Türkiye Ambalaj İhracatı

SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 

Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı

veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity

Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış

veriler için ise Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.4, Standart

International Trade Classification) kullanılmaktadır.

Ambalaj Sanayi, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 582. 635. 641.

642. 658. 665. 692. 699 ve 892. bölümlerde tanımlanmıştır. SITC sınıflandırılmasının

detaylarına Türkiye İstatistik Kurumunun Web Sitesinden ulaşılabilir.

http://tuikapp.tuik.gov.tr/DIESS/SiniflamaSurumDetayAction.do?surumId=205&turId=3&tur

Adi= 3. Dış Ticaret Sınıflamaları Armonize Sistem göre Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları

(GTİP) esas alınarak oluşturulan Ambalaj Sanayi Ürün tanımları ise aşağıdaki verilmektedir.

GTİP Kodu – Ürün Tanımı

3919- Plastikten yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb-düz şekilde

3920- Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar

3921- Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar

3923- Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül

4415- Ağaçtan kutu, kafes, sandık vb ambalajlar, kablo makarası vb

4416- Ağaçtan varıl, fıçı, kova, gerdel, diğer fıçıcı eşyası ve aksamı

4804- Kraft kağıt ve kartonlar-sıvanmamış-rulo veya tabaka halinde

4805- Diğer sıvanmamış kağıt ve kartonlar (rulo veya tabaka)

4806- Bitkisel parşömen, yağ geçirmez kağıt, aydınger, kristal kağıt

4807- Sadece yapıştırma suretiyle elde edilen kağıt, karton

4808- Oluklu kağıt ve kartonlar; krepe, kırmalı, kabartmalı kağıtlar

4811- Kağıt, karton, selüloz vatka ve elyaftan tabakalar

4817- Kağıt ve kartondan zarflar, mektup kartları, kartpostallar vb

4819- Kağıt-karton vb esaslı kutu, kılıf, torba vb eşya

4821- Kağıt ve kartondan her cins etiketler

4823- Diğer ölçüsüne göre kesilmiş kağıt vb; kağıt esaslı eşyalar

6305- Eşya ambalajında kullanılan çuvallar ve torbalar

7010- Cam damacana, şişe, kavanoz, çanak, ilaç tüpleri, cam kaplar

7309- Demir-çelik depolar, sarnıçlar, küvler-hacmi 300lt den fazla

7310- Demir-çelik tanklar, varıl, fıçı, kutular-hacmi 300lt den az

7612- Alüminyum fıçı, varıl, bidon, kutu vb kaplar-hacmi<300lt

7613- Sıkıştırılmış, sıvı gazlar için alüminyum kaplar

8309- Adı metalden tıpa, kapak, kapsül, mühür kurşunları vb. Ürünler

 

TÜRKİYE’DE ÜRETİM

Türkiye ambalaj sanayi hızlı gelişen bir sektördür. Son beş yılda ortalama % 6 oranında

büyüyen ambalaj sanayi, 2009 yılındaki %5’lik küçülmenin ardından 2010 yılında %17,6’lık

büyüme ile hızlı bir toparlanma sürecine girmiştir. Hızlı kentleşme, nüfus artışı, yaşam

standartlarının yükselmesi, kadınların iş hayatına katılımındaki artış, tüketim

alışkanlıklarındaki değişmeler, alışveriş merkezlerinin yaygınlaşması ile perakende

alışveriş eğiliminin artması, tüketim ürünlerine olan talep artışı ve ihracatın artması

sektörün hızlı gelişmesindeki başlıca etkenlerdir.

Türkiye'de ambalaj malzemesi üreten yaklaşık 3000 firma mevcuttur. Bu firmaların büyük

çoğunluğu orta ve küçük ölçekli firmalardır. 53 ambalaj üreticisi iş hacmi bakımından

Türkiye'nin en büyük 1000 şirketi arasındadır. Ambalaj sektöründeki firmalar yoğun olarak

İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Konya, Kocaeli, Gaziantep, Adana, Kayseri ve Manisa’da

faaliyet göstermektedir.

 

Sektörde faaliyet gösteren firmalar; plastik, kağıt-karton, metal, cam ve ahşap ambalaj

olmak üzere beş ana grupta üretim yapmaktadırlar. Toplam ambalaj sanayi üretimi yıllık

miktar olarak 5,5 milyon ton civarında olmuştur. 2010 yılında 7,9 milyar $ olarak

gerçekleşen sektör büyüklüğünün 2011 yılında 9 milyar dolar olarak gerçekleşmesi

beklenmektedir. 

Ambalaj tüketimine alt gruplar bazında baktığımızda; %39 kağıt, karton ve oluklu mukavva

ambalajlar, % 33 plastik ambalajlar, %13 cam ambalajlar, %8 ahşap ambalajlar ve %7

metal ambalajlar oluşturmaktadır.

Türkiye’de plastik ambalaj üretimi yaklaşık 1,8 milyon tonun üzerindedir. Türk PE ve PP

dokuma torbalar ve çuvallar sektörü önemli üretim ve ihraç kapasitesine sahiptir.

Kağıt, karton ve oluklu mukavva ürünleri, ambalaj sanayinin önemli sektörlerden biri haline

gelmiştir ve ambalaj sanayindeki üretimin %39’u bu sektöre aittir. Kağıt, karton ve oluklu

mukavva ürünleri sektörünün toplam üretimi 2,1 milyon tonun üzerindedir.

Metal ambalajların üretim kapasitesi 600 bin tona ulaşmıştır. Üretimi ise 388 bin ton

civarındadır ve ambalaj sanayi üretiminde %7’lik paya sahiptir. 

Türkiye gelişmiş bir cam sanayine sahiptir. Cam sanayinde, Türkiye Şişe ve Cam Fab.

A.Ş. iç pazara hakim durumdadır ve Türkiye’nin yıllık toplam cam üretiminin yaklaşık %

90’ını üretmekte ve dünyada bu sektördeki ilk 25 firma arasında 12. sırada bulunmaktadır.

26 şirketten oluşan bu grup her çeşit camı üretmektedir. Grup içinde yer alan Anadolu

Cam, cam ambalaj üretmektedir. Türkiye toplam 2.2 milyon ton cam üretim kapasitesine

sahiptir. Bu kapasitenin 750 bin tonu cam ambalaj ürünleri içindir. Anadolu Cam, cam

ambalaj ihracı yanı sıra ambalaj üretim teknolojileri de ihraç etmektedir. Cam ambalaj, geri

dönüşümün büyük önem kazandığı günümüzde, özellikle gıda sektöründe

kullanılmaktadır.

Ahşap ambalaj; en çok tarımsal ürünlerin (yaş meyve, sebze vb.) ambalajlanmasında

kullanılan ahşap kutu, kasa ve paletlerden oluşmaktadır. Toplam kapasite yıllık 600 bin ton

civarındadır ve çeşitli ahşap ambalaj malzemeleri yıllık üretimi 440 bin tonu geçmiştir.

Sektörde ISO ve yeni ISPM 15 standartlarında üretim yaygındır.

Ayrıca Türk ambalaj sektörü kalitede dünya standartlarına ulaşmıştır. ISO 9000, ISO

14001 ve ISO 22000 alan firma sayısında önemli bir artış vardır. Sektörde araştırma ve

geliştirme ve bu bağlamda yapılan ambalaj tasarımları dünya çapında rekabet edebilmek

için büyük önem kazanmış durumdadır.

 

Türk ambalaj üreticileri ulusal ve uluslararası çevre düzenlemeleri ile ilgili gelişmeleri

yakından takip etmekte ve bu düzenlemelere uyum göstermektedirler. Yürürlükte olan

“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ile;

a) Çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip ambalajların üretimi,

b) Ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar

kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması,

c) Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı

ortama verilmesinin önlenmesi,

ç) Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde, kaynağında ayrı toplanması,

taşınması, ayrılmasına ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulması amaçlanmıştır.

 

TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ 

İhracat

Türk ambalaj sanayi ürünleri ihracatı 2011 yılında 3,1 milyar dolar olmuştur. Ayrıca büyük

miktarda ambalaj, ihraç ürünü ambalajı olarak dolaylı yoldan ihraç edilmektedir. Ambalaj

sanayi ihracatı son beş yılda yıllık ortalama % 14 oranında artmıştır. Küresel krizden

dolayı pazarlarda meydana gelen daralma nedeniyle ambalaj ürünleri ihracatı 2009 yılında

yaklaşık % 15 oranında azalmıştır. 2010 yılında ihracat yeniden ivme kazanarak % 22

oranında artmış, 2011 yılında ise artış % 24 seviyesinde gerçekleşmiştir.

2011 yılında ambalaj sanayi ihracatında % 69’luk payı ile plastik ambalaj ürünleri ilk sırayı

almaktadır. Plastik ambalaj ihracatı bir önceki yıla göre % 26 artarak 2011 yılında 2.142

milyon dolar olmuştur. İhraç edilen başlıca plastik ambalaj ürünleri; PP levhalar ve filmler;

PE torbalar ve çantalar; PE veya PP şeritlerden örme torbalar ve çuvallardır. Türkiye 2010

yılında % 18,3’lük pay ile Çin’den sonra dünyanın en büyük FIBC (“Flexible Intermediate

Bulk Containers” - “esnek orta boy dökme yük konteynerleri”) ihracatçısıdır. İhraç edilen

diğer plastik ambalaj ürünleri; kapaklar, kaplar, damacanalar, şişeler ve benzeri eşyalardır.

İhraç edilen diğer önemli ambalaj grubu ise % 18’lik ihracat payı ile kağıt ve karton ambalaj

ürünleridir. 2011 yılında kağıt ve karton ambalajların ihracatı 567 milyon dolar olmuştur.

İhraç edilen başlıca ürünler, kağıt ve kartonlar, oluklu mukavva, kutular, sandıklar ve diğer

ambalajlama kaplarıdır.

Diğer önemli ambalaj grubu, toplam ambalaj sektöründeki % 9’luk ihracat payı ile metal

ambalajdır. İhraç edilen başlıca ürünler; alüminyum fıçılar, diğer metal fıçılar, konserve

kutularıdır (sert veya katlanabilir kutular dahil). 2011 yılında metal ambalaj ürünlerinin

toplam ihracatı 281 milyon dolar olmuştur.

Cam ve ahşap ambalaj ürünleri diğer önemli ihracat ürünlerdir. Bu ürünler; damacanalar,

şişeler, mataralar, kavanozlar, ampuller, ahşap kutu ve paletlerdir. 2011 yılında cam

ambalaj ihracatı yaklaşık 31 milyon dolar, ahşap ambalaj ihracatı ise 37 milyon dolar

olmuştur.

Türk ambalaj sanayi ürünleri 200 üzerinde ülkeye, AB ülkeleri başta olmak üzere Bağımsız

Devletler Topluluğu, Doğu Avrupa ve Orta Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir. Ülkeler

bazında baktığımızda ise 2011 yılında Almanya, İngiltere, Irak, Fransa, İran, Hollanda,

İtalya, İsrail, Rusya Federasyonu ve Romanya başlıca ihracat yaptığımız ülkelerdir. 2011

yılında ambalaj sanayi ihracatında Almanya’nın payı % 9, İngiltere’nin payı % 7, Irak’ın

payı % 7, Fransa’nın payı % 6 ve İran’ın payı % 5 olmuştur. 

İthalat

Türkiye’nin ambalaj malzemeleri ithalatı 2011 yılında yaklaşık 3,1 milyar dolar olmuştur.

2010 yılına göre yaklaşık % 19 oranında artmıştır. En önemli ithal kalemleri olan plastik

ambalajlar ambalaj ithalatının % 49’unu, kağıt, karton ve oluklu mukavva ambalajlar

ambalaj ithalatının % 42’sini oluşturmaktadır.

Ambalaj malzemeleri ithalatımızda başlıca ülkeler Almanya, İtalya, Çin, ABD, Fransa,

Güney Kore, İngiltere, Finlandiya, İspanya ve Belçika’dır. Ambalaj malzemeleri

ithalatımızda Almanya’nın payı % 22, İtalya, Çin ve ABD’nin payları % 10 ve Fransa’nın

payı % 5 olmuştur. 

DÜNYA TİCARETİ

Dünya ambalaj sanayi pazarı 670 milyar dolar büyüklüğündedir ve sektörde yıllık ortalama

% 3 büyüme gerçekleşmektedir. Sektör büyüklüğünün 2016 yılında 820 milyar dolara

ulaşacağı tahmin edilmektedir. Pazarın % 41’ini plastik ambalaj, % 31’ini kağıt-karton

ambalaj, % 15’ini metal ambalaj, % 7’sini cam ambalaj oluşturmaktadır.

Ambalaj sanayisi sektöründe büyümeyi sağlayan etkenler kentleşme, inşaat ve konut

yatırımları, gelişmeye başlayan sağlık hizmetleri sektörü ve Brezilya, Çin, Hindistan ve

bazı Doğu Avrupa ülkeleri gibi gelişmekte olan ekonomilerdeki hızlı büyüme olarak

sıralanabilir. Gelişmekte olan bölgelerde harcanabilir kişisel gelirde yaşanan artışlar

tüketimi artırmakta ve artan tüketim sonucunda ambalaj talebi de yükselmektedir. Örneğin,

tüketiciler üzerindeki zaman baskısı nedeniyle çamaşır ve bulaşık makinesi gibi beyaz

eşyalarda yaşanan talep artışı, sadece bu eşyaların paketlenmesi için gerekli olan ambalaj

talebini değil, bu makinelerin çalıştırılması için gerekli olan ev bakım ürünleri talebini ve

dolayısıyla bu ürünler için gerekli ambalaj talebini de artırmaktadır.

2016 yılına kadar 43 milyar dolar büyüyeceği tahmin edilen gıda ve içecek piyasası, gıda

ve sağlık hizmetleri ambalajlarının, global ambalaj piyasasında en büyük nihai kullanım

ürünü olarak kalmasını sağlamaktadır. 2016 yılına kadar sağlık hizmetleri ambalaj

piyasasının her yıl ortalama %4,5 ve kozmetik ambalajı piyasasının her yıl ortalama %4,2

büyüyeceği tahmin edilmektedir. 

2010 yılında, 137 milyar dolarlık talep ile ABD ambalaj sanayi piyasasında en büyük

tüketici olmuştur. ABD’nin en yakın takipçisi 80 milyar dolarlık taleple Çin’dir. 2017 yılında

Çin’in ABD’yi geçmesi ve Hindistan’ın ambalaj talebini ikiye katlayarak ilk on ambalaj talep

eden ülke arasına girmesi beklenmektedir.

2010 yılı dünya ambalaj sanayi ihracatı yaklaşık 232 milyar dolar olmuştur. Bir önceki yıla

göre % 18 oranında artmıştır. Dünya ambalaj ihracatının % 56’sını plastik ambalaj, %

31’ini kağıt-karton ambalaj oluşturmaktadır. Sırasıyla ihraç edilen diğer ambalaj ürün

grupları; metal, cam ve ahşap ambalajlardır. Dünyanın en büyük ambalaj ihracatçı ve

ithalatçı ülkeleri Almanya, ABD, Çin, Japonya ve İtalya’dır.
 

Dünya ambalaj sanayi ithalatı 2010 yılında 232 milyar dolar olmuştur. Dünya toplam

ambalaj ithalatının % 56’sını plastik ambalajlar, % 31’ini kağıt-karton ambalajlar, % 6’sını

metal ambalajlar, % 3’ünü cam ambalajlar ve % 1’ini ahşap ambalajlar oluşturmaktadır.

Dünyanın en büyük ambalaj ithalatçı ülkeleri sırasıyla ABD, Almanya, Çin, Fransa,

İngiltere, Meksika, Kanada, İtalya, Belçika ve Güney Kore’dir.

Anahtar Kelimeler :ambalaj sektörü , ambalaj ihracatı , dünya ambalaj ithalatı ,  Türkiye ambalaj dış ticareti,ambalaj ihracatı nasıl yapılır