ALMANYA'YA  GIDA VE TARIM ÜRÜNLERİ İHRACATI

Almanya sanayi ürünlerinde olduğu gibi, tarım ve gıda ürünleri dış ticaretinde de

dünyanın başlıca ülkeleri arasında yer almaktadır. Ülke, 2011 yılı dünya tarım ürünleri

(GTİP 01-24) ithalatında 101 milyar dolarlık ithalatla ABD’den sonra ikinci sırada,

ihracatında ise 82 milyar dolarla gene ABD ve Hollanda’dan sonra üçüncü sıradadır.

Almanya’nın tarım ve gıda ürünlerinde başlıca tedarikçilerine bakıldığında ağırlığın AB

ülkelerinde olduğu görülmektedir. Tarım ürünlerinde Almanya’nın en çok ithalat

yaptığı ilk beş ülke (2011 yılı verilerine göre): Hollanda (24,7 milyar dolar), Fransa

(9,3 milyar dolar), İtalya (7,8 milyar dolar), Belçika (6,6 milyar dolar) ve İspanya (5

milyar dolar). Türkiye Almanya’nın tarım ürünleri ithalatında 1,4 milyar dolarla 15.

sıradadır.

Almanya gıdada %70 oranında kendine yeterlidir.

Eğilimler

Organik gıdalar: Gerek ekolojik ürünlere tüketicilerin gösterdiği talep artışı

gerekse devlet desteklerinin etkisi ile organik tarımın payı hızla yükselmektedir. Tüm dünyada

olduğu gibi, Alman toplumunda da “wellness” denen sağlıklı yaşam tarzı yayılmakta ve bu

kavramın önemli bir bileşenin oluşturan organik gıdalar tüketiciler arasında önem

kazanmaktadır.

Etnik Pazar: Ülke, bir yandan 82 milyon civarındaki nüfusuyla gıda tarım ürünleri açısından

önemli bir potansiyel oluştururken, nüfusun %12’sini göçmenler-mülteciler gibi farklı etnik

kökenden insanların oluşturması nedeniyle gıda talebindeki ciddi bir çeşitliliğe de sahiptir.

Özellikle, resmi rakamlara göre 1,9 milyon civarındaki Türk-kökenli nüfus ülkemizin gıda-tarım

ürünleri ihraç potansiyeli açısından önem arz etmektedir.

Perakendecilik

Almanya’da ailelerin gıda harcamalarına ayırdıkları tutar Hollanda, Belçika ve Avusturya gibi

komşu ülkelerle kıyaslandığında düşük kalmaktadır. İndirim mağazaları önemli perakendeciliğin

önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Almanya’da perakendecilik alanına rekabet oldukça

yüksek ve Alman tüketiciler fiyat odaklıdır. Perakende sektöründe gıda ürünlerinin fiyat seviyesi

Batı Avrupa’daki ülkelerin en düşüklerindendir. İndirim marketlerinin artan popülerliği,

Almanların fiyat hassasiyetini artırmıştır.

Almanya’da yapılan tüm gıda ve içecek satışlarının üçte ikisi indirim mağazalarında

gerçekleşmektedir. Almanya’nın önde gelen indirim marketleri;

Aldi – http://www.aldi.de;

Lidl – http://lidl.de;

Edeka – http://www.edeka.de;

Rewe – http://www.rewe.de;

Tengelmann – http://www.tengelmann.de;

Metro – http://www.metro.de

Alman perakendecileri nadiren Avrupa Birliği dışından ithalat yapmaktadırlar. Alımlarını satın

alma veya ithalat konusunda faaliyet gösteren firmalardan gerçekleştirmektedirler.

Perakende satışlar içinde küçük bir payları olmasına rağmen benzinlik ve tren istasyonlarında

açılan küçük marketlerin sayısı hızla artmaktadır. Bu küçük marketlerde en fazla satılan ürünler

atıştırmalık ürünlerdir. Son zamanlarda yüksek kaliteli ürünlere (premium ürünler) olan talep

artmakta olup, bu eğilimin devam etmesi beklenmektedir. İndirim mağazaları da sattıkları

organik ürünlerin miktarını ve çeşidini arttırmışlardır.

Ürünlerin fiyatlandırılması dağıtım kanalına, ürünün tipine ve kalitesine bağlı değişmekle

birlikte, arz ve talepteki dalgalanmalarda fiyat dalgalanmalarına sebep olmaktadır. Avrupalı

gıda ithalatçılarının ortalama %5-10 arasında kar marjı eklediği tahmin edilmektedir.

Avrupa Birliği dışındaki ihracatçılar Almanya’da iş ortağı bulmak amacıyla aşağıdaki online

veritabanlarından faydalanabilirler.

• Alman Meyve Sebze İşleme Sanayicileri Derneği, meyve ve sebze işleme alanında faaliyet

gösteren firmaları web sayfalarında yayınlamaktadır. – http://www.bogk.org

• Hamburger Waren – Verein dış ticaret firmaları ve toptancı firmaların milli derneğidir.

Konserve Meyve Sebze

Konserve Zeytinler (GTİP: 2005.70) 

Almanya 2011 yılında gerçekleştirdiği 131 milyon dolarlık konserve zeytin ithalatıyla dünya

ithalatında ikinci sırada yer almaktadır. Türkiye’nin Almanya’ya konserve zeytin ihracatı 2009

yılında 28 milyon dolar, 2010 yılında 22 milyar dolar ve 2011 yılında 26 milyon dolar olmuştur.

Turşular-Hıyar ve Kornişon (GTİP: 2001.10)

 

Almanya 2011 yılında gerçekleştirdiği 45 milyon dolarlık hıyar ve kornişon turşuları ithalatıyla

dünya ithalatında dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’nin Almanya’ya konserve zeytin

ihracatı 2009 yılında 20 milyon dolar, 2010 yılında 17 milyon dolar ve 2011 yılında 10 milyon

dolar olmuştur.

Kuru Meyveler

Almanya 2011 yılında gerçekleştirdiği 206 milyon dolarlık kuru üzüm ithalatıyla dünya

ithalatında ikinci sırada yer almaktadır. Türkiye’nin Almanya’ya kuru üzüm ihracatı 2009 yılında

67 milyon dolar, 2010’da 78 milyon dolar, 2011 yılında 104 milyon dolar olmuştur.

Kuru incir (GTİP: 0804.20.90)

Almanya 2011 yılında gerçekleştirdiği 56 milyon dolarlık incir (yaş ve kuru) ithalatıyla dünya

ithalatında ilk sırada yer almaktadır. Söz konusu ithalatın 34 milyon doları kuru incir olup,

ithalatın %83’ü Türkiye’den gerçekleştirilmiştir.

Meyve Suyu 

Almanya’da meyve suyu ve nektarı tüketimi yüksek düzeyde seyretmekte olup, AB’de en fazla

meyve suyu ve nektarı tüketen ülke konumundadır. Kişi başı meyve suyu ve nektarı tüketimi

2011 yılında 35 lt olarak gerçekleşmiştir.

Almanya’da 2011 yılı itibariyle 183 adet meyve suyu üreticisi faaliyet göstermekte yaklaşık

yılda yaklaşık 800 bin ton meyve işlenerek 3,7 milyar lt meyve suyu üretilmektedir. Sektörün

toplam yıllık cirosu 3.914 milyon avrodur. Söz konusu işletmeler Baden-Württemberg, Bavyera,

Brandenburg/Berlin, Kuzey Ren-Vestfalya, Rheinland-Pfalz, Saarland ve Hessen bölgelerinde

yoğunlaşmıştır. Ürünlerin önemli bölümü (%49,7) pet şişelerde tüketiciye sunulurken karton

kutular en tercih edilen ikinci ambalaj kategorisinde yer almaktadır. Üretimde önemli bir

konumda bulunmasına karşın yıllık ithalat meyve ve sebze sularında 2011’de 1,9 milyar dolar

civarında gerçekleşmiş olup, ülkemiz için de bu bağlamda önemli bir potansiyel arz etmektedir.

Almanya’da son yıllarda konsantreden üretilmemiş %100 meyve suları tüketiciler arasında

rağbet görmeye başlanmış olup, bu kategoride elma suyu ve portakal suyu ön plana çıkan

ürünlerdir. Bu kategorideki meyve suların pazar payının önümüzdeki dönem artmaya devam

edeceği öngörülmektedir.

Meyve suyu nektarı bazında en çok tercih edilen tür meyve karışımları ile elma suları olmuştur.

Meyveli içeceklerde ise elma, narenciye karışımı ile portakal-havuç- limon suyu içeren içecekler

ile portakal, en çok tercih edilen ürünler olmuştur.


Sert Kabuklu Meyveler

Fındık

Almanya dünyanın en büyük fındık ithalatçısıdır. 0802.22 GTİP’li kabuksuz fındık ithalatında

Almanya 2011 yılında gerçekleştirdiği 433 milyon dolarlık ithalatla dünya ithalatında birinci

sırada yer almaktadır. Türkiye’nin Almanya’ya kabuksuz fındık ihracatı ise 2011 yılında 287

milyon dolar olmuştur. Almanya’nın 2011 yılı ithalat verilerine göre Türkiye Almanya’nın

kabuksuz fındık ithalatında %66’lık payla birinci sıradadır.

Almanya, 2011 yılda 485 milyon dolar değerinde işlenmiş kabuklu meyveler (GTİP: 2008.19)

ithalatıyla söz konusu ürünün dünya ithalatında ilk sıradadır. 485 milyon dolarlık ithalatın 325

milyon dolarlık kısmını işlenmiş fındıklar (GTİP:2008.19.19) oluşturmaktadır. Almanya aynı

zamanda dünya işlenmiş sert kabuklu meyveler ihracatında dördüncü sıradadır. Ancak hem bu

ürün grubunda hem de bu grubun altında yer alan işlenmiş fındıklarda net ithalatçıdır. Ülkenin

2011 yılı işlenmiş fındık ihracatı 29 milyon dolar, net işlenmiş fındık ithalatı ise (Net İthalat =

İthalat– İhracat) yaklaşık olarak 236 milyon dolardır. Türkiye’nin Almanya’ya işlenmiş fındık

ihracatı ise 2011 yılında yaklaşık 297 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Alman tüketiciler fiyat konusunda oldukça duyarlıdır. Almanya’da hane başına gıdaya harcanan

miktar Avrupa Birliği ülkeleri arasında sonuncu sıradadır. Fiyata ilişkin duyarlılığa rağmen küçük,

butik dükkanlarda satılan yüksek kalite, özellikli ürünler için özel bir pazar bulunmaktadır.

Almanya, Avrupa Birliği ülkeleri içinde organik ürünlere ilişkin en büyük pazar olarak öne

çıkmaktadır.

Tüketicilerin gıdaların sağlıklarına etkileri konusunda duyarlılıkları gün geçtikçe artmaktadır.

Genel olarak meyve ve sebzeler sağlıklı beslenme için iyi seçenekler olarak

değerlendirilmektedir. Hükümet tarafından “5-amTag” adı verilen kampanya ile günde 5 meyve

veya sebze tüketimi desteklenmektedir.

Almanya’da Türkiye ve diğer Akdeniz ülkelerinden fazla sayıda göçmen yaşamakta olup, söz

konusu etnik grupların beslenme alışkanlıklarında sert kabuklu meyveler ve kuru meyveler

geleneksel Alman diyetinden fazla yer almaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerin ihracatçıları için en önemli dağıtım kanalları ithalatçı ve acentelerdir.

Gıda işleme endüstrisi, gıda hazırlamada kullanılan bileşenleri doğrudan yabancı

tedarikçilerden veya ithalatçılardan ithal ederler.

Çikolata ve şekerleme endüstrisi sert kabuklu meyvelerin başlıca alıcılarındandır. İthalatlarını

doğrudan kendileri gerçekleştirir veya özel ithalatçıları kullanırlar. Fındık özellikle çikolata

yapımında kullanılmakta olup, son zamanlarda evde hamur işi hazırlanmasında ve atıştırmalık

olarak da tüketilmeye başlanmıştır.

Gelişmekte olan ülkelerden özellikle Hamburg Ürün Borsası yolu ile ithal edilen kuru meyve ve

sert kabuklu meyvelerin çoğunluğu endüstriyel kullanım için olup, Alman gıda firmaları

tarafından işlenerek veya paketlenerek kullanıma sunulmaktadırlar. Alman ithalatçı firmalar

tarafından büyük miktarlarda ithal edilen sert kabuklu meyveler, gıda işleyen firmalara veya

perakende zincirlerine dağıtılırlar. Perakende zincirleri ve gıda işleyen firmalar nadiren ithalatı

kendileri gerçekleştirirler. Bu pazara ürünlerini ihraç etmeyi planlayan ihracatçıların doğrudan

ithalatçılarla çalışmaları, pazara ilişkin ithalat sertifikaları, etiketleme, paketleme gibi konularda

Yaş Meyve Sebze

dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’nin Almanya’ya taze kiraz ihracatı 2008 yılında 37

milyon dolar, 2009 yılında 46 milyon dolar, 2010’da 52 milyon dolar olmuştur. Almanya’nın 2009

yılı ithalat verilerine göre Türkiye Almanya’nın taze kiraz ithalatında %27’lik payla birinci

sıradadır.