Otomotiv Ana Ve Yan Sanayi Dış Ticareti

OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİİ

SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI

Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı

veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity

Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış

veriler için ise Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.3, Standart

International Trade Classification) kullanılmaktadır.

Otomotiv Sektörü, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 78. bölümde

tanımlanmıştır. SITC sınıflandırılmasının detaylarına Türkiye İstatistik Kurumunun Web

Sitesinden ulaşılabilir.

Armonize Sistem göre Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) esas alınarak

oluşturulan otomotiv sektörü ürün tanımları ise aşağıdaki verilmektedir.

GTİP Kodu: Ürün tanımı

Ana Sanayi;

8701: Traktörler 

8702: otobüs, minibüs, midibüs 

8703: Binek otomobiller 

8704: Kamyon, kamyonet
 

Yan Sanayi;
 

4011: Kauçuktan yeni dış lastikler: 

4012: Kauçuktan sırt geçirilmiş veya kullanılmış dış lastikler 

4013: Kauçuktan iç lastikler: 

401699: 87.01 ila 87.05 pozisyonlarındaki motorlu araçlar için kauçuk parçalar 

681320: Amyant içeren fren balataları 

681381: Amyant içermeyen fren balataları 

7007: Emniyet camları 

700910 : Dikiz aynaları 

8407: İçten yanmalı motorlar 

8408 : Dizel ve yarı dizel motorlar 

8409: Motorların aksam ve parçaları 

841330: İçten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağ veya soğutma pompaları 

841520 : Klimalar 

842123, 842131: Filtreler 

8482 : Bilyalı rulmanlar 

8483 : Transmisyon milleri ve kranklar 

8484 : Contalar 

8507 : Aküler 

8511: Ateşleme cihazları 

8512: Aydınlatma ve işaret cihazları 

8706 : 87.01 ila 87.05 Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtlar için şasiler 

8707: 87.01 ila 87.05 Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtların karoserileri 

870810: Tamponlar ve bunların aksam ve parçaları 

870821: Emniyet kemerleri

870829: Karoseri aksamı

870830: Frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları

870840: Vites kutuları ve bunların aksam ve parçaları

870850: Diferansiyelli hareket ettirici akslar

870870:Tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı

870880: Suspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları (amortisörler dahil)

870891: Radyatörler ve bunların aksam ve parçaları

870892: Egzoz susturucuları ve egzoz boruları; bunların aksam ve parçaları

870894: Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları

870895: Hava ile şişmeli hava yastıkları

870899:Diğer aksam ve parçalar

9104:Taşıtların alet tabloları için saatler

940120: Motorlu taşıtlarda kullanılan türden oturmaya mahsus mobilyalar

OTOMOTİV ANA SANAYİ

Türkiye’de Üretim

Oto ana ve yan sanayi, günümüzde Türkiye imalat sanayinin lokomotif sektörlerinden

biridir. Oto ana ve yan sanayi aynı zamanda savunma sanayi ve gemi inşa sanayinin de

altyapısını oluşturmaktadır. Günümüzde Türkiye, Avrupa’daki en büyük hafif ticari araç

üreticisi ve ikinci en büyük otobüs üreticisidir.

Otomotiv ana ve yan sanayi ihracatı 2010 yılında toplam ihracatın %15,8’sini, 2011 yılında

ise toplam ihracatın %15,6’sını oluşturmuştur. Otomotiv sektörü ihracatta sektör

sıralamasında 2011 yılında da birinci sırada yer almıştır. Otomotiv ana ve yan sanayiinin

toplam imalat sanayi içindeki payı yaklaşık %5 civarındadır. Otomotiv ana sanayinde

47.000, yan sanayiinde ise 203.000 olmak üzere yaklaşık 250.000 kişinin istihdam edildiği

ve bu sayının dağıtım, pazarlama ve satış ağlarında çalışanları ile birlikte 400.000 kişi

olduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye’de taşıt araçları sanayi üretime 1950’lerin ortalarında başlamış, üretim 1960’ların

ortalarında hız kazanmıştır. 1950’li yıllarda bazı prototip araçların üretilmesinden sonra, ilk

montaj hattı 1954’te orduya jip ve kamyonet temini için kurulmuştur (Türk Willys Overland

Limited). 1955’te ilk ticari kamyon montajı TOE-Türk Otomotiv Endüstrisi tarafından

gerçekleştirilmiştir. 1963’te ilk yerli otobüs montajına Otobüs Karoseri A.Ş.’de MAGİRUS

marka otobüslerin montajı ile başlanmıştır. 1966’da otomotiv sanayi kendi modellerinin

montajına da başlamıştır. O dönemlerin otomobili “ANADOL” şimdi bir nostaljidir. Bunu

takip eden üç yıl içinde, binek otomobil üreten montaj fabrikaları (Tofaş-Fiat, Oyak-

Renault, ) imalata başlamıştır. İki büyük otomobil üreticisi TOFAŞ ve OYAK-RENAULT,

İtalyan ve Fransız lisanslarıyla 1971’de imalat hatlarını kurmuşlardır. 1968 yılında

Otomarsan-Otobüs Karoseri ve Motorlu Araçlar A.Ş 0302 serisi otobüslerin üretimine

başlamıştır. 1999 yılında özgün tasarımı Türkiye’de geliştirilen kamyonların İspanya,

Portekiz ve İngiltere’ye ihracatı devam etmiştir. Son yıllarda ise Japon ve Güney Koreli

otomobil üreticileri Türkiye’de ortak girişimler başlatmışlardır. Otomobilde büyük Türk

otomotiv üreticileri, lisansları altında üretim yaptıkları Batılı otomotiv üreticilerinin dünya

üretim merkezi olma yolunda ilerlemektedirler.

Bugün 13 firma binek otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, minibüs ve midibüs gibi çeşitli

araçların üretimini yapmaktadır. Bahse konu 13 firmanın kapasitesi yaklaşık 1,5 milyon

adet/yıldır.

Binek otomobil üreten beş firma vardır (Renault, Tofaş (Fiat), Toyota, Hyundai, Honda).

On firma kamyon ve kamyonet üretmektedir (Anadolu Isuzu, BMC, (Chrysler), Hyundai

Karsan M.A.N., Mercedes-Benz, Ford Otosan, Otokar, Temsa).

Dokuz firma otobüs ve minibüs imal etmektedir (Isuzu, BMC, Karsan, Mercedes-Benz,

Hyundai, Otokar, Ford Otosan, Temsa, M.A.N.)  

Otomotiv Sanayi Üreticileri

Firma Yeri Ürünler

Anadolu Isuzu O.S. Kocaeli Kamyon, kamyonet, minibüs

B.M.C. İzmir Kamyon, kamyonet, otobüs, minibüs, midibüs

Ford Otosan Eskişehir, Kocaeli Kamyon, kamyonet, minibüs

Honda Gebze/Kocaeli Binek otomobil

Hyundai Assan Kocaeli Binek otomobil, kamyonet, minibüs

Karsan Bursa Kamyon, kamyonet, minibüs, midibüs

M.A.N. Ankara Kamyon, otobüs

M. Benz İstanbul/Aksaray Kamyon, otobüs

Otokar Sakarya Kamyonet, minibüs, midibüs

O. Renault Bursa Binek otomobil

Temsa Adana Kamyon, kamyonet, otobüs, midibüs

Tofaş Bursa Binek otomobil, kamyonet

Toyota Sakarya Binek otomobil

Kaynak: Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD)

Sektörde bulunan ana ve yan sanayi kuruluşları genellikle Marmara Bölgesinde

yerleşmiştir. Bursa’da iki büyük otomobil fabrikasının ve iki adet “Organize Sanayi

Bölgesi”nin bulunması nedeniyle otomotiv sanayi özellikle bu ilde yoğunlaşmıştır. Otomotiv

sanayi üreticilerinin 3 adedi Kocaeli’nde, 3 adedi Bursa’da, 2 adedi Sakarya’da, birer

tanesi de İstanbul, İzmir, Ankara ve Eskişehir’dedir. Adana’da otobüs üretim ve yan sanayi

bulunmaktadır.

Türk Otomotiv Sanayinin mevcut motorlu araç üretim kapasitesi 2012 yılı itibarıyla

1.638.000 adet/yıldır.

Hafif araçların (otomobil, kamyonet ve minibüs) toplam kurulu üretim kapasitesi 2012 yılı

için 1.502.950 adet/yıldır.

Kamyonların toplam kurulu üretim kapasiteleri 2012 yılı için 62.200 adet/yıldır.

Otobüs üretiminde bulunan 5 firma mevcuttur. Bu firmaların toplam kurulu üretim

kapasiteleri 2012 yılı için 11.100 adet/yıldır.

Midibüslerin toplam kurulu üretim kapasiteleri 2012 yılı için 6.750 adet/yıl’dır.

Traktör üretimi yapan 5 adet firma mevcuttur. Üç büyük özel sektör firması (TUMOSAN,

Türk Traktör ve Hattat Tarım) Türk tarım traktörleri pazarında lider konumdadır . Traktör

firmalarının toplam kurulu kapasiteleri 2012 yılı için 55.000 adet/yıl’dır. 

2008 yılının son çeyreğinde ABD’de başlayan finansal kriz, hızla yayılarak küresel bir

nitelik kazanmış ve çoğu pazarda talep düşüklüğüne neden olmuştur. Türk otomotiv sanayi

de bu krizden etkilenmiş, 2008 yılı üretimi 1,171 milyon adet seviyesinde gerçekleşmiştir.

2009 yılında ihracat iptalleri ve iç pazar daralması nedeniyle araç üretimi 884 bin adet

olmuştur. Üretimde en büyük düşüş ticari araç pazarında yaşanmıştır.

Ancak 2010 yılında toplam üretim yüzde 26 artışla 1.095 bin adede yükselmiş, otomobil

üretimi ise yüzde 18 artışla 603 bin adet olmuştur. Üretimdeki artış 2011 yılında da devam

etmiş olup, 2011 yılında toplam üretim % 9 artışla 1.189.131 adet; otomobil üretimi ise % 6

artışla 639.734 adet olarak gerçekleşmiştir. İhracat ve yurt içi pazardaki artışa bağlı olarak

2011 yılında üretim küçük kamyonda % 39, büyük kamyonda % 60, minibüs ve midibüste

% 32, otobüste %31 ve kamyonette yüzde %8 oranında artmıştır. Traktör üretimi ise % 50

oranında artarak 45.506 adet olmuştur.

2011 yılında 330.994 adet araç üretimiyle, Oyak Renault Türkiye’de en fazla araç üreten

firmadır. İkinci büyük araç üreticisi Tofaş 2011 yılında 307.788 adet araç üretmiştir.

Üçüncü büyük araç üreticisi Ford Otosan ise 2011 yılında 295.850 adet araç üretmiştir.

Türkiye’de, 2011 yılında 8,1 milyon adeti binek otomobil olmak üzere toplam motorlu

araçlar parkı 16,090 milyon adede ulaşmıştır.

OTOMOTİV YAN SANAYİ

Türkiye Oto Yan Sanayi Gelişimi

1960’lı yıllarda tüm parçalar ana sanayi üretici firmaları içinde üretilirken, kapasitelerin

artması ve yan sanayideki yatırımların gelişmesiyle birlikte sektörde önemi ve ağırlığı

bulunan yan sanayi oluşmuştur. Türkiye oto yan sanayi 1964 yılında çıkarılan Montaj

Sanayi Talimatıyla tam anlamıyla korumaya alınmıştır. Ana sanayide yerli yüzde oranının

artırılması mecburiyeti ile yan sanayimizin giderek güçlenmesi ve gelişmesi sağlanmıştır.

Ana üreticilerin teknik ve ekonomik desteği ile kurulan ve gelişen yan sanayi bugün kendi

alanında önemli bir potansiyel göstermektedir. Yan sanayide AB firmalarının ağırlığı daha

da fazladır. Yan sanayide lisans ve ortak yatırım kurmak suretiyle faaliyet gösteren

yaklaşık 200 yabancı firma bulunmaktadır.

Türkiye’de otomotiv yan sanayi, otomotiv sanayindeki gelişmelerin sonucunda hızla

gelişmiştir. Türk otomotiv yan sanayi yüksek kapasitesi, geniş ürün yelpazesi ve yüksek

standartlarıyla otomotiv sanayine ve 16,1 milyon adet olan Türkiye taşıt araçları parkına

parça sağlamaktadır. Ayrıca ihracat potansiyeli yüksek bir sektördür.

Türkiye’de Otomotiv Yan Sanayinde Mevcut Durum

Türk otomotiv ana sanayiinde faaliyette bulunan firmalar, 1120 oto yan sanayi firması ile

doğrudan çalışmaktadır. Türkiye’de 4000 adet yan sanayi firması mevcuttur.

Otomotiv yan sanayii, mamul üretim kapasitesi, mamul çeşitliliği ve ulaştığı standartlar

itibariyle, ülkemizde imal edilen taşıt araçları için gerekli olan yedek parçaların en az %

85’ini karşılayabilecek düzeye erişmiştir. Bu parçalar:

􀂃 Komple motor ve motor parçaları

􀂃 Aktarma organları

􀂃 Fren sistemleri ve parçaları

􀂃 Hidrolik ve havalı aksamlar

􀂃 Süspansiyon parçaları

  􀂃 Emniyet aksamları

􀂃 Kauçuk ve lastik parçalar

􀂃 Şasi aksam ve parçaları

􀂃 Dövme ve döküm parçalar

􀂃 Elektrik ekipmanları ve aydınlatma sistemleri

􀂃 Aküler

􀂃 Oto camları

􀂃 Koltuklar

Türk otomotiv ana ve yan sanayi, başta Bursa olmak üzere Marmara Bölgesi’nde

yoğunlaşmıştır. İki büyük otomobil fabrikasının Bursa’da bulunması ve iki adet “Organize

Sanayi Bölgesi”nin kurulmuş olması otomotiv sanayiinin özellikle bu ilde yoğunlaşmasına

neden olmuştur. Endüstrinin yoğun olduğu diğer şehirler İstanbul, İzmir, Kocaeli, Ankara,

Konya, Adana ve Manisa olarak sıralanmaktadır.  

Türkiye’nin çeşitli yerlerinde dağınık bir şekilde faaliyet gösteren ve otomotiv sektörüne 

parça üreten TAYSAD (Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği) mensubu 291 üyeden 59’u

bir araya gelerek, sorunlarının çözümünü sağlamak üzere ortak girişim grubu oluşturmuş

ve TOSB’u (TAYSAD Organize Sanayi Bölgesi) kurmuşlardır. TOSB, Otomotiv Sektörüne

parça üreten yerli ve yabancı sermayeli tüm firmaların, Türkiye’de gerçekleştirecekleri

yatırımları için seçtikleri en önemli merkez özelliğini taşımaktadır. Bölgede, halen 56 üye

üretim faaliyetinde bulunmakta ve 8.900 kişiye istihdam sağlanmaktadır.

Sektördeki bilgi birikimi, tecrübe, geniş ürün yelpazesi, yüksek ihracat potansiyeli ve

Türkiye’nin coğrafi avantajlarından dolayı, oto yan sanayi sektörü yabancı yatırımcıları

kendine çekmektedir. Şu anda otomotiv yan sanayinde 200 yabancı sermaye ortaklığı

bulunmaktadır Dünyadaki büyük şirketlerin pek çoğu Türk firmalarıyla ortak yatırımlar

yapmışlardır.

Oto yan sanayi kalite belgelendirmeleri için yoğun çabalar sarf etmektedir. TAYSAD

üyelerinin yarıya yakını ISO 9000 Serisi kalite belgelerine sahiptirler. Türk oto yan

sanayicileri Avrupa Kalite Ödülleri’nde (European Quality Award) Türk firmalarının öncüleri

olmuşlardır. Oto lastiği imalatçısı BRİSA, 1996’da Avrupa Kalite Ödülü’nü alan ilk Türk

firması olmuştur. Daha sonra BEKSA, 1997’de KOBİ dalında Avrupa Kalite Ödülü’nü

almıştır. 1987’de kurulmuş olan BEKSA, lastiklerde kullanılan çelik kuşaklar ve yüksek

basınç hortumları için hortum telleri üretmektedir. 2003 yılında, dünyanın ikinci en büyük

otomotiv sistemleri üreticisi Bosch Grubuna ait Bosch San. ve Tic. AŞ Bursa Fabrikası,

dünyanın kurumsal mükemmellik alanında en saygın ödülleri arasında yer alan Avrupa

 Kalite Büyük Ödülü'nü kazanmıştır. Bosch San. ve Tic. AŞ enjektör, enjektör gövdesi, raylı

 sistemler için enjektör üretmektedir. Bosch Bursa fabrikası 2008 yılında aynı ödülü ikinci

kez alan tek Türk firması olmuştur.

TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ

Otomotiv Ana Sanayi İhracatı

Otomotiv ana sanayi ihracatı 2011 yılında bir önceki yıla göre % 11,2 artarak 11,9 milyar

dolar olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye 2011'de 503.634 adet binek otomobil, 273.783 adet kamyon-kamyonet ve 11.695

adet otobüs-minibüs-midibüs ihraç etmiştir. Otomobil, kamyon ve otobüslerin ihraç

değerleri sırasıyla 6,5 milyar dolar, 4 milyar dolar ve 1 milyar dolar olmuştur.

Otomotiv Yan Sanayi İhracatı

Bir motorlu taşıt, farklı yapı, malzeme ve teknoloji ile üretilen ve özgün yöntemlerle ve

birbiri ile uyumlu olarak bir araya getirilen 5.000 dolayında parçadan oluşmaktadır. Bu

parçaların üretiminde demir ve çelik, hafif metaller, plastik ve lastik, boya ve benzeri

kimyasal maddeler ile cam kullanılmaktadır. Parçaların büyük bölümü yan sanayide

üretilmekte ve ana sanayi bunları montaj yolu ile birleştirmek suretiyle taşıt aracını

üretmektedir.

Bu nedenle motorlu taşıt araçları imalat sanayii, demir-çelik sanayii başta olmak üzere

hafif metaller, plastik, lastik ve cam sanayii gibi ham madde üreten sanayii ile doğrudan

   ilişki içindedir. Pazardaki yoğun rekabet nedeni ile her geçen gün değişen ürün

teknolojilerinin gerektirdiği yeni malzeme ve teknikler taşıt araçları sanayii ile ham madde

sanayi arasında çok yakın işbirliğinin kurulmasını gerektirmektedir.

Otomotiv sanayii kurulduğu yıllardan beri dünya otomotiv sanayii ile yakın bir entegrasyon

içindedir. 1970’li yıllarda lisans alarak “Teknik İşbirliği” ile başlayan üretim işbirliği, 1980’li

yılların ortasından sonra giderek artan yabancı sermaye katılımı ile “Ekonomik İşbirliği”ne

dönüşmüştür.

1990 yılına kadar geçen süre içinde, ülkemizde imal edilen her türlü motorlu araç, otomotiv

yan sanayiinin gelişmesini de sağlamıştır. Kapasite artışı yanında rekabet için teknoloji

yenileme ve Ar-Ge çalışmaları 1990’lı yıllardan itibaren büyük hız kazanmıştır. Bu yıllarda

çağdaş üretim teknikleri, yoğun eğitim programları ile uygulamaya geçirilmiş ve özellikle

kalite yönetim sistemleri kurularak, firmalar uluslararası kuruluşlar tarafından

belgelendirilmiştir.

Türkiye oto yan sanayinde 90’lı yıllara kadar bazı mamuller dışındaki tüm parçalar günün

teknolojisine uygun yatırımlar ile üretilmiş, üretilen milyonlarca araçta yerli katkı oranı %

90’ları aşmış, yan sanayiimiz bu şekilde ithal ikame görevini başarı ile tamamlamıştır.

1990’lı yıllardan sonra, ana sanayideki yeni model araç yatırımlarına paralel olarak yan

sanayide de çok önemli yabancı ortaklıklar ve büyük yatırımlar gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı, dünya ihracatı ile karşılaştırıldığında 1993 yılına kadar

küçük ölçekte gerçekleşmiştir. Son 10 yılda sektör büyük çabalarla ihraç potansiyelini

artırmıştır. İhracatın istikrarlı hale gelmesinde Türkiye’deki üretimin uluslararası sanayi ve

ticaretle entegrasyonundaki başarı dikkate değer bir gelişmedir. Artık birçok firmamız

Türkiye’de üretilen dünya araçlarında ortak tasarımcı olarak yer almaktadır.

Yan sanayi bugüne kadar sürdürdüğü gelişimini, gerek doğrudan yurt dışındaki üreticilere

ve gerek yenileme pazarına ihracatını arttırarak devam ettirmiştir. Yan sanayiinin AB

pazarına yönelik ihracatının daha da gelişeceği tahmin edilmektedir.

Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı 1997 yılında 896 milyon dolar iken 2008 yılında 7 milyar

dolara ulaşmıştır. Küresel krizden etkilenen sektör 2009 yılında önceki yılın aynı dönemine

göre %30 azalarak 5 milyar dolar olmuştur. 2010 yılında ise canlanan sektör ihracatını 6.5

milyar dolara yükseltmiştir. Söz konusu yükseliş 2011 yılında da devam etmiş olup, bir

önceki yıla göre %26,4 artarak 8,3 milyar dolara ulaşmıştır. İhracatı yapılan başlıca

parçalar motor aksam ve parçaları, dış ve iç lastikler, montaj karoseri aksamı, jantlar,

kauçuk parçalar, transmisyon mili, frenler ve servo frenlerdir. Aslında, Türkiye halihazırda

parçalar halinde pek çok otomobil, otobüs ve kamyon ihraç etmektedir.

Oto yan sanayinin ihracatında başta gelen şehirler sırasıyla Bursa, İstanbul, Kocaeli ve

İzmir’dir.

Oto yan sanayi ürünleri dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir. Başlıca ihraç

pazarları Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Romanya, İran, Rusya Federasyonu, İspanya

Belçika, ABD ve Polonya’dır. 2011 yılında oto yan sanayi ihracatının yaklaşık %70’i başta

Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere olmak üzere AB ülkelerine yapılmıştır. Türk firmaları,

OPEL, VW, FORD, GM gibi pek çok Batılı üreticiye parça sağlamaktadırlar.

Otomotiv Ana Sanayi İthalatı

Otomotiv ana sanayi ithalatı 2010 yılında 490.755 adet, 2011 yılında ise 591.858 adet

olarak gerçekleşmiştir. En fazla ithal edilen araç cinsi, otomobil ve kamyon - kamyonettir.

Otomotiv ana sanayi ithalatı ağırlıklı olarak AB ülkeleri, Japonya ve Güney Kore’den

gerçekleşmektedir.

Otomotiv Yan Sanayi İthalatı

Türkiye’nin oto yan sanayi ithalatı 2009 yılında 8,1 milyar dolar, 2010 yılında 10,5 milyar

dolar ve 2011 yılında da 12,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatı yapılan başlıca

parçalar dizel ve yarı dizel motorlar, vites kutuları, iç-dış lastikler, montaj karoseri aksamı,

motor aksam ve parçaları, ve akslar ile transmisyon aksamıdır. Yeni modellerin birçok

parçası ithal edilmektedir. Türkiye’nin ithalat yaptığı başlıca ülkeler Fransa, Almanya,

İtalya, İngiltere, Polonya ve Japonya’dır. 

DÜNYA OTO ANA VE YAN SANAYİ TİCARETİ

Dünya Üretimi

  Otomotiv Sanayi 1900’lü yılların başında kurulmuştur. Dünya otomotiv sanayiinde 1910

yılından itibaren Ford tarafından ABD’de temelleri atılan seri imalat ABD ve dış pazarlarda

etkilerini sürdürmüş ve geniş bir pazar, ucuz ve vasıfsız bir işçiliğin olduğu bir ortamda

gelişmiştir. 1970’li yıllarda yaşanan kriz seri imalata dayalı ABD ve Avrupalı üreticilerin

rekabet gücünü sarsmıştır. Japonya bu yıllarda yığın üretimi ile maliyet ve kalitede önemli

gelişmeler sağlayarak uluslararası rekabette ilk sıraya yükselmiştir. Japonya’nın bu

başarısı ABD ve Avrupalı üreticilerde sarsıntı yaratmıştır.

1980’li yıllarda, dünya otomotiv sektörü, Japonya, Kuzey Amerika ve Avrupa’daki geniş

piyasaların belli bir doyuma ulaşması ve Japonların tasarım ve üretim tekniklerinde

gösterdikleri gelişme sonucu daha fazla üretim avantajını yakalaması ve yeni teknolojileri

geliştirmesi ile yeniden yapılanma sürecine girmiştir.

Dünya otomotiv üretimi 2010 yılında, 2009 yılına göre yüzde 26 oranında artarak 77,9

milyon adede ulaşmıştır. 2010 yılı motorlu araç üretimi AB (27 Ülke)’de 2009 yılına göre

yüzde 11,9 oranında artarak 17,1 milyon adet olmuş ve AB’nin Dünya otomotiv

üretimindeki payı yüzde 25,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. AB (Yeni Üyeler)’nin 2010 yılı

otomotiv üretimi 2009 yılına göre yüzde 7,5 gibi önemli bir oranda artarak 3,3 milyon

adede yükselmiştir.

Dünya otomotiv üretimi 2010 yılında, Amerika bölgesinde 2009 yılına göre 32,5 oranında

artış göstermiştir. Bölge üretiminden pay alan NAFTA ülkelerinde toplam üretim 2010

yılında %38,7 oranında artarak 12,2 milyon adet, Güney Amerika ülkelerinde ise %18,1’lik

artışla 4,5 milyon adede ulaşmıştır. Asya-Pasifik bölgesinde de 2010 yılı üretim miktarları

%28,8 oranında aratarak toplamda 41 milyon adede ulaşmıştır.

Üretimde ilk beş firma Toyota, GM, Volkswagen, Hyundai ve Ford olup, bu firmalar toplam

üretimin %45.1’ini gerçekleştirmişlerdir. İkinci beş firmanın toplam üretim içerisindeki payı

ise %21.6’dır. Binek otomobilde ilk 3 firma; Toyota (%12 pay), VW (%11,8 pay)ve GM

(%10,4 pay)’dır. Hafif ticari araçta ilk 3 firma; GM (%16,4 pay) Ford (%14,7 pay) ve

Chrysler (%9,2 pay)’dır. Ağır ticari araçta ilk 3 firma; Isuzu (%12,9 pay), Daimler AG (%8,7

pay) ve Toyota (%5,8 pay)’dır. Otobüs üretiminde ilk 3 firma ise sırasıyla; Hyundai (%23,9

pay), Daimler AG (%11,7 pay) ve Fiat (%7,4 pay)’dır.

Firmaların bir kısmı tüm araç gruplarında üretim yaparken, bazıları belirli ürün gruplarında

yoğunlaşmışlardır. Bu durum daha düşük üretim yapan firmalarda daha belirgindir. Dünya

üretimi içerisinde ilk 10 sırayı alan üreticiden 4 adeti Japon, 3 adeti AB, 2 Adeti ABD, biri

ise Kore firmasıdır.

Dünya otomobil üretimi, Dünya motorlu araç üretimi içinde %75,1 oranı ile en büyük paya

sahiptir. 2010 yılı dünya otomobil üretiminde Asya-Pasifik bölgesi birinci sırada olup, bunu

Avrupa Birliği ülkeleri izlemektedir.

Pazarlama kanalları açısından Almanya, Fransa, İtalya ve İngiltere gibi ülkeler

incelendiğinde, ana sanayi firmalarının çoğunlukla belirli yan sanayi firmalarından ürün

aldıkları ve üretimi aksatmamak için mevcut yan sanayi firmaları ile çok sıkı bağlantıları

olduğu görülmektedir. Ana sanayi firmaları yan sanayi firmalarının kendilerine yakın

çalışmalarını ve teknolojik gelişmeyi yakından takip etmelerini arzu etmektedirler.

Son yıllarda dünya otomotiv sektöründe teknolojik gelişmeler sonucu üretimde büyük

oranda yoğunlaşma olmuş, birleşme, satın alma veya ortaklık yolu ile şirket sayısının

azalması sonucu bu yoğunluk giderek artmış ve böylece sektörde aşırı kapasite ve rekabet

hüküm sürmeye başlamıştır. Dünya ihracatında, Türkiye otomotiv ana ve yan sanayi

sektörünün payı %1,3 civarındadır.

Dünya otomotiv ana ve yan sanayi ihracatının %85’ini Almanya, Japonya, ABD, Kanada,

Fransa, Belçika, İspanya, Güney Kore, İngiltere, Meksika, İtalya, İsveç ve Çin

gerçekleşmektedir.

Avrupa piyasasındaki en büyük üretici dört ülke Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya ve

İtalya’dır. Toplam Avrupa Otomotiv sanayi üretiminin %75’ini bu dört ülke

gerçekleştirmektedir. Üç büyük ABD’li otomotiv üreticisi iç piyasanın %70’ten fazlasını

ellerinde tutmaktadır. ABD, otomotiv ihracatının %0,5’ini Avrupa Birliği’ne

gerçekleştirmektedir. Japonya otomotiv sektörünün Avrupa Birliği’ne olan ihracatı 1960’lı

yıllarda başlamış ve 1970’li yıllarda artmıştır. 1975 yılından sonra bazı Avrupa ülkeleri

Japonya’dan otomotiv ithalatına kısıtlama getirmişlerdir. Bunu izleyen yıllarda, bu

uygulamaya, diğer Avrupa ülkeleri de katılmıştır.

Dünya üzerinde çeşitli marka ve modelde yapılan üretime paralel olarak tüketici

tercihlerindeki farklılık ülkeler arasında ticaretteki engellerin kaldırılma çabası motorlu araç

üreticilerinin sadece kendi ülke pazarını değil tüm Dünyayı bir pazar olarak kabul etmeleri

ülkelerin otomotiv sektörü dış ticaretinde önemli rol oynamaktadır.

Avrupa ülkelerinin otomotiv ürünleri ticareti ağırlıklı olarak kendi aralarında yapılmaktadır.

Örneğin Almanya’nın toplam ithalatının yüzde 70’ten fazlası Avrupa Birliği ülkelerinden

yapılmaktadır. 2010 yılında Çin araç satışlarında ABD'yi geçerek dünyanın en büyük

otomotiv pazarı olma unvanını ele geçirmiştir. Çin'de 2010 yılındaki toplam araç

satışlarının yaklaşık yüzde 30'unu yerli markalar, kalan kısmını Çinli ve yabancı şirketlerin

ortak üretimi ya da ithal edilen araçlardan oluşmuştur.

Dünya İthalatı

Dünya Binek Oto İthalatı 1000 ABD $)

(GTİP: 8703)

Dünya binek otomobil ithalatı 2010 yılında 544 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. En

fazla binek oto ithal eden ülkeler ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, ÇHC, İtalya, Belçika,

Kanada, Avustralya, İspanya ve Rusya Federasyonu olarak sıralanmaktadır.

Dünya motorlu araç yan sanayi ürünleri ithalatında önemli paya sahip olan ABD, Almanya,

Çin Halk Cumhuriyeti, Kanada, Meksika, Fransa, İngiltere, İspanya, Belçika, İtalya,

Japonya, Rusya Federasyonu, Brezilya, Polonya, Güney Kore, Hollanda, Çek

Cumhuriyeti, Tayland, Avustralya, İsveç ve Avusturya ülkemiz açısından önemli hedef

pazarlar olarak görülmektedir. 

OTO ANA VE YAN SANAYİ FUARLARI

Yurtdışı Fuarlar

2012 yılında milli düzeyde iştirak edilecek yurtdışı oto ana ve yan sanayi fuarları tarih

aralıklarına göre aşağıda sıralanmıştır.

Otomotiv Ana ve Yan Sanayi 2012 Yılı Fuarları

Fuar Adı Tarih Fuar Konusu Şehir Ülke

IAA Hannover 2012

Uluslararası Ticari

Araç Ve Yan Sanayi

Fuarı

20-29 Eylül 2012

Otobüs, Kamyon, Tır,

Araç Gövde Ve

Aksesuarları

Hannover Almanya

Saudi International

Motor Show SIMS

2012

3-7 Kasım 2012

Otomobil Ticari

Araçlar Parça Ve

Aksesuarları Test Ve

Ölçü Cihazları

Cidde S. Arabistan

Automechanika

Middle East 22-24 Mayıs 2010 Otomotiv Dubai B.A.E

International SIA 2012

Motor Show 23-27 Mayıs 2012 Otomotiv Kiev Ukrayna

Autoexpotehnica 07-10 Kasım 2012 Otomotiv Bükreş Romanya

8.INTERAUTOUluslararası

Otomotiv

Ve Yan Sanayi Fuarı

29 Ağustos-01 Eylül

2012

Otomotiv Ana Ve Yan

San. Moskova Rusya Fed.

MIMS Powered By

Automechanika

Moscow 2012

01 Ağustos 2010 Otomotiv Ve Yan

Sanayi Moskova Rusya Fed.

7.IZB Uluslar Arası

Otomotiv Tedarikçileri

Fuarı

10-12 Ekim 2012 Otomotiv Yan Sanayi Wolfsburg Almanya

Bağdat Otomotiv Yan

Sanayi Ve

Aksesuarları Fuarı

18-21 Nisan 2012

Otomotiv, Otomotiv

Yan Sanayi ve Ticari

Araçlar

Bağdat Irak

7. Lagos International

Motor Show 2012 21-24 Nisan 2012

Otomotiv, Otomotiv

Yan Sanayi, Yedek

parça, Aksesuar Ve

Servis Ekipmanları

Lagos Nijerya

Automotive

Technology Fair 2012 12-15 Nisan 2012 Otomotiv, Yedek

Parça Poznan Polonya

The Commercial

Vehicle Show 2012 24-26 Nisan 2012 Ticari Araç, Otomotiv,

Yedek Parça Birmingham İngiltere

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi

Yurtiçi Fuarlar

Otomotiv ana ve yan sanayi ile ilgili olarak yurtiçinde 2012 yılı boyunca 18 adet fuar

düzenlenmesi planlanmıştır. Söz konusu fuarlar ile ilgili detaylı bilgi edinmek için Türkiye

Odalar ve Borsalar Birliği - TOBB’un resmi internet sitesi olan http://www.fuarrehberi.org.tr

web sitesi ziyaret edilebilir.

  ETİKETLER :Otomobil ihracatı , dünyada otomobil üretimi ve  ihracatı , otomotiv yan sanayi ihracatı ,otomotiv ana sanayi ihracatı