ULUSLARARASI TİCARETTE  RİSKLER VE RİSK YÖNETİMİ VE SİGORTA

Risk Nedir?

Risk; zarar veya kayıp durumuna yol açabilecek bir olayın ortaya çıkma olasılığı anlamına gelir.
Tehlike ile eş anlamlı ve ileride ortaya çıkması beklenen ama meydana gelip gelmeyeceği kesin
olarak bilinmeyen olaylar için kullanılır. Risk, gelecek ile ilgili bir kavramdır, çünkü gelecek belirsizlik ifade eder.

Ticarette Risk Çeşitleri:

1- Mala İlişkin Riskler

Satış sözleşmesi hükümlerine göre malın ihracatçının sorumluluğunda olan teslim noktasına
kadar getirilmesi sırasında ortaya çıkabilecek her türlü riskler ihracatçıya, teslim noktasından
sonraki zararlar ise ithalatçı şirkete aittir. Mala ilişkin riskler, dış ticaret işlemlerinin yürütülmesinde
aracı olan bankanın tamamen kontrolü dışında olduğundan, bu konuda ihracatçı veya ithalatçının
gerekli tedbirleri alması zorunlu olmaktadır. Bu çeşit risklerin yönetiminde sigorta kuruluşları, taraflara yardımcı olabilmektedir.

2- Ödemeye İlişkin Riskler

Uuslararası ticarette, karşı tarafın ödemeyi yapamamasına neden olan durumlardır.
Bunlar; ithalatçının ödeme yapmaktan kaçınması (ticari risk), veya ithalatçının ödeme yapmak istemesine rağmen,
ithalatçının ülkesinin konvertibl döviz yetersizliği nedeniyle transferin yapılmasının mümkün olamaması (transfer riski),
veya ödemelerin üstüne bir takım fonlar (veya vergilerin) getirilmesi (mali riskler), veya ihracatçının sevk belgelerini doğru
hazırlamaması (dokümantasyon riski) sonucu, mal bedelinin ödenmesinin gecikmesi veya tamamen ortadan kalkmasıdır.
Ayrıca aracı bankanın, yurt dışından gelen dövizleri zamanında haber vermemesi, ihracat belgelerini dikkatli incelememesi
ya da kaybetmesi, karşı bankanın ihracat dokümanlarını mal bedelini tahsil etmeden teslim etmesi de ödemeye ilişkin banka riskleri olarak sayılabilir.

Bu riskler, yalnızca ihracatçı ve ithalatçıyı değil, aracı finansman kuruluşlarını da yakından ilgilendirir.
Zira bu risklerin ortaya çıkması halinde, aracı finansman kuruluşları da verdikleri kredileri geri alamama durumuyla karşılaşır.
Bu risklerin yönetimi için, uluslararası ticarette kullanılan en aktif yöntemler; etkili bir sözleşme, sağlam ödeme sistemleri,
akreditifler, banka havaleleri, ülke ve şirket istihbaratı, ihracat kredi sigortası, ve re-insurance (ikinci sigorta), teminatlar,
dış ticarette kullanılan finansman teknikleri (forward, leasing vb), kur riskinden korunmak için vadeli opsiyon borsaları,
future piyasaları, şube, mağaza, acente aracılığıyla satış, konsinye satış vb.'dir.

3- Piyasa Riski

Piyasa riski; bir şirketin mali yapısının, piyasa fiyatlarındaki dalgalanmalar veya piyasalardaki
zıt yöndeki fiyat hareketlerinden dolayı karşılaşabileceği riski ifade eder.

Vadeli ve vadesiz işlemlerden dolayı ortaya çıkabilecek başlıca piyasa riskleri şunlardır:

4- Fiyat Riski

Bir malın ihracatçı tarafından sabit bir fiyatla alınıp, değişken bir endeksle dünya pazarlarında satılması
veya değişken fiyatla alınıp, sabit fiyatla satılması olağandır. Bu arada geçen süre zarfında fiyatlarda bir değişme
olursa, ihracatçının veya ithalatçının kar oranları değişecektir. Örneğin, vadeli olarak yapılan ihracatta, eğer fiyatlar
değişirse ihracatçı veya ithalatçı şirketin bu işlemden dolayı karları etkilenecektir.

5- Döviz Riski

Döviz riski, belli etkenlerle (siyasal olaylar, ödemeler dengesi açığı, vb.) ulusal para birimlerinin yabancı
paralar karşısında değerinde meydana gelebilecek olumlu veya olumsuz değişimlerdir. Döviz riski, döviz kurlarında
meydana gelen değişimlerden dolayı şirketlerin bilançoları veya yatırım portföyleri üzerinde kar veya zarara neden olmak suretiyle ortaya çıkar.

6-Faiz Riski

Faiz riski, faiz oranlarında ortaya çıkan değişimlerden dolayı karşılaşılan risk olup, bu risk; herhangi bir yatırımdan
beklenen getiriyi olumlu veya olumsuz etkiler veya şirketlerin yaptığı borçlanmalar üzerinde etkili olur.
Zira faiz oranı vade sonunda elde edilecek veya dışarıya aktarılacak nakit akımları üzerinde doğrudan etki eder.

Riskleri Önlemek Mümkün müdür?

Risk analizi, bir kişinin, bir proje veya şirketin, hedeflerine ulaşma sürecindeki belirsizliklerin,

tanımlanması, analizi ve etkilerinin değerlendirilmesidir.

Sonuçta karın ve planların oluşturulması da riskin yönetilmesi demektir.

Hedefe giden yoldaki tüm belirsizlikler, yönetimi gerektirecek risklere dönüşebilir.

Riskler tamamen yok edilebilir mi? Ne yazık ki bu mümkün değil. Ancak riskler tamamen yok edilemese de azaltılabilir.

Bunun da risk yönetimi ile mümkün olabileceği açıktır. Risk yönetimi, risk analizi ve risk değerlendirme; gerekli önlemlerin önceden alınarak

tehlikenin ortadan kaldırılabilmesi için yapılmaktadır. Çünkü riski önlemek, bedelini ödemekten ucuzdur.

Risk Yönetilebilir mi?

İş hayatında başarı için risklerle barışık olmak ve onları yönetebilmek gerekir. Risk olmazsa, getiri de olmaz. Girişimcilik de önemli bir meziyet olmaktan çıkar. Kurumlar riskleri yönetirken çeşitli yöntemler kullanırlar. Bu nedenle riski önlenmesi gereken bir durum olarak değil, kazanç sağlanabilecek bir durum olarak görmek başarı için gerekli bir tutum olmaktadır.

Risklerle baş edebilmek için gerekli olan ilk adım fikri hazırlık yapmaktır. Risklerin nereden gelebileceği konusunda hazırlıklı olmak için piyasayı, teknolojik gelişmeleri, politik ve ekonomik gelişmeleri takip etmek önem taşır. Öngörü yeteneğini geliştirmek, aynı zamanda farklı gelişmeler karşısında nasıl hareket edileceği konusunda da hazırlık yapmak gereklidir. Bu nedenle, senaryo ve simülasyon çalışmaları özellikle faydalıdır.

Riskleri yönetebilmenin önemli araçlarından birisi de onları paylaşmaktır. Örneğin, yüksek risk içeren dev projelerin birçoğunun konsorsiyumlar tarafından gerçekleştirilmesinin temel nedeni finansman sağlamak değil, risk paylaşımıdır.

Risk yönetiminin araçlarından birisi de farklı iş kollarında veya farklı pazarlarda faaliyet göstermektir. Özellikle politik, sosyolojik ve ekonomik risklerin daha yüksek olduğu gelişmekte olan pazarlarda faaliyet gösteren şirketlerin, gelişmiş pazarlarda faaliyet gösterenlere göre daha fazla farklı iş alanında faaliyet göstermesinin önemli nedenlerinden birisi risk yönetimidir. Gelişmiş pazarlar ve istikrarlı ekonomilerde ise odaklanma daha önemli olmaktadır. Riskli ortamlar fırsatçı yaklaşımların, istikrarlı ortamlar ise stratejik odaklanma ile yetkinlik geliştirmenin daha öne çıkmasını sağlar.

Risklerle baş edebilmek için tedbirli olmak da yaygın kullanımı olan bir başka araçtır. Örneğin, yüksek risk içeren pazar veya sektörlerde daha yüksek öz kaynak kullanılması, kolaylıkla ve hızla harekete geçirilebilecek nakit pozisyonlarının yüksek tutulması gibi stratejiler de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Özetle, riskleri yönetebilmek şirket yönetiminin sürdürülebilirliği ve başarıyı yakalamak için sistematik olarak ele alması gereken bir konudur. Bu nedenle risk yönetimini yöneticilerin işe bakışına ve iş süreçlerine yansıtmak önem taşır. Riskleri iyi yönetebilenler, işlerinde de başarılı olurlar.

Riskleri Kaldırma ya da Azaltma Olanakları

Anılan riskleri kaldırma ya da en azından azaltma yönünde, ihracatçı aşağıdaki önlemleri alabilir:

-İhracatçının her şeyden önce alıcısını iyi incelemesi, hakkında meslek odaları, bankalar ve onu tanıyanlardan bilgi alması gerekir. Bu durumda daha başlangıçta güvenilir olmayan müşteriler ayıklanmış olur. Özellikle dış ülkelerdeki ti­caret müşavirlikleri ve ataşeliklerimiz bu konuda önemli bilgiler vermektedir. Yanı sıra ithalatçı ül­kesinin Türkiye'deki ticari ataşeliklerinden de bilgi edinilebilir.

Bir firmayla çalışmaya başlamadan önce dikkat edilmesi gereken noktalar; profil bilgileri, ortaklık yapısı, faaliyetleri, sektördeki yeri, mali yapısı, bankalarla ilişkisi, borç/alacak ilişkisi, ticari ahlakı ve kredibilitesidir. İş yapılacak firmanın daha önce Türkiye'de iş yaptığı başka firmalar olup olmadığı araştırılarak işe başlanılabilir.

-Tarafların hak ve yükümlülüklerinin, ürünle ve ticari işlemle ilgili tüm yönlerin belirtildiği, kapsamlı ve ayrıntılı bir İhracat Sözleşmesi yapılması çok önemlidir. Yine sözleşmede Uluslararası Tahkim maddesinin bulunması ya da ayrı bir Tahkim sözleşmesi yapılması faydalı olacaktır.

-İhracatçı ile alıcı arasında ürün kalitesi, miktarı, yükleme/teslim tarihi gibi konularda yaşanabilecek anlaşmazlıkların önlenmesi için, ihracat aşamasında bir Uluslararası Gözetim Şirketinin hizmetinden faydalanılabilir.

-Mal be­delinin ödenmeme riskine karşı, Türk Eximbank'ın İhracat Kredi Sigortası programından yararlanılabilir. İhracat kredi sigortası, aynı zamanda politik riskleri de karşılamaktadır.

Factoring, forfaiting, leasing gibi alternatif finansman yöntemlerinden yararlanmak risklerden korunmakta fayda sağlayabilir. Eximbank ya da Factoring firmaları alıcı firma araştırmasını kendileri yaptığından ihracatçı firma kendisini güvence altına almış olur.

- İhracatçı, malların yolda taşınması esnasında uğrayabileceği hasar ve zi­yanlar için nakliye sigortası yaptırır ya da alıcının yaptırmasını sağlar. İhracatçı, bazı risklerin karşılığı olarak ürünün birim fiyatını yükseltebilir.

- İhracatçı, teslim şekli olarak örneğin Ex-Works (yani malları kendi iş ye­rinde ya da fabrikasında teslim) ya da FOB, FCA gibi teslim şekillerinde an­laşarak önemli riskleri alıcıya yansıtabilir. Ancak bu durumda da "alıcının malı almaması" riski mevcut olabilmektedir. Burada bütün mesele, olası risk­leri dengeli olarak alıcı ve satıcı arasında paylaştırmaktır. Bilinmesi gereken husus; ihracatçı açısından riskleri başkasına yansıtmanın, ya maliyet yük­selmesi ya da satış fiyatının düşürülmesi şeklinde kazancını azaltıcı yönde bir etkisi olduğudur. Örneğin ihracatçı, malın taşınması sırasında hasar görme olasılığına karşı sigorta yaptırırsa, masrafı artmakta dolayısıyla kârı düşmektedir.

- Rekabet şartlarının daha da artmakta olduğu günümüz ticaretinde, mal­ların kredili ve özellikle kabul kredili (poliçeli) satılma zorunluluğunun ortaya çıkması nedeniyle, ihracatçı mal bedelini uzun dö­nemlerde tahsil edebilmektedir. Bu arada çapraz kurların sürekli değişime uğ­raması söz konusu olabilir. Uluslararası ticaret yapan firmalar veya işlem ya­pan finansal kuruluşlar kur değişimlerindeki olumsuz etkilerden kurtulmak için uluslararası finansal teknikleri uygularlar. Bunlardan en çok kullanılanlar; döviz opsiyonu, döviz future (gelecek) kontratları, döviz swap'ı ve döviz forward'ıdır.

Vadeli alacaklarda kur riski bankalar ile yapılacak vadeli döviz alım satım sözleşmesi ile giderilebilir.

Bankalar ile yapılacak bir sözleşme ile ileri tarihteki kur sabitlenebilir. Ayrıca Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasından (VOB) yararlanılabilir.

•  ALICI HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPILMALIDIR.

•  İYİ BİR SÖZLEŞME YAPILMALIDIR: Alıcının vermiş olduğu siparişi mutlaka yazılı olarak almak, sözleşme yapmak, peşin ödemeli çalışmak ya da kısmi avans almak, akreditifli ödeme ile çalışmak, alıcı hakkında bankalar kanalı ile araştırma yaptırmak ya da banka teminatı almak alıcı riskini azaltabilir.

•  İHRACAT KREDİ SİGORTASI YAPILMALIDIR: Ülke riskini azaltmak için Eximbank ihracat kredi sigortası yaptırmak bu riski azaltabilir.

•  TAŞIMA SİGORTASI YAPILMALIDIR: Malların yolda zarar görmesini önlemek için sigorta mutlaka yapılmalıdır.

•  GEREKİYORSA GÖZETİM ŞİRKETİYLE İHRACAT YOLUNA GİDİLEBİLİR.

•  TÜREV ÜRÜNLERİNDEN FAYDALANILMALIDIR

DIŞ TİCARETTE SİGORTA

Nakliyat Sigortaları

Emtia nakliyatı sigortaları,Kıymet nakliyatı sigortaları tekne ve navlun sigortaları,sorumluluk sigortaları,

EMTİA NAKLİYATI SİGORTALARI

Emtianın, kara, deniz, hava ve demiryollarında taşınması sırasında meydana gelecek hasar ve kayıplarını teminat altına alır.

Emtia Nakliyatında Kullanılan Teminat Türleri Nelerdir?

a) Tam Zıya

b) Dar Teminat

c) Geniş Teminat

Emtia Nakliyatında Kullanılan Teminat Türleri

a) Tam Zıya Teminatı

En dar teminat türüdür. En düşük fiyatla temin edilir. Yükü taşıyan aracın fiilen ve mutlak surette,
tamamen hasarlanması sonucunda, taşınan malların fiilen ve tamamen hasarlanması durumunu teminat
altına alınır. Bir geminin tamamen batması, bir uçağın düşerek infilak etmesi vs. gibi haller

b) Dar Teminat

Taşımanın yapıldığı aracın hasarlanması sonucu, taşınan değerlerin zarar görmesi halini temin etmektedir.

Taşıma yapılan aracın cinsine göre değişik isimler almakla beraber, teminat kapsamı değişmemektedir.

Karayolunda kamyon klozu, demiryolunda demiryolu klozu, denizyolunda ise (C) klozu veya FPA (Free Particular Avarage)

teminatı adlarını almaktadırHavayolu ile yapılan taşımaların dar teminat ile sigortalanması mümkün olmamaktadır.

c) Geniş Teminat

Geniş teminat kapsamında istisna edilen bazı hususlar belirtilir ve bunun dışında kalan tüm haller sigorta teminatı kapsamında sayılır.

Kara ve denizyolunda Institute Cargo Clauses ( A ) veya All Risks, havayolunda ise Institute Cargo Clauses ( Air ) adı altında verilmektedir.

Emtianın Kara ve Demiryolu İle Nakliyatı Durumunda Hangi Teminatlar Verilebilir?

1) Tam zıya

2) Dar teminat

3) Geniş teminat (All risks)

1) Tam Zıya Teminatı

Yükü taşıyan kamyonun, treylerin, trenin fiilen ve mutlak surette tamamen hasarlanması sonucunda, taşınan malların fiilen ve tamamen hasarlanması durumunu teminata alır.

2) Dar Teminat

Kamyon Klozu

Bu kloz, kamyon veya treylerin, karayolunda herhangi bir sabit veya hareketli cisme çarpması, çarpışması, devrilmesi, yanması ile bazı doğal tehlikeler sonucu (yıldırım, sel, dere taşması, çığ, toprak ve dağ heyelanı, köprü yıkılması ve yol çökmesi) taşınan emtianın zarar görmesi durumunu temin eder.

Demiryolu Klozu

Bu kloz, malların demiryolu ile nakilleri sırasında ateş, yıldırım,sel, dere taşması, çığ, toprak kayması, dağ heyelanı, yol çökmesi, hat veya tünel veyahut demiryoluna ait diğer yapıların çökmesi, katarlar arasındaki çarpışma, çarpma, hattan çıkma, devrilme, vagonların bağlama zincirlerinin kopması veya katarın bunlara benzer bir tehlikeye maruz kalması sonucu uğrayacağı zarar ve hasarları temin eder.

3) Geniş Teminat (All Risks)

Bu teminatta Institute Cargo Clauses (All Risks) veya (A)

klozunun kara ve demiryolu taşımacılığına ilişkin hükümleri

uygulanır.

Bu teminatın dışında olan haller:

•  Yakın sebebi gecikme olan hasar ve masraflar

•  Sigorta konusunun mahiyetinden ileri gelen hasarlar (Aybı zati.)

  (Örneğin; Fire, çürüme, bozulma, kurtlanma, böceklenme, atmosferik pas vb.)

•  Malın kendi bünyesinde bulunan hasarlar (Gizli kusur.)

  (Örneğin; İmalat hatası, kullanılan hammaddenin vasıflı olmaması vs.)

•  Ambalaj yetersizliği (Konteyner seçimindeki yanlışlıklar da ambalaj yetersizliği olarak kabul

  edilmektedir. )

•  Sigortalının veya adamlarının kasti kötü niyetine atfedilebilecek hasar ve masraflar.

  ( Ağır ihmal - Ağır kusur )

Kamyon klozunda; teminat, malların nakledilmek üzere kamyon veya treylere yüklendiği anda başlar ve nakil vasıtasının, poliçede gösterilen yere varışı ile sona erer. Yükleme ve boşaltma esnasında, emtianın maruz kalabileceği rizikolar, ancak ek prim ödemek suretiyle teminata dahil edilebilir. ( Yükleme ve boşaltma rizikolarının teminata dahil olup olmadığının poliçe özel şartlarında belirtilmesi gerekmektedir. )

Demiryolu klozunda; teminat, malların nakledilmek veya nakliyat hemen yapılmayacaksa, ticari örf ve adetlere uygun olarak, muhafaza edilmek üzere demiryolu yetkililerine teslimi ile başlar. Malların varma istasyonunda alıcısına teslimi ile veya teslime engel bir hal varsa, malların satıldığı veya usulüne uygun olarak depo edildiği zaman sona erer. Sigortanın son bulması bu üç şekilde meydana gelmemiş ise, teminat en geç varışı takip eden 60. günün sonunda biter. Burada yükleme boşaltma rizikosu, ancak ek prim ile temin edilebilir.

Teminat kamyon, treyler veya vagonların denizde nakillerinde de devam eder. Bunun için ayrıca bir prim ödenmesine gerek yoktur. Sigorta, malları taşıyan aracın göl veya denizdeki nakillerinde de denizyoluyla yapılacak emtia nakliyatına ilişkin dar teminat (C) klozu veya (F.P.A.) şartları gereğince geçerlidir.

Emtianın Denizyolu İle Taşınması Durumunda Verilebilecek Teminatlar

1) Tam Zıya Teminatı

2) Dar Teminat

3) Geniş Teminat

1) Tam Zıya

Geminin fiilen ve mutlak surette, tamamen hasarlanması sonucunda, taşınan malların fiilen veya tamamen hasar görmesi durumunu temin eder.

2) Dar Teminat - Hususi Avarya Franko - Institute Cargo

Clauses (C) veya (F.P.A.)

•  Geminin batması, yanması, infilakı, çatışması, sabit veya hareketli bir cisme çarpması veya sığlığa bindirmesi, oturması gibi haller sonucu emtianın hasarlanması,

•  Yükün bir sığınma limanında boşaltılması, depolanması veya yeniden yüklenmesi sırasında oluşacak hasarlar ve masraflar,

•  Hakiki veya hükmi tam zıya,

•  Bir ya da birden çok kolinin yükleme, aktarma veya boşaltma işlemleri sırasında, olduğu gibi tam zıyaı durumu (Kısmi hasarlar, teminat kapsamı dışındadır.)

•  Müşterek avarya fedakârlığı, hallerini sigorta kapsamına almaktadır.

3) Geniş Teminat - Institute Cargo Clauses (A) Klozu veya

(All Risks)

Bu teminatta Institute Cargo Clauses (All Risks) veya(A)klozunun kara ve demiryolu taşımacılığına ilişkin hükümleri uygulanır.

Bu teminatın dışında olan haller

•  Yakın sebebi gecikme olan hasar ve masraflar

•  Sigorta konusunun mahiyetinden ileri gelen hasarlar (Aybı zati.)

  (Örneğin ; Fire, çürüme, bozulma, kurtlanma, böceklenme, atmosferik pas vb.)

•  Malın kendi bünyesinde bulunan hasarlar (Gizli kusur.)

  (Örneğin ; İmalat hatası, kullanılan hammaddenin vasıflı olmaması vs.)

•  Ambalaj yetersizliği (Konteyner seçimindeki yanlışlıklar da ambalaj yetersizliği olarak kabul

  edilmektedir. )

•  Sigortalının veya adamlarının kasti kötü niyetine atfedilebilecek hasar ve masraflar.

  ( Ağır ihmal - Ağır kusur )

Denizyolunda Teminatın Başlangıç ve Bitiş Tarihleri

Dar teminat (C) klozu ve Geniş Teminat (A) klozu ile yapılan sigortalarda teminat, malların poliçede gösterilen yerdeki depoyu terk etmesiyle başlar, poliçede gösterilen varış yerindeki nihai depoya teslimine kadar sürer. Ancak uluslararası satış şekillerinin de teminatın başlangıcı ile ilgisi vardır. Örneğin satıcı malını FOB olarak satmışsa, gemi güvertesine teslim ettiği ana kadar sorumluluk satıcıya aittir. Dolayısı ile teminat gemi güvertesinde başlayacaktır.Ancak malların gemiden boşaltılmasını takip eden 60 gün içinde, bu teslimatın yapılması gerekir. İthalat ve ihracatta, malların gemiden boşaltılmasını takiben, gümrük sahasında geçen bu süre içerisinde (C) klozu ile sadece yangın rizikosu teminat altındadır; geniş teminat verildiğinde ise depodaki bekleme, geniş teminat ile alınmış tüm teminatlar için geçerlidir. Bununla birlikte sigortalı önceden haber vererek, ek prim karşılığında bu süreyi uzatabilir.

Gemi Güvertesinde Mal Taşınması

Aksine anlaşma yoksa, sigortacı malların güverte altında, yani ambar içinde nakledileceğini farzederek prim tespit etmektedir. Bu nedenle, emtianın güvertede taşınması halinde sigortacının sorumluluğu, teminat all risks olsa dahi sadece (C) klozu teminatı ile sınırlandırılmıştır.

Ancak sigortalının önceden bildirimde bulunması halinde, ek prim karşılığında, güvertede taşınan mallara da geniş teminat verilebilir

Havayolu İle Yapılan Taşımalar

Tam Zıya Geniş Teminat ( Institute Cargo Clauses ( Air ) )
olmak üzere 2 tip teminat verilebilir. (Havayolunda dar teminat verilemez.)Gümrüklerde bekleme süresi 30 gündür

Nakliyat Sigortalarında Ek Prim Gerektiren Durumlar

All Risks teminatında, taşınan emtialar tehlike derecelerine göre gruplara ayrılmış olup, bu gruplarda yer alan emtia için ek prim alınır. 10 yaşından büyük tankerler ve 15 yaşından büyük gemilerle yapılan taşımalara, gemi yaş zammı uygulanır. 25 yaşından büyük olmamak kaydıyla Deniz Nakliyatı'na ait gemiler ile düzenli hat seferi yaptıklarını "Liner Certificated" ile ispat eden gemi işletmelerine ait gemilerde bu ek prim uygulanmaz. Bu nedenle, poliçede gemi adının kesinlikle bulunması gerekmektedir.Poliçede belirtilen teminat kapsamına girmeyen türden başlangıç ve bitiş sevkiyatı veya beklemeler için de ek prim ödemesi gerekmektedir.

Abonman Sözleşmesi Nedir?

Sigortalının bütün sevkiyatını, sözleşmeyi yaptığı şirkete sigortalamayı taahhüt ettiği bir anlaşmadır. Bu sözleşmelerde, işin konusu, sigorta şartları, fiyatı, sigortalı ve sigortacının sorumlulukları anlatılmaktadır.

Sözleşme süresince :
- En az 5 sevkiyatın yapılarak sigorta ettirilmiş olması,
- En az belli bir miktar prim ödemenin taahhüt edilmesi gerekir.

Abonman sözleşmesi yapılmış olmasına karşın bu hususların gerçekleşmemesi durumunda herhangi bir işlem yapılmaz. Ancak sözleşme yenilemelerinde, bu durum dikkate alınır. Sonuç olarak, gerçekleştirilen sevkiyat miktarına bağlı olarak çokluk indirimi uygulanır.

Sigortalı, her sevkiyatını bildirerek sigorta ettirmekle yükümlüdür; abonman sözleşme ile bildirilmeyen sevkiyat teminata alınmış olmaz.

•  Sigortalının adı, soyadı, varsa ticari unvanı

•  Emtianın cinsi, markası, koli adedi, ağırlığı, ambalaj durumu,

•  Sigorta meblağı (döviz ve TL. olarak)

•  Nereden nereye sevk edileceği ( ülke ve liman adı olarak)

•  Nakil vasıtasının cinsi (eğer gemi ise adı, kamyon ise plaka numarası, tren ise vagon numarası, uçak ise uçuş numarası),

•  Taşıyıcının adı / unvanı,

•  Yükleme tarihi,

•  İstenilen teminat türü.

KIYMET NAKLİYATI SİGORTALARI

Para ve kıymetli evrakın, zırhlı araçlar ile ve görevliler nezaretinde veya posta yolu ile yapılan sevkiyatında uğrayacakları hasar ve kayıplar, silahlı gasp ve soygun dahil olmak üzere teminat altına alır.

Geçici (Flotan) Poliçe

Nakil vasıtası bilgileri ile yükleme tarihi kesinlik kazanmadan sigortanın yapılması gerekli olduğu hallerde ve özellikle bankalar tarafından akreditif açıldığı anda sigorta teminatına ihtiyaç duyulması halinde, elde bulunan bilgilerle geçici bir poliçe yapılır. Buna flotan poliçe denir. Sevkiyat gerçekleşmeye başladığı zaman, kesinleşen bilgilerle kat'i sigorta poliçesi (zeyilname) düzenlenir.

Nakliyat Sigortaları İçerisinde Yer Alan Sorumluluk Poliçeleri:

Ambar Yükü Veya Yurt İçi Taşıyıcı Mali Sorumluluk Sigortası

Taşıyıcı veya nakliyeci, ister kişi olsun ister firma olsun, kendi sorumluluğunu gerektiren halleri sigorta ettirebilir. Burada verilen teminat dar veya geniş kapsamlı olabilir. Ancak dar kapsamlı (örneğin kamyon klozu ile) bir sorumluluk sigortası yapılması halinde, toprak kayması, çığ düşmesi, sel sularına kapılma, yıldırım düşmesi gibi doğal olaylar ile köprü çökmesi gibi hallerin, sigorta kapsamına girmeyeceği açıktır. ( Bu olayların kamyon klozu kapsamına dahil olmasına rağmen.) O halde bu sigortanın kapsamına girebilecek haller arasında (dar veya geniş teminat verilmesine göre değişen), yangın, trafik kazası, hırsızlık, ıslanma, yükleme - boşaltmada oluşan haller sayılabilir. Özetle salt taşıyıcının sorumluluğunu gerektiren türde rizikolar, bu sigortanın konusunu oluşturmaktadır.

Marina İşletmeciliği Mali Sorumluluk Sigortası

Marina veya çekek yeri olarak tabir edilen yerler, gezinti teknelerinin ( yatların ) kışlama dönemlerinde karaya çekildikleri ve bakımlarının yapıldığı yerlerdir. Ayrıca marinalar yaz mevsiminde de yatlara konaklama, elektrik, su ve tamir, bakım, onarım hizmetleri vermektedir. Bu hizmetlerin ifası sırasında veya konaklama esnasında marina işleticisinin teknelere zarar vermesi hallerine karşı kendi sorumluluğunu teminat altına almasıdır.

Tersane İşletmeciliği Mali Sorumluluk Sigortası

Tersanede inşa edilmekte olan veya onarım gören teknelerin sahiplerine karşı, tersane işleticisinin sorumluluğunu gerektiren haller için yapılmaktadır. Bu sigorta türünde gemilerin tersanede bulunduğu sırada veya denize indirilirken gerçekleşebilecek bir takım rizikolar ( Kızaktan devrilme, yangın, infilak, karaya veya havuza alma sırasında oluşan) teminat altına alınabilmektedir.

•  Diğer Sorumluluk Sigorta Poliçeleri

•  Depo İşleticisi Sorumluluk Sigortası

•  CMR ( Taşıyıcının Sorumluluğu Sigortası, Yurtdışı )

•  Liman İşleticisi Sorumluluk Sigortası

•  Serbest Bölge İşleticisi Sorumluluk Sigortası

TEKNE VE NAVLUN SİGORTALARI

Tekne Sigortaları: Tekne sigortalarında asıl amaç gemidir. Teknenin denizlerde, iç sularda (göl ve nehirler), limanda, marinada bağlıyken, deneme seferinde, tehlike halindeki başka bir tekneyi çekerken, yatma haricinde veya karada inşa halinde iken, sigorta ettirenin isteğine bağlı olarak bir ücret karşılığında belli rizikolara karşı teminat altına alınmasıdır. Bu sigorta türü 1 yıllık yapılabileceği gibi, belirli bir sefer için de yapılabilmektedir.

Gemi inşa sigortaları ise teknenin kızağa konuş ile denize indirilişi arasındaki süre için yapılabilir. Burada sigortaya esas teşkil edecek değer, kızağa konduğu andaki değeri değil, inşaatın bittiği andaki değeridir.

Yukarıdaki tanıma rağmen tekne sayılmayan bazı deniz araçları da (yüzer vinçler ve muhtelif deniz inşaat makineleri) tekne sigortaları içinde sigorta edilebilmektedir.

Navlun Sigortaları: Navlun sigortaları, denizyoluyla taşınacak bir emtia için ödenecek olan navlunun deniz rizikolarına karşı teminat altına alınmasını sağlar. Sigortalı, navlunda menfaat sahibi olan (gemi donatanı, gemi kiracısı, ihracatçı veya ithalatçı gibi) kişidir.

Nakliyat Hasarlarında Sigorta Şirketine Gönderilmesi Gereken Evraklar

Deniz Nakliyatında;

 Poliçe Aslı

 Fatura

 Konşimento

 Emtia gemiden hasarlık olarak boşaltılmışsa Gemi rezerv zaptı(Bu zabıtta mutlak surette gemi kaptanının veya acentesinin imzası bulunmalıdır

 Emtia gümrüklü sahada hasarlanmışsa Gümrük rezerv zaptı

 Emtia gümrükte hasarlanmışsa ve gümrük idaresi gümrük rezerv zaptı vermekten kaçınıyorsa malınızı gümrükten çekmeyiniz ve gümrüğün bulunduğu bölgenin Asliye Hukuk veya Ticaret mahkemelerine başvurarak mahkeme tespiti isteyiniz.(Bu tespite ilişkin makul mahkeme masrafları sigortacı tarafından karşılanacaktır.)

 Taşıma işi, bir sözleşme ile ihale edilmişse taşıma sözleşmesi

•  Kargo raporu(Gemi rezerv zaptı temin edilmişse bu evrakın temini gerekli değildir.)

•  Gemi donatanının ve Türkiye acentesinin isim-ünvan ve adresleri

•  Time-sheet ve çeki listesi

•  Gümrük kapanış beyannamesi

•  Supalan tahliyelerde çetele ve tartı fişleri

•  Emtia gemiden noksan çıkmışsa veya hiç çıkmamışsa müfrez ordino veya ademi teslim ordinosu

•  Yurt dışı hasarlarında LIoyd's ekspertiz raporu

•  Yükleme manifestosu

•  Sıvı emtia taşımalarında yükleme ve boşaltma limanı uilage raporları( gözetme raporları )

•  Hazırlık mektubu. Boş tank sertifikası. Protesto mektupları

Kara-Hava-Demiryolu Nakliyatında;

•  Poliçe-Fatura-Hamule Senedi veya konşimento

•  Emtia vasıtadan hasarlı tahliye edilmişse rezerv zaptı

•  Muayene tutanağı

•  Emtia gümrüklü sahada hasarlanmışsa Gümrük rezerv zaptı(Bu zabıtta gümrük memurlarının veya operatörlerinin imzası bulunması şart)

•  Emtia gümrükte hasarlandığı halde gümrük idaresi rezerv zaptı vermekten kaçınıyorsa mahkeme tespiti gerekmektedir.

•  Emtia vasıtadan noksan çıkmışsa veya hiç çıkmamışsa müfrez ordino veya ademi teslim ordinosu

•  Gümrük kapanış beyannamesi

•  Taşıma işi bir sözleşme ile ihale edilmişse taşıma sözleşmesi

•  Kaza sonucu hasar olmuşsa trafik zaptı, fotoğraf, ehliyet ve ruhsat fotokopileri

•  Taşıma işini yapan şirkette bu şirketin ası-ünvanı ve adresi ile Türkiye'deki acentesinin adı-ünvanı ve adresi

Her türlü vasıta ile yapılan taşımalarda araçtan teslim anında veya ilk bakışta hasar tespit edilememişse veya

daha sonra tespit edilmişse teslim tarihinden itibaren en geç üç gün içinde taşıyana veya onun varma limanındaki temsilcisine (acentesine) yazılı olarak ihbar ediniz.

  Etiketler : uluslararası sigorta, dış ticarette sigorta