sanayileşmesine hız kazandırılması açısından, talaşlı imalat tezgahlarının
payının yükseltilmesi gerçeği ortaya çıkmaktadır. Yerli talaşlı imalat tezgahlarının rekabet
gücü yeterli değildir. Talaşlı imalat makineleri yan sanayi yeterince gelişmemiş
olduğundan, komponent bazında uluslararası kalite ve güvenilirliliğe ulaşacak uzmanlık
düzeyine erişilememiştir. Uluslararası pazarlarda yabancı mamuller ile rekabet etmek
durumunda olan imalatçılarımız, ürünlerinde yüksek teknolojiyi yansıtan parçaları, daha
ziyade kısmi aksam bazında ithal ederek makinelerini geliştirmektedirler. Talaşlı imalat
takım tezgahlarındaki bu gerilik, makine imalat sanayini de olumsuz olarak etkilemektedir.
Talaşlı imalat takım tezgahlarındaki olumsuz yapıya karşılık, testere ve levha malzemeyi
şekillendiren tezgahlarda (pres, giyotin makas, abkant v.s.) hızlı bir gelişme görülmektedir.
Bu grupta yer alan imalatçılarımız, talaşlı imalat takım tezgahlarına oranla çok daha
konvansiyonel nitelikteki makinelerinin çeşidini sürekli geliştirmekte ve pazar paylarını
artırmaktadırlar. Fakat, endüstriyel ve akademik deneyime sahip elemanlardan oluşan ARGE
ekipleri, gerek mali, gerekse teknik donanımsızlıklar nedeni ile kurulamadığı için, üst
teknoloji grubunda yer alan bilgisayar destekli zımba (delme) tezgahları ile lazer kesme,
plazma kesme, su jeti ile kesme tezgahları imalatına geçen firma sayısı çok azdır.
Türk takım tezgahları sanayinde firmaların çoğu küçük ve orta ölçekli olup, çalışan sayısı
200’den az olan 100’den fazla firma faaliyet göstermektedir. Sektörde faaliyet gösteren
firma sayısının yan sanayi ile birlikte 480 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Ancak,
yaklaşık olarak 10 kadar büyük ölçekli imalatçı mevcuttur. Marmara, Orta Anadolu ve Ege
bölgelerinde üretim faaliyeti yoğunluk göstermektedir. İstanbul, Bursa, Konya, İzmir,
Ankara ve Kayseri’yi takım tezgahları üretiminin yapıldığı başlıca iller olarak
değerlendirmek mümkündür. Sektördeki pek çok firma “ISO Belgesi” ve “CE İşareti” almış
durumdadır.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
İhracat
Takım tezgahları ihracatımız yıllar itibariyle ciddi bir artış eğilimi göstermektedir. 2000
yılında 64,1 milyon Dolar olan Metal İşleyen Takım Tezgahları İhracatı, 2010 yılında 317,6
milyon Dolar, 2011 yılında ise 387,5 milyon Dolar değerine ulaşmıştır.
2011 yılında toplam Metal İşleyen Takım Tezgahları İhracatı içerisinde “metalleri dövme, işleme, kesme
presleri ve makineleri” (GTİP: 8462) en yüksek paya sahip ürün grubu olarak dikkati
çekmektedir. “Metalleri, dövme, işleme, kesme presleri ve makineleri” ürün grubunun 2011
yılı ihracatı 272,2 milyon Dolar olmuştur. Bu ürün grubunu, sırasıyla “maddenin
aşındırılarak işlenmesine mahsus tezgahlar – GTİP: 8456”, “planya, vargel, yiv, zıvana,
broş, dişli çark vb. tezgahları – GTİP: 8461” ve “Metal, sinterleşmiş metal, karbür,
sermetleri talaşsız işleme makineleri – GTİP: 8463” takip etmektedir.
Türkiye’de üretilen metal işleyen takım tezgahları ile diğer tezgahlar ve aksam ve parçalar
2011 yılında dünyanın 141 ülkesine ihraç edilmiştir. Takım tezgahları ihracatımızda başlıca
ülkeler Rusya, ABD, Almanya, Polonya, Brezilya, İran ve Irak olarak sıralanmaktadır.
İthalat
2009 yılında 496,3 milyon Dolar olan metal İşleyen takım tezgahları ithalatımız, 2010
yılında 690,8 milyon Dolara, 2011 yılında ise 1.101,4 milyon Dolara yükselmiştir. 2011 yılı
toplam metal İşleyen takım tezgahları ithalatımız içinde “8457-Metal işlemeye mahsus
işleme merkezleri” %21 ile, “8462-Metalleri dövme, işleme, kesme presleri, makineleri”
%20,6 ile ve “8458-Metallerin işlenmesine mahsus torna tezgahları” %20,2’lik oranlar ile
en yüksek paya sahip ürün gruplarını oluşturmaktadır.
2010 yılı dünya takım tezgahları imalatı (“Gardner Publications” verilerine göre) 70,1 milyar
Dolar olarak gerçekleşmiştir. Toplam üretimin, 2011 yılında 93,8 milyar Dolara yükselmiş
olduğu tahmin edilmektedir. Tahminlere göre, 2011 yılında dünya takım tezgahları
üretiminde Çin yaklaşık 28 milyar Dolar değerle birinci sırada yer almakta, Japonya
yaklaşık 18 milyar Dolarlık üretim değeriyle Çin’in hemen arkasından gelmektedir.
Almanya yaklaşık 13 milyar Dolar ile üçüncü sırada, İtalya yaklaşık 6 milyar Dolarla
dördüncü sıradadır. Üretiminde önde gelen diğer ülkeler G. Kore, Tayvan, ABD, İsviçre,
İspanya,Avusturya, Fransa, Hindistan, Brezilya ve Türkiye’dir.
2010 yılında, Çin Halk Cumhuriyeti, en fazla takım tezgahı tüketen ülke olmuştur. Çin’i,
Japonya, Almanya, ABD, G. Kore ve İtalya takip etmektedir. 2011 yılı tüketim tahminlerine
göre en fazla takım tezgahı tüketen ülkeler yine aynı ülkelerden oluşmaktadır.
Kişi Başı Tüketim
2011 tahminlerine göre yılında, İsviçre kişi başına 163,16 Dolarlık tüketim ile dünya
sıralamasında birinci durumdadır. Kişi başına takım tezgahı tüketimi ülkenin sanayileşme
ölçütü olarak kullanılabilmektedir. Güney Kore, Almanya, Tayvan, Avusturya, Japonya ve
İtalya’nın da kişi başına tüketimleri yüksek değerlere ulaşmaktadır. Türkiye, kişi başına
16,73 Dolarlık tüketim tahmini ile 17. sıradadır.
Japonya 11,3 milyar Dolar tahmini değerle 2011 dünya ihracatında ilk sırada yer
almaktadır. Almanya, İtalya, Tayvan, İsviçre, Çin, G. Kore ve ABD dünya takım tezgahları
ihracatında önde gelen ülkelerdir. Türkiye ise dünya ihracatında 16. sıradadır.
İTHALAT
Çin, ABD, Almanya, Hindistan, Güney Kore, Meksika, Brezilya, İtalya ve Rusya, dünya
ithalatında ilk sıralarda yer almaktadırlar. Türkiye ise dünya ithalatında 10. sıradadır.
ETİKETLER : takım tezgahları , takım tezgahları ihracatı , dünya takım tezgahları ithalatı ve ihracatı