KOZMETİK SEKTÖRÜ

 TÜRKİYE’DE KOZMETİK ÜRETİMİ

 
HS No/Gtip Kodları: 3303, 3304, 3305, 3306, 3307

Kozmetik sektöründe faaliyet gösteren çok uluslu firmaların çoğu Türkiye’de üretim ve

pazarlama faaliyetleri yürütmektedir. Sektördeki birçok yabancı yatırımcı lisans

anlaşmaları ve ortak girişimler aracılığı ile üretim yapmaktadır. Bunlardan bazıları

Procter&Gamble, Henkel, Colgate Palmolive ve Unilever’dir. Ayrıca, sektörde geniş üretim

kapasitesine sahip birçok yerel üretici vardır. Bunlardan bazıları; Evyap, Eczacıbaşı,

Hunca Kozmetik, Canan Kozmetik, Kurtsan İlaçları, Kopaş Kozmetik, Aromel Kozmetik,

Hobi Kozmetik, Kosan Kozmetik, Erkul Kozmetik, Biota Bitkisel İlaç ve Kozmetik

Laboratuarları, Rosense Kozmetik ve Lider Kozmetik’tir.

Ülkemizde son yıllarda sektörde doğal sabunlar, şampuanlar, diğer saç bakım ürünleri ve

saç boyaları, cilt bakım ürünleri, vücut bakım ürünleri ve diğer doğal kozmetikler üretilmeye

başlanmıştır. Özellikle doğal sabun ve şampuan üretimi ülke çapında birçok küçük ölçekli

firma tarafından gerçekleştirilmektedir. Dünyaca ünlü defne ve zeytinyağı sabunları

Türkiye’de büyük miktarlarda üretilmektedir.

Kozmetik ürünleri kategorisinde 46.000’i yerli 170.000 civarında ürünün iç pazarda

dağıtımı yapılmaktadır. Sağlık Bakanlığı'nın elektronik bildirim sistemine kayıtlı firma sayısı:

2.659’dur. Kozmetik ürünleri üreten firmaların bazıları doğal katkılı ürünleri de

üretmektedir. Örneğin Kurtsan-Otacı, Gülbirlik-Rosence, Biota Bitkisel İlaç ve Kozmetik

Laboratuarları -Bioder markalarıyla uzun yıllardır bu alanda faaliyet göstermektedir.

Pazarda bu büyük firmaların yanı sıra doğal, organik ve doğal katkılı ürünleri üreten birçok

küçük ve orta boy firma da faaliyet göstermektedir.

Söz konusu üreticilerin yanı sıra kayıt dışı üretim yapan birçok firma da bulunmaktadır.

Sektörün bu dalında firmalar organize değildir. Türkiye’de kozmetik ürün piyasaya arz

eden firmaların Sağlık Bakanlığına kayıt yaptırıp, her ürün için bildirimde bulunmaları

gerekmektedir.

 

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de kozmetik sektöründe 14.000 çalışan

bulunmakta olup, çoğunluğu İstanbul'da olmak üzere 1.273 kozmetik üretim yeri

bulunmaktadır.

Piyasadaki doğal kozmetik ürünleri, diğer kozmetik ürünlere göre % 30 daha yüksek fiyat

ile satılmaktadır. Doğal kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin % 50’si aktarlarda, % 40’ı

parfümeri ve kozmetik mağazalarında ve % 10’u eczanelerde satılmaktadır.

Türk kozmetik ve kişisel bakım ürünleri endüstrisi kalite bakımından da dünya

standartlarında üretim yapmaya başlamıştır. Birçok firma ISO 9000 Kalite Sistem

Sertifikalarına ve ISO 14001 sertifikasına sahiptir. Türk kozmetik ve kişisel bakım ürünleri

üreticileri çevre konusunda, son ulusal ve uluslararası gelişmeleri yakından takip

etmektedir. 30 Mart 2005 de Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan

Kozmetik Mevzuatı, AB Kozmetik Direktifine (76/768/EEC) uyumlaştırılmış ve uygulama

söz konusu Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlamıştır.

30/11/2010 tarihinde kabul edilen ve 11/07/2013 tarihinde yürürlüğe girecek olan AB’nin

1223/2009 sayılı kozmetik tüzüğü ile kozmetik üretim yerleri için ISO 22716 standardı 

zorunlu olarak uygulanmakta, Avrupa Birliği ülkelerine kozmetik ürün ihraç edecek

firmaların ise bu tüzük uyarınca CPNP(Avrupa Birliği Komisyonu Bildirim Portalı) sisteme

ürün bilgilerinin kaydının yapılması zorunludur. Bununla birlikte nanomateryal içeren

ürünlerin bildirimi ve ciddi istenmeyen etki bildirimi de yeni tüzük gereği üreticinin yerine

getirmesi gereken yükümlülüklerden. Her bir kozmetik ürün için yapılması gereken

güvenlik değerlendirmesi konusu da bu yeni tüzükte açıkça ele alınmış ve Sağlık Bakanlığı

bu konuda bir kılavuz yayınlamıştır. Türkiye piyasasına arz edilen ve Avrupa Birliğine ihraç

edilen tüm ürünlerin teknik dosyalarında bu raporun yer alması zorunludur.

30/11/2010 tarihinde kabul edilen ve 11/07/2013 tarihinde yürürlüğe girecek olan AB’nin

1223/2009 sayılı kozmetik tüzüğü REACH mevzuatından etkilenen mevzuatlar arasında

yer almaktadır. Buna göre, birçok kozmetik ürün kimyasal karışım olarak kabul edilmekte

ve REACH Regülasyonuna göre karışımdaki kimyasallar yılda 1 tonu geçerse AKA’ya

kayıt ettirilmeleri gerekmektedir.
 

Kimyasalların sınıflandırılması, etiketlenmesi ve paketlenmesine yönelik CLP mevzuatına

göre kozmetik ürünleri oluşturan işlenmemiş ürünlerin CLP’ye göre işlem görmesi

gerekmekte olup, bitmiş kozmetik ürün CLP’den muaftır.

1223/2009 sayılı Kozmetik mevzuatında REACH ve CLP mevzuatları kapsamında da

kısıtlama, etiketlemeye ve sınıflandırmaya yönelik değişiklikler yer almaktadır.

Kimya Sektörünün önemli alt sektörleri arasında yer alan sabun ve deterjan, temizlik

maddeleri ile parfüm, kozmetik ve tuvalet malzemeleri sektörlerinde faaliyet gösteren

firmalardan 2007 yılında 8 yerli, 65 yabancı firmaya, 2008 yılında ise 3 yerli, 53 yabancı

firmaya patent verilmiştir.

İhracat

Kozmetik sektörü ihracatımız, 2008 yılı son çeyreğinde çıkan global ekonomik krizin etkisi

sonucu 2009 yılında yaşanan daralma hariç, son 10 yıldır devamlı olarak artış göstermiş,

2011 yılında da %12,8’lik artışla 509 milyon dolara yükselmiştir. Türkiye, kozmetik

ihracatını 80 milyon dolarla en fazla Irak’a, 56 milyon dolarla İran’a ve 36 milyon dolarla

Rusya’ya yapmaktadır. Bu ülkeleri; Azerbaycan, Almanya ve Romanya takip etmektedir.

2009 yılında 8, 2010 yılında 9, 2011 yılında ise 11 firma 10 milyon dolar üzeri ihracat

yapmıştır. Bu firmaların toplam ihracatı yıllar itibariyle sırasıyla 152 milyon dolar, 182

milyon dolar ve 226 milyon dolardır. Ayrıca Türkiye’de kozmetik ihracatı yapan firma

sayısı 2009-2011 yılları arasında devamlı olarak artmış ve sırayla; 1.878, 2.162 ve 2.735

olmuştur.
 

Türkiye kozmetik sektörü ihracatından en fazla payı tıraş ürünleri ve deodorantlar

almaktadır. Bu ürün grubunda 2011 yılında bir önceki yıla göre %7’lik artışla yaklaşık 219

milyon dolar ihracat gerçekleşmiştir. 2011 yılında güzellik, makyaj ve cilt bakım ürünleri

ihracatında yaşanan 30’luk artış, 125 milyon dolarlık ihracatla kozmetik sektörü

ihracatımızda ikinci olmasını sağlamıştır. Saç bakım ürünleri ihracatında ise bir önceki yıla

göre %12’lik artış yaşanmış ancak 118 milyon dolarla kozmetik sektörü ihracatında

üçüncülüğe düşmüştür. Tablo-1’de 2009-2011 yılları arasında ürün bazında Türkiye

tarafından yapılan kozmetik ihracatı ve en fazla ihracat yapılan ilk 5 ülke ve bu ülkelerin

payları verilmektedir.

 İthalat

Türkiye’nin kozmetik ithalatı 2011 yılında 640 milyon dolara yaklaşmıştır. 2010 yılında 590

milyon dolar olan kozmetik sektörü ithalatımızda 2011 yılında % 8,5’lik artış yaşanmıştır.

2011 yılında kozmetik ürünleri ithalatımızdan en fazla payı alan ülkeler sırayla Fransa (138

milyon dolar), Almanya (111 milyon dolar), Polonya (86 milyon dolar), İngiltere (45 milyon

dolar) ve A.B.D (43 milyon dolar)’dir. Fransa’dan yapmış olduğumuz ithalatta 2011 yılında

%19’a yakın bir düşüş yaşanmıştır. İthalatımızda ikinci sırada yer alan Almanya’da da yine

benzeri bir durum görülmekte olup, Almanya’dan yaptığımız ithalattaki düşüş % 5

civarındadır.

Türkiye, en fazla güzellik, makyaj ve cilt bakım ürünleri ithal etmiş olup 2011 yılında bir

önceki yıla göre %25’lik artış ile 219 milyon dolara yakın söz konusu ürünlerin ithalatı

gerçekleştirmiştir. 2011 yılında kozmetik sektöründe bütün kalemlerde yaşanan ithalat

artışına rağmen saç bakım ürünlerinde %11’den fazla bir daralma yaşanmış ve bahse

konu ürün ithalatı 194 milyon dolardan 171 milyon dolara düşmüştür.

2011 yılında ithalat yapan firma sayısı 1.430’dur. 2010 yılında bu rakam 1.018 iken 2009

yılında 857’dir. 2009 yılında 10 milyon dolar ve üzeri ithalat yapan firma 8 firma 329

milyon dolarlık ithalatla toplam kozmetik ithalatın % 67’sini gerçekleştirmiştir. 2010 yılında

ise ithalat yapan firma sayısı 9’a yükselmiş ve 390 milyon dolarlık ithalatla söz konusu

yılda yapılan toplam kozmetik ürünleri ithalatının %66’sını gerçekleştirmişlerdir. 2011

yılında ise 10 milyon dolar ve üzeri ithalat yapan firma sayısı 11 yükselmiş, yaptıkları

ithalat 400 milyon dolara yükselirken toplam ithalattan aldıkları pay %63’e düşmüştür.

 DÜNYA TİCARETİ

Dünya ticaretinin % 30’unu cilt bakım, diğer makyaj, güneşten koruyucu ve bronzlaştırıcı

ürünler oluşturmaktadır. Diğer ürünlerin dünya kozmetik ve kişisel bakım ürünleri

ticaretindeki payları sırasıyla; parfümler (% 23), saç müstahzarları (% 9), şampuanlar (%

6), deodorantlar (% 4), diş macunları (%4), göz makyaj ürünleri (% 4), parfüm ve kozmetik

emdirilmiş müstahzarlar (% 4), rujlar ve diğer dudak bakım ürünleri (% 3), oda spreyleri (%

3), parfümlü banyo tuzları ve diğer banyo müstahzarları (% 2), pudralar ( % 2), traş

müstahzarları (% 2), manikür ve pedikür müstahzarları (% 2), % 2’lik bölümünü ise saç

spreyleri, yakılarak kullanılan kokulu müstahzarlar, perma müstahzarları ve diş ipleri

oluşturmaktadır. 

Dünyanın en büyük kozmetik ve kişisel bakım ürünleri ihracatçı ve ithalatçı ülkeleri AB

ülkeleridir. AB ülkeleri dünya kozmetik ve kişisel bakım ürünleri ticaretinde % 50’nin

üzerinde bir paya sahiptir. Dünya kozmetik ve kişisel bakım ürünleri 2010 yılı ihracatında

başlıca ülkeler sırasıyla Fransa (14,4 milyar dolar), Almanya (9,7 milyar dolar), ABD (9

milyar dolar), İrlanda (7 milyar dolar), İngiltere (4,9 milyar dolar), İtalya (3 milyar dolar),

İspanya (3,2 milyar dolar)’dır.

KAYNAKLAR

• International Trade Center (ITC) Trade-Map (www.trademap.net)

• T.C. Ekonomi Bakanlığı

• T.C. Sağlık Bakanlığı

Etiketler : Kozmetik , kozmetik ürünleri üretimi, kozmetik ve parfüm ihracatı , dünya kozmetik ithalatı ve ihracatı