GTİP 0302.24.00.00.00 Kalkan Balığı İthalat Rejimi Analizi

Yönetici Özeti: Çifte Kontrol ve Sıfır Hata Toleransı

Taze/soğutulmuş Kalkan Balığı (GTİP 0302.24) ithalatı, Türkiye'de Ticaret Bakanlığı (TAREKS/TSE) ve Tarım ve Orman Bakanlığı (Veteriner Sınır Kontrolü) tarafından yürütülen zorunlu ikili denetime tabidir. Bu çifte denetim mekanizması, lojistik riskleri ve mevzuat ihlali yaptırımlarını (özellikle TAREKS'teki 6-12 aylık fiili denetime yönlendirme) perişan ürünler için ticari felaket noktasına taşır. %1 KDV avantajına rağmen, menşeye bağlı İlave Gümrük Vergisi (İGV) riski, doğru menşe belgelendirmesini hayati kılmaktadır.

I. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Kapsam ve Tanımı

A. Tarife Cetveli Yerleşimi ve Yasal Dayanak

Kalkan balığı (Psetta maxima) ithalatına ilişkin mevzuatın temelini, 2024 Yılı Türk Gümrük Tarife Cetveli oluşturmaktadır. Pozisyon 0302.24.00.00.00 kodu ile Fasıl 3: Balıklar, Kabuklu Hayvanlar... başlığı altında yer alır ve "taze veya soğutulmuş balıklar" kategorisine aittir.

B. Eşya Tanımı ve Sınıflandırma Ayrımının Önemi

GTİP 0302.24, balığın "taze" veya "soğutulmuş" olmasını şart koşar. Dondurulmuş (0303) veya fileto (0304) olsaydı, rejim ve mali yükümlülükler farklılaşacaktı. Taze balığın hızlı bozulma riski, gümrük ve veteriner kontrol noktalarında yaşanacak en ufak bir gecikmenin ticari değeri tamamen yitirmesine neden olabilecek en kritik lojistik risk faktörüdür.

II. İthalat Rejimi ve Uygulanacak Mali Yükümlülükler

A. Gümrük Vergisi (GV) Oranları

GV oranı, menşe ülkenin Türkiye ile olan ticari ilişki statüsüne (AB, STA, Diğer Ülkeler) göre belirlenir. Doğru A.TR veya menşe ispat belgesi ile sıfır (%0) oran elde etmek mümkündür; aksi takdirde Genel Gümrük Vergisi (GGV) uygulanır.

B. Kritik Risk: İlave Gümrük Vergisi (İGV) Durumu

İGV, dış ticaret politikaları ve yerli üretimi koruma tedbirleri kapsamında belirlenir. GTİP 0302.24'ün İGV listelerinde yer alıp almadığı, özellikle Uzakdoğu veya dampinge karşı önlem uygulanan ülkelerden yapılacak ithalatlar için kritik bir inceleme konusudur. İGV, toplam ithalat maliyetini ciddi oranda artırabilir.

C. Katma Değer Vergisi (KDV) Uygulaması

Taze/soğutulmuş birincil gıda maddesi olarak Kalkan Balığı, güncel mevzuata göre %1 oranında indirimli KDV'ye tabidir. Bu maliyet avantajı, doğru menşe belgelendirmesi ve İGV riskinin yönetimi ile korunmalıdır.

III. Ticaret Bakanlığı ÜGD Yükümlülükleri (TAREKS/TSE Kontrolü)

A. TAREKS Uygulaması ve Zorunlu Referans Numarası

GTİP 0302.24, İthalatta Standartlara Uygunluk Denetimi Tebliği (ÜGD: 2024/1) kapsamında yer alır. Denetimler, risk esaslı Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütülür. Gümrük beyannamesi tescilinden önce 23 haneli TAREKS referans numarasının alınması zorunludur.

C. TAREKS İhlalleri ve Katastrofik Yaptırımlar

Taze balık ithalatında TAREKS mevzuatına uyumda sıfır hata toleransı gereklidir. İhlal sonucu uygulanacak 6 ay ila 12 ay arasında fiili denetime yönlendirme yaptırımı, perişan ürünler için operasyonel olarak sürdürülemez bir ticari engel teşkil eder. Zorunlu fiziki muayene ve laboratuvar bekleme süresi, kargonun gümrük sahasında kesin olarak bozulmasına yol açar.

IV. Veteriner Sınır Kontrolü ve Sağlık Mevzuatı Gereklilikleri

A. Zorunlu Belgeler ve Kontrol Kapıları Kısıtlaması

Tarım ve Orman Bakanlığı denetiminde; Sağlık Sertifikası ve Menşei Belgesi zorunludur. İthalat, Resmî Gazete'de ilan edilen kapılar dışında yapılamaz, bu da lojistik esnekliği ciddi şekilde kısıtlar.

B. Kritik Risk: Soğuk Zincir Yönetimi ve Isı Kayıtları

Depolama ve nakliye sırasında sürekli ısı takibi (ısı kayıt grafikleri) zorunludur. Isı kayıtlarındaki herhangi bir ihlal, denetim memurları için ürünü doğrudan reddetme yetkisini tetikleyen kesin bir kanıt olarak kabul edilir. Buzu çözülen ürünler süratli şekilde işlenmelidir.

V. Zorunlu Çifte Denetimler ve Belge Akış Yönetimi

Kalkan balığı ithalatının başarısı, aşağıdaki iki bağımsız denetim mekanizmasının eş zamanlı ve hatasız geçilmesine bağlıdır:

Denetim Türü	Yetkili Kurum	Kritik Gereklilik
Standartlara Uygunluk (TAREKS)	Ticaret Bakanlığı / TSE	23 Haneli TAREKS Referans Numarası (Beyanname Öncesi)
Veteriner Sınır Kontrolü	Tarım ve Orman Bakanlığı	Sağlık Sertifikası ve Soğuk Zincir Kayıtları

VI. Sıkça Sorulan Sorular (SSS) & Türkiye İthalat Odaklı Sorular

Kalkan Balığı (GTİP 0302.24) ithalatında Türkiye'deki hangi gümrük kapıları kullanılmalıdır?

Su ürünleri ithalatı, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenerek Resmî Gazete'de ilan edilen Veteriner Sınır Kontrol Noktaları dışında yapılamaz. İthalatçı, lojistik planını bu izinli kapılara göre düzenlemek zorundadır. Bu kısıtlama lojistik esnekliğinizi ciddi oranda düşürür.

Taze balık ithalatında TAREKS denetimi Türkiye'nin neresinde uygulanır?

TAREKS (Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi) başvurusu elektronik ortamda yapılır, ancak fiili denetimler ve laboratuvar testleri, gümrük beyannamesinin tescil edildiği ve kargonun bulunduğu Ticaret Bakanlığı'na bağlı Gümrük Müdürlükleri/Denetmenler Şube Müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir.

Türkiye'ye Kalkan Balığı ithalatında uygulanan %1 KDV oranı kalıcı mıdır?

Taze veya soğutulmuş birincil gıda maddesi olarak Kalkan Balığı'na uygulanan %1 indirimli KDV oranı, 5189 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe girmiştir. Bu oran, Türkiye'nin güncel KDV mevzuatına bağlıdır ve ilerideki yasal düzenlemelerle değişme ihtimali bulunmaktadır.

VII. Sonuç ve Eyleme Yönelik Kritik Tavsiyeler

GTİP 0302.24 ithalatı, yüksek riskli bir operasyondur. Başarı için operasyonel mükemmeliyet ve hukuki yetkinlik zorunludur. İşte eyleme yönelik stratejik adımlar:

Belge Yönetiminde Proaktiflik

Sağlık Sertifikası ve Menşe Belgesi kargo yola çıkmadan kontrol edilmeli.
TAREKS referans numarası gümrük beyannamesi tescilinden önce kesinlikle alınmalı.

Soğuk Zincirde Sıfır Tolerans

Nakliye ve depolama sırasında sürekli ısı takibi ve ısı kayıt grafikleri hazır bulundurulmalı.
Isı ihlali, doğrudan reddedilme sebebidir.

Lojistik ve Zamanlama Yönetimi

İthalat sadece izinli gümrük kapılarından yapılmalı.
Olası numune alma ve laboratuvar bekleme sürelerinin ticari kaybı en aza indirecek lojistik planları yapılmalı.

Hukuki ve Teknik Yetkinlik (E.A.T.T.)

Gümrük Müşavirinin ÜGD: 2024/1 ve Veteriner Kontrol Yönetmeliği'ne mutlak suretle hakimiyeti sağlanmalı.
Teknik ve hukuki uyum için uzman danışmanlık desteği alınmalıdır.

030224000000 | GTİP