DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER

İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından

sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile

kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir.Gümrük beyannameleri üzerinde

kazıntı ve silinti yapılamaz.Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen

eşyanın cins, nev'i, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz.Gümrük

beyannamelerinin tescili, gümrüklerde tutulan deftere usulü uygun kayıt olunmak, üzerine kayıt sıra

numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamam olur.Gümrük idarelerince tescil edilen gümrük

beyannameleri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması veya gümrük beyannamelerinin iptal

edilmesi halinde, bu husus işlemi yapan gümrük idaresi tarafından onayı/kaydı veren İhracatçı

Birlikleri Genel Sekreterliğine, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve Türkiye İstatistik

Kurumuna bildirilir.

Tek Tip Gümrük Beyannameleri 8 (sekiz) nüsha düzenlenmektedir.

Gümrük Beyannamesine Kaydedilen Bilgiler 

Gönderen / ihracatçıYükleme belgeleriAlıcıMali müşavir / serbest muhasebeciGideceği ülkeTicaret

yapılan ülkeBeyan sahibi/temsilcisiÇıkış / ihracat ülkesiMenşe ülkeGideceği ülkeÇıkıştaki aracın

kimliği ve kayıtlı olduğu ülkeTeslim şekliSınırı geçecek hareketli taşıt aracının kimliği ve kayıtlı olduğu

ülkeDöviz ve toplam fatura bedeliDöviz kuruSözleşme türüSınırdaki taşıma şekliDahili taşıma

şekliYükleme yeriBanka bilgisiÇıkış gümrük idaresiEşyanın bulunduğu yerKapların ve eşyanın

tanımıTürk Gümrük Tarife Cetveli (G.T.İ.P) NumarasıMenşe ülke koduBrüt ağırlık (kg)Net

ağırlıkManifesto / özet beyanÖlçü birimiEk, bilgi, belge ve izinler Vergilerin

hesaplanması Antreponunu tipi ve kodu yer ve tarih 

•Fatura (Invoice) •

Ticari Fatura (Commercial Invoice)

Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi

bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir hesap belgesidir. Satılan emtia veya

yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan

tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. Fatura sözleşmenin yapılması değil, yerine

getirilmesi safhası ile ilgili ticari bir belgedir. Bu bakımdan fatura akdin şartlarını tespit eden değil ,

tespit edilmiş olan şartların bir kısmını gösteren ve bunları belirli şartlarla tevsik eden bir belgedir.

İhracatçının hazırlayacağı ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun olmalıdır.İhraç malları

hazırlandıktan ve sevkıyat yapılmadan önce düzenlenen ilk belgedir.Genellikle bir İngilizce ve bir

Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki

anlaşmaya göre değişebilmektedir.Ticari faturalar, Maliye Bakanlığı'nın kaşesi ve/veya noter tasdiki

ile ihracatçı tarafından düzenlenir.Fatura ithalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, ticaret odasınca

onaylanabilmektedir.Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Ortadoğu

ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturanın tasdiki istenebilmektedir.Ayrıca, taşıma

esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesin durumuna göre tanzim

edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya ise "geçici" veya "muvakkat" fatura denir.

Ticari Faturada Bulunması Gerekli Bilgiler

Alıcı ve satıcının unvan ve adresleriTanzim tarihi,Malların cinsi/tanımı,Malların miktarı,Malların ağırlığı

ve ambalaj numaraları,Yükleme limanıVarış - boşaltma yeriMalların birim fiyatı ve toplam

bedeliTeslim şekli ve ödeme şartları,Taşıt aracının türüne bağlı olarak plaka no/vagon no/Gemi adı/

uçuş no (biliniyorsa)Navlun ve sigorta ile ilgili bilgiler (Alıcı tarafından istenirse)Sipariş veya anlaşma

sayısı,Malın menşei

Yukarıda yer alanlar dışındaki bazı bilgiler de ticari faturalarda bulunabilmektedir. 

•Proforma Fatura (Proforma Invoice) 

 Teklif belirten faturaya "proforma", kesin olanına ise "orijinal" fatura denir. Ticaretin başlangıcıdır.

Satıcının alıcıya gönderdiği, satacağı malın ismi, özelliği, miktarı, fiyatı, teslim ve ödeme şekli,

sevkiyatın durumunu içeren bir tekliftir.Proforma fatura hiçbir mali yükümlülük yaratmamaktadır.Alıcı

bu teklif üzerine siparişi verir ve ödeme şekline göre harekete geçerse o zaman, satış artık

kesinleşmiş, fatura da kesin satış faturası veya ticari fatura diye adlandırdığımız faturaya dönmüş

olacaktır.Proforma fatura kelimesinin mutlaka bulunması gerekmektedir.  

Orijinal Fatura 

Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.

Orijinal fatura satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğunu kesinleştiren

bir belgedir.İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin hesaplanması için

orijinal fatura gerekmektedir.Genellikle orijinal fatura ihracatçı tarafından banka aracılığı ile

ithalatçıya gönderilmektedir. 

Navlun Faturası (Freight Invoice) 

Navlun, deniz ve/veya iç su yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretinin ifadesidir. CF veya CIF teslim

şekilleri ile satışta, navlun satıcı-ihracatçı tarafından ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında,

navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu fatura navlun

faturası olarak adlandırılmaktadır.

Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi

üzerinde "navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir. Ancak belirtilmemişse, satıcı

firmanın taşıyıcı firmadan navlun faturası alarak ithalatçı firmaya vermesi, ya da tahsil belgeleri

arasına navlun faturasını da koyması gerekmektedir.Navlun faturası malın ithal edildiği ülkede

vergiye tabi kıymetinin tespitinde dikkate alınacak kıymet faktörlerinden birini oluşturmaktadır.

Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)

Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değerinin onaylandığı

faturalardır.

Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri, bu ülkelerce ithal edilecek mallar için ithal sırasında gümrük

işlemlerine esas teşkil edecek konsolosluk faturasının ibrazını zorunlu gömektedir.

Onay konusu faturalar ithalatçı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir.Fatura tasdiki alıcı

ülke mevzuatına göre değişmektedir.Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin düşük

faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarını önlemesi veya ithalatçının

ihracatçı ile anlaşarak ülkesi dışına döviz kaçırmaması sağlanır.

Tasdikli Fatura (Legalized/Certified Invoice)

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin

konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur. İhracatçı önce kendi

orijinal faturasını düzenler, sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi

odasına) giderek hazırladığı Menşe Şahadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin

Konsolosluğuna orijinal faturası ile menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu

Konsolosluğa onaylatır. Bazı Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğine faturanın

tasdiki istenebilmektedir. Bu tür bir uygulamada temel amaç, malın ihraç ülkesi menşeli olduğunun belirlenmesidir.

Özel Fatura (İstisna Belgesi)

Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C. uyruklu) yapılan satışlarda KDV

istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir. Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine

başvurarak "Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin

Belgesi" (İstisna Belgesi) almaktadır. Yolcu beraberi eşya ihracı istisnası uygulamasında da bu

belge geçerli olmaktadır.

Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları

Komisyoncu aracılığı ile yapılan mal alımlarında; komisyoncu tarafından, malın alış bedelini, alış

giderlerini ve komisyon ücretini göstermek üzere düzenlenen belgeye komisyoncu alış faturası,

komisyoncu aracılığı ile yapılan satışlarda, satış tutarı, satış giderleri ve komisyon ücretleri

toplamından komisyoncu alış faturası tutarının indirilmesinden sonraki tutarı göstermek üzere

düzenlen belgeye komisyoncu satış faturası adları verilmektedir.

Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)

İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. Bazı ülkeler, menşe

şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.

Ülkemizde ihracatçı ve onun temsilcisi tarafından hazırlanmakta olup, bağlı bulunulan oda

tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir.Menşeinin belirlenip, belgelendirilmesinde kullanılan

menşe şahadetnamesi düzenlenmesi zorunlu belgelerden olmayıp, ithalatçı firmanın isteği

doğrultusunda hazırlanır.Menşe şahadetnameleri, gümrük beyannameleri ekinde gümrük

idarelerine ibraz edilir. Gümrük vergilerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır.A, B ve C olarak üç

nüsha halinde düzenlenen menşe şahadetnamelerinin C Formu ilgili ticaret odasında kalırken diğer

iki nüsha ise ihracatçıya verilir. Türkiye'de menşe şahadetnamesi (ABC) formu ilgili ticaret, sanayi

ve/veya ticaret ve sanayi odalarından temin edilmekte, firmalar tarafından tanzim edilmekte ve yine

ilgili odalar tarafından onaylanmaktadır.İhracatçının talebi üzerine ihracattan sonra da ilgili odalar

tarafından menşe şahadetnamesi düzenlenebilmekte ve onay işlemi yapılabilmektedir.Menşe

şahadetnamesinin onaylanması sırasında ilgili ticaret odası tarafından ihracata konu malların

Türkiye menşeli olduğunu kanıtlayıcı belgelerin ibrazı istenmektedir.Ülkeler tercihli ve tercihsiz

ticarette farklı menşe kuralları uygulamakta ve bu nedenle farklı ülkeler için farklı menşe belgeleri

düzenlenmektedir. 

Menşe Şahadetnamelerinde Bulunması Gerekli Bilgiler

Gönderici,Alıcı,Malın cinsi, özelliği,Ambalaj şekli,Koli adedi,Kolilerin marka ve numarasıMalın net ve

brüt ağırlığı,Malın ünite fiyatı,Malın değeri (FOB, CF, CFR vb.)Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket

tarihiYükleme limanı veya yükleme yeriMal Türkiye'de geçirdiği değişiklik dolayısı ile Türk menşeli

sayılıyorsa bu özelliklerin belirtilmesi gerekmektedir. 

A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)

Avrupa Birliği ile Türkiye arasında katma protokol hükümleri gereğince, ülkemizden Birliğe üye

ülkelere ihrac edilen ve gerekli gümrük muhafiyetinden yararlanılması için tanzim edilen belge A.TR

Dolaşım Belgesi'dir.

Bu belge Birliğe üye ülkelere yapılan ihracat için düzenlenmektedir.

AB ile Türkiye arasındaki ticarette A.TR.1 ve A.TR.3 olarak kullanılan dolaşım belgeleri, Gümrük Birliği

Anlaşması imzalandıktan sonra sadece A.TR olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Avrupa Birliği'ne yapılan ihracatta, Katma Protokol gereğince malların gümrük muafiyetinden

yararlanabilmesi için "A.TR Dolaşım Belgesi"nin ihracatçı ülke yetkilileri tarafından düzenlenerek

gümrük idarelerince vize edilmesi gerekmektedir.

İhracatçı, bağlı bulunduğu odadan aldığı beş nüsha A.TR Dolaşım Belgesi'ni eksiksiz ve tam olarak

doldurmalı ve bağlı bulunduğu odaya;

Dilekçe,Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beş nüsha olarak doldurulan, A.TR Dolaşım Belgesi'nin beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini

yapan oda tarafından alıkonulur. Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra,

belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir. Beyaz renkli olan nüshalardan biri

gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük

idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.

A.TR Dolaşım Belgesi bazı durumlarda eşyanın ihracı sonrasında da düzenlenebilmektedir. Bu belge

serbest dolaşım belgesidir.

Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği sanayi ürünlerini içermektedir. Bununla birlikte, büyük

bir çoğunluğunu gıda sanayii ürünlerinin oluşturduğu ve işlenmiş tarım ürünleri olarak nitelendirilen

bir grup üründe Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.

Domates salçası, meyve ve sebze konserveleri, meyve suları, peynir, dondurulmuş ve kurutulmuş

her türlü gıda maddeleri, et ürünleri Topluluk tarafından tarım ürünü olarak değerlendirildiğinden,

söz konusu ürünler Gümrük Birliği´ne dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden

yararlanılabilmesi için menşe statüsünü belirlemek üzere EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmesi

gerekmektedir. 

EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate)

EFTA ülkelerine, Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri), Türkiye'nin serbest ticaret

anlaşmaları imzaladığı ülkelere yapılan ihracatlarda ve Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri

ihracatında düzenlenen belgedir.

Gümrük indiriminden yararlanılmasını sağlayan ve bağlı bulunulan Oda'dan temin edilebilen bu

belge, Odaca onaylandıktan sonra vizesi yapılmak üzere gümrük müdürlüğüne ibraz edilir.

İhracatçı, bu belgeyi bağlı bulundukları odalardan (Türkiye ticaret, sanayi, deniz ticaret odaları ve

ticaret borsaları) alırlar. Odalar tarafından tasdiklenmekte ve gümrük idarelerince vize edilmesi

gerekmektedir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası beş nüsha olarak doldurulmaktadır. İlk nüshası meneviş renkli olup, asıl

nüshadır. Diğer dört nüsha ise beyaz renklidir.

Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu odadır. İhracatçı, bağlı

bulunduğu odadan aldığı beş nüsha EUR.1 Dolaşım Belgesini eksiksiz ve tam olarak doldurmalı ve

bağlı bulunduğu odaya;

Dilekçe,Fatura sureti (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura)

ekleyerek müracaat etmektedir.

Beyaz renkli nüshalardan biri tasdik işlemini yapan oda tarafından alıkonulur. EUR.1 Dolaşım

Belgesi'nin gümrük idaresince vize edilmesinden sonra meneviş renkli asıl nüsha ihracatçıya verilir.

Beyaz renkli nüshalardan biri gümrük idaresinde alıkonulmakta olup, diğer iki nüsha ilgili odaya

gönderilir.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası bazı durumlarda istisnai olarak ait oldukları ürünlerin ihracından sonrada

düzenlenebilmektedir.

Bu belge menşe ispat belgesidir.

Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde (T) kısaltması

bulunan eşya tarım ürünü listesi kapsamına dahil ürünü göstermektedir. Bu eşyanın Avrupa Birliği

ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (CECA) kuran anlaşmanın yetki alanına giren ve Türk

Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yanında (CECA) kısaltması yer alan eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine

ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Tedarikçi Beyanı (Suppliers' Declaration)

A.TR dolaşım belgesi ile birlikte kullanılan ve Türkiye ile Topluluk arasında ticarete konu Pan-Avrupa

Menşe Kümülasyonu kapsamı eşyanın menşeini gösteren belgedir.

Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe

Kümülasyonu Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsü tedarikçi

beyanı ile kanıtlanmaktadır.

Türkiye'den topluluğa veya topluluktan Türkiye'ye sevk edilen Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu

Sistemi'ne dahil ülkelerden biri menşeli eşyanın, aynı halde veya işlendikten sonra yine Pan-Avrupa

Menşe Kümülasyonu Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilmesi sırasında, tercihli muameleden

yararlanabilmek amacıyla menşe ispat belgesi düzenlenmesi talebinde bulunulduğunda, menşei

kanıtlayıcı belge olarak tedarikçi beyanı kullanılmaktadır.Tedarikçi beyanı, söz konusu eşyanın ilgili

tercihli menşe kurallarını sağladığını ve beyan sahibinin bu beyanı destekleyici her türlü kanıtı ibraz

etmeye hazır olduğunu göstermektedir.Türkiye ve Avrupa topluluğu arasında ticarete konu olacak

eşyanın ihracatçısı, alıcının talebi üzerine, tedarik ettiği, işlediği veya ürettiği eşyanın tercihli menşe

statüsünü kanıtlamak üzere, ihracat sırasında veya sonrasında bir tedarikçi beyanı düzenlemekte

ve alıcıya göndermektedir.Her tedarikçi, ticarete konu olan eşyasının tercihli menşe statüsünü

beyan ederken, kendi tedarikçilerinden aldığı beyanlara dayanabilir.Bir tedarikçi beyanı, EUR.1

Dolaşım Sertifikası, fatura beyanı veya diğer menşe kanıtlayıcı belge ve bilgilere de

dayandırılabilmektedir.

Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate)

Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının, ihraç edeceği ürünlerde hastalık ve zararlı maddelerden arınmış

olduğunu gösteren "Bitki Sağlık Sertifikası" adlı belgeyi temin etmesi gerekmektedir. Söz konusu

belge, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri'nden temin

edilmektedir. Bu uygulamanın uluslararası geçerliliği olması nedeniyle Bitki Sağlık Sertifikası önemli

bir belgedir. Bu belgenin ihracat sırasında gümrük idarelerine ibrazı zorunludur.

Bitki Sağlık Sertifikasını Temin Etmek İçin İzlenecek Prosedür;

Yaş meyve ve sebzelerin kontrolünün yapılabilmesi için öncelikle ihracatçının, üyesi olduğu İhracatçı

Birliğinin bu amaçla açtığı hesaba "Teknik Yardım Ücreti" yatırması gerekmektedir. Tarım ve Köyişleri

Bakanlığı Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü'nden temin edebileceği Zirai Karantina

Servisi Bitki İhraç Dilekçesini doldurduktan sonra Tarım İl Müdürlüğü'nden havale almaktadır. Bitki

Koruma Şube Müdürlüğü'ne başvuruda bulunduktan sonra, ihraç konusu ürünün yüklendiği yerde

kontrolör tarafından hijyenik kontrolü yapılmaktadır. Kontrolör Bitki Sağlık Sertifikası'nı tanzim

ederek imzalamaktadır.Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, bu belgenin ayrıca Koruma ve Kontrol Genel

Müdürlüğü, Dışişleri Bakanlığı ve kendi Büyükelçilikleri tarafından da tasdiklenmesini istemektedir.

Alıcı ülkelerin istekleri doğrultusunda laboratuar analiz raporları da bu belgeye

eklenmektedir.Sertifikalar, yaş meyve sebze için 10 gün, kuru meyveler için 20 gün, hububat ve

bakliyat için de 20 gün süreyle geçerlidir. Tarım ürünleri daha önce muayene edilmiş olsalar bile,

ihraç anına kadar her zaman ve her yerde yeniden muayene edilebilmektedir.Bakanlık tarafından

yapılan ihracat kontrollerinde, alıcı ülke talepleri göz önünde bulundurulmaktadır. Yaş meyve ve

sebzeler için alıcı ülke tarafından Bitki Sağlık Sertifikası dışında aflatoksin, pestisit vb. analizler

istenildiği takdirde, ihracatçı firmaların İl Müdürlüğü Kontrol Şube Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri

gerekmektedir.

Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu (Health Certificate For Animal Export)

İhracatçıların canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve

hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösterir "Sağlık Sertifikaları"nı temin etmeleri

gerekmektedir. Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında yedi ayrı sağlık

sertifikası bulunmakta olup, her biri için de yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl

Müdürlükleri'dir. İhracatçı, bir dilekçe, teknik yardım ücretinin yatırıldığına dair makbuz ve yurtiçi

sevk raporu ile Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü'ne bağlı ihracatla yetkili Tarım İl Müdürlükleri'ne

müracaat etmesiyle işlemi başlatmaktadır.

Et Süt ve Kuru Meyveler Dışında Gıda ve Gıda Ambalaj Maddelerinin İhracatında Gıda Güvenliği/

Sağlık Sertifikası (Food Safety/Health Certificate)

Et, süt ve kuru meyveler dışında gıda ve gıda katkı maddeleri ile gıda ambalaj materyallerinin

ihracatında sertifika düzenlenmesi ve onaylanması amacıyla yapılacak kontrollerdir.

Onay işlemleri, Tarım İl Müdürlükleri tarafından yapılacaktır. Sertifika işlemleri için gerekli belgeler bir

asıl bir suret olmak üzere 2 takım olarak hazırlanacaktır. Bu sayı ihracatçı talebi üzerine artırılabilir.

İhracat kontrolü, alıcı ülke talepleri doğrultusunda ihracatçının veya temsilcisinin sertifikada yer

alacak bilgi ve belgeleri içeren formu doldurarak ürünün denetlenmesini isteyen bir beyanname

vermesi üzerine en seri şekilde üretim yeri, depo veya antrepodan ihracatçı veya temsilcisinin de

hazır bulunması suretiyle yapılmaktadır.

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığın'dan üretim izin belgesi almış ürünler için alıcı ülke tarafından herhangi

bir kriter istenilmediği taktirde ürüne ilişkin analiz raporuna gerek kalmadan sağlık sertifikası tanzim

edilerek ihracatçı firmaya verilmektedir.Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'na üretim izni başvurusunda

bulunarak işlemleri devam eden ve yıllık yurtiçi gıda denetim programına göre denetim sonuçları

olumlu çıkan işyerlerinde üretilen ürünler için alıcı ülke tarafından herhangi bir kriter istenilmediği

taktirde sertifika tanzim edilerek ihracatçı firmaya verilmektedir.

Süt ve Et ürünleri İçin Sağlık Sertifikaları Düzenlenmesi (AB Harici Ülkeler)

2000/6 sayılı Türk Gıda Kodeksi Çiğ süt ve Isıl işlem görmüş içme sütleri tebliğine uygun ve 2000/5

sayılı Türk Gıda Kodeksi Taze Et, Hazırlanmış Et ve Hazırlanmış Et Karışımları Tebliği ile 2000/4 sayılı

Türk Gıda Kodeksi Et ürünleri tebliğine uygun olarak üretilerek üretim izin belgesi almış ürünler için

alıcı ülke tarafından herhangi bir kriter istenilmediği taktirde ürüne ilişkin analiz raporuna gerek

kalmadan süt ürünleri ve et ürünleri sağlık sertifikası tanzim edilerek ihracatçı firmaya verilmektedir.

AB Komisyonunun 2002/80/EC Sayılı Kararı İle Ülkemiz Çıkışlı İncir, Yerfıstığı, Fındık, Antepfıstığı Gibi

Ürünlere Hazırlanan Sağlık Sertifikası

Bu kapsamındaki ürünler, Avrupa Birliğine yapılacak ihracatlarında; Sağlık Sertifikası ve Numune

Alma ve Analiz Sonuçları Raporunu beraber taşımak zorundadır. Bu dökümanlar tamamlanmadığı ve

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl Müdürlükleri ilgili Kontrol Şube Müdürünce imzalanmadığı ve

doğrulanmadığı taktirde ihracat gerçekleşmeyecektir. Tarım İl Müdürlüğüne incir, yerfıstığı, fındık,

antepfıstığı gibi ürünleri ihraç etmek için müracat eden ihracatcı firmaya uğranılarak inkremental

ağırlık yöntemine göre örnekler alınıp Müdürlüğe getirilerek öğütülmekte ve ürünler mühürlenerek

laboratuara analize gönderilmektedir.

Kontrol Belgesi (Conformity Certifıcate) 

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ekinde yer alan tarım ürünleri,

ihracatta zorunlu kalite denetimine tabidir. Bu uygulamanın amacı, geleneksel tarım ürünlerimizin

dış ülkelerdeki itibarını muhafaza etmek ve istikrarlı pazarlar yaratmaktır. Sözkonusu maddelerin

ihracatında, ihracatçı firmalar, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette

Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığına müracaat etmektedirler. Yapılan kontroller

sonucunda, mal, standardına uygun bulunduğu takdirde, gümrüklere ibraz edilmek üzere, Dış

Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı tarafından, ihracatçıya "Kontrol Belgesi"

verilmektedir. Taze meyve ve sebze ihracatı yapan firmalarımız, Dış Ticarette Standardizasyon

Denetmenlerince düzenlenen Kontrol Belgelerini Avrupa Birliği üyesi ülkelerin gümrüklerine ibraz

ettikleri takdirde, belge kapsamı taze meyve ve sebze ihracat partilerinin Avrupa Birliği ülkelerine

denetlenmeden girmesini sağlayabilmektedirler. Yurt dışında iş yapan müteahhitler işçilerinin

ihtiyacı olan zorunlu standart kapsamı malların ihracı kontrollerden muaf tutulmaktadır. Ayrıca,

hariçte işleme yoluyla yapılacak ihracat ile Bedelsiz İhracat Tebliği kapsamında yapılan ihracatta da

Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi

Ticari Kalite Denetim Yeterlilik Belgesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış

Ticarette Standardizasyon Denetmenlerince tarım ürünleri ihracatında parti bazında yapılan

denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması amaçlanmaktadır. Ayrıca

ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite bilincinin yaygınlaştırılması

düşünülmektedir. Belge almak isteyen firmanın başvurusu üretim tesisinin bulunduğu ilin bağlı

olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır. Belge sahibi imalatçı-ihracatçıların

veya bu imalatçı-ihracatçılardan ihraç kaydıyla mal temin eden ihracatçıların yapacakları ihracatta

imalatçı-ihracatçıların sorumlu denetçilerince düzenlenen Denetim Beyanı ve Belgesi'nin gümrük

idarelerine ibraz edilmesi halinde Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası

Avrupa Birliği ülkelerince, ihracatçı firmalarımızdan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi

istenmektedir. Söz konusu belgelerin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, ihracatçı firmalar,

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece

Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ne başvurarak temin etmektedirler.

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat aşamalarında gümrüklerde aranılan zorunlu

belgeler arasında olup, uygulamanın amacı sahte ve tağşişli balların ihraç ve ithal edilmesinin

engellenmesidir. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış

Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi

Kanada, ABD ve Avustralya'ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzıssıhha

Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma

ve Uygulama Merkezi Laboratuvarı'nın (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik

analiz raporu alma zorunluluğu bulunmakta olup, numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı

Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

Gözetim Belgesi - İmalatçının Analiz Belgesi (Inspection Certificate-Manufacturer's Analysis

Certificate)

Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını araştıran bir gözetim şirketinin

hazırlamış olduğu bir belgedir. Bir başka ifade ile ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış

sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı

gibi koşullara uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi" aracılığı ile alıcı ve satıcı

tarafından tespit ettirilmesi olup, düzenlenen belgeye "Gözetim Belgesi" denir. Kimyevi maddeler,

boya, çimento, asit analiz gerektiren malların nem oranı, erime derecesi ve bu malların formüllerini

oluşturan element ya da bileşiklerin ad ve oranlarını gösteren belgedir. İmalatçı firma tarafından bir

beyan şeklinde ya da bağımsız laboratuvarlar tarafından düzenlenebilmektedir. 

Orman/Tekel Nakliye Tezkeresi 

Orman ürünlerinin ihracı için istihsal yerinden, tekele tabi eşyada ise bu idarece tanzim olunarak

verilen belgelerdir.

FSC (Forest Stewardship Council - Orman Koruma Konseyi) Sertifikası

Kereste ve kerestenin kullanıldıgı mobilyaların uluslararası ticareti üzerinde çok fazla durulmakta

olup; bu ürünlerin ithalatında yasal bir engel yoktur. Ancak tüketicilerin yok olmakta olan orman

alanlarından getirilen ağaçlardan yapılmış ürünleri almamaları yönünde yönlendirme vardır.

Sertifikalı kereste kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu sertifika ise "Forest Stewardship Council (FSC)"

tarafından verilmektedir. Sertifikalı üretimde üretim her aşamada denetlenmekte, ormandan ağacın

kesilmesinden (ağacın nereden ve nasıl sağlandığı gibi) nihai ürüne (üretimde çevreyi kirletici

artıkların nasıl işleme tabi tutulduğu gibi) kadar bütün üretim aşamaları izlenmektedir. 

CITES Belgesi

 Nesli tehlike altında olan Yabani hayvan ve Bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük

beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir.

Borsa Tescil Beyannamesi

 Tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerden biri de Borsa Tescil

Beyannamesi'dir. 

Zirai ürünlerin kayıt altına alınması amacıyla vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesini sağlamak üzere

ve bürokratik işlemlerin azaltılması, borsaların geliştirilmesi için zirai ürün gümrük çıkış işlemlerinde

ihracatçıdan istenmektedir.Borsa Tescil Beyannamesi, ticaret borsalarının 13 Temmuz 1995 tarih ve

22342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kotasyon listelerinde bulunan zirai ürünlerin ihracında

talep edilmektedir. İlgili ticaret borsasından temin edilen Borsa Tescil Beyannamesi ihracatçı

tarafından 3 nüsha olarak doldurulur ve borsaya onaylatılmaktadır.

1. Nüsha (beyaz): Borsada kalır.

2. Nüsha (yeşil): İhraç faturasına iliştirilerek ilgili gümrüğe ibraz edilir.

3. Nüsha (sarı): İhracatçıda kalır.

Borsa Tescil Beyannamesinin Alınabilmesi İçin Gerekli Belgeler

İhraç edilecek malın faturasının aslı,Alım faturası veya müstahsil makbuzlarının aslı,Stopaj vergisinin

yatırıldığına dair makbuzun aslı,

Gerekli belgelerin eksiksiz ibrazı halinde Borsa Tescil Beyannamesi talebi takiben verilmektedir.

Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate)

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından ihracatçı firmaların talebi üzerine düzenlenen

Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ülkemizde zorunlu

uygulamada değildir. Ancak, Avrupa Birliği'nin 737/90 sayılı mevzuatı çerçevesinde, ihracat yapılan

ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde ) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya

Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalarımızca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun ilgili

birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilmektedir.

Helal Belgesi (Helal Certificate) 

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu

ispatlayan belgedir. 

Koşer Sertifikası (Kosher Certificate)

Ürünlerinin Musevi kurallarına göre hazırlandığını göstermekte olup; kalite, hijyen ve güveni

simgelemektedir. İsrail'e ihraç edilecek gıda ürünlerinde Musevi dinine uygunluğu belgeleyen "koşer

sertifikaları" aranmaktadır.

Bu sertifika Musevi dini mensuplarının yoğun olarak yaşadıkları ülkelere ihracatta da önemli bir

unsur olarak görülmektedir. Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre

kurallar katılaşabilmektedir.

Bazı ürünler için ülkemizdeki Hahambaşılıkça verilen sertifika yeterli olmakla birlikte, dinen kritik

konumda olan (özellikle et-süt ve mamulleri) ürünlere İsrail'deki din otoritelerinin yerinde çalışma

yaparak caizlik kazandırması gerekmektedir.

Gıda ürünlerinin dışında, Koşer Sertifikası şartının, yaygın olmamakla birlikte, bazı temizlik-hijyen

ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve elektrikli ev aletlerinde de arandığı durumlara rastlanmaktadır.

Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belge

Nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla nükleer madde, nükleer alanda kullanılan

malzeme, ekipman ve ilgili teknoloji ile nükleer çift kullanımlı malzeme, ekipman ve ilgili teknolojinin

ihracatında "İzne Esas Olacak Belge"dir.

Boykot/Kara Liste Sertifikası (Boycot/Black List Certificate)

Birbiri ile savaş halinde bulunan veya siyasi ilişkileri kesilmiş ya da zedelenmiş ülkeler, birbirlerini

kara listeye aldıklarından dış ticaret ilişkilerinde ticaret partnerlerinin kendi kara listeleri ile hiçbir

ilgisi olmadığının beyan ve onaylanmasını istemektedir.

Bu tür belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste, boykot

kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını, malın

boykot kapsamı (ismi verilen) bir ülkenin karasularında, hava sahasından geçemeyeceğini, taşıma

aracının o ülkenin bandırasını taşımadığını, gemi kaptanının o ülkenin uyruğunda olmadığını ve buna

benzer hususları beyan etmektedir.

Analiz Raporu Gerektiren Ürünler - Ekspertiz Raporu (Expertise Report)

İhrac veya ithal mallarının fiyat, miktar, kalite, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi hususlarında

gümrük idarelerince tereddüde düşülen durumlarda, analiz belgesi hazırlanması gerekmektedir.

Gümrük Kanunu ve buna bağlı diğer mevzuatlarda hangi kurum ve kuruluşların vereceği ekspertiz

raporuna itibar edileceği belirtilmiştir. Ekspertiz raporları ticaret ve sanayi odaları tarafından

verilmektedir.

Halı Ekspertiz Raporu

Eski Eserler Mevzuatı uyarınca, eski eser niteliği taşıyan malların ihracı yasaktır.

Ülkemizden ihraç edilen el halılarının eski eser niteliğinde olup olmadığını belirlemek için ilgili mal,

ihracatçının bağlı bulunduğu oda tarafından ekspertiz işlemine tabi tutulmaktadır. Bu işleme

başlamak için bir dilekçe ile ticaret ve/veya sanayi odasına başvurulmaktadır. Oda tarafından

ekspertize tabi tutulan halıların eski olduğunun saptanması halinde, Türk İslam Eserleri Müzesi'nce

ikinci bir ekspertiz işleminden geçirilir.

Halıların eski eser olmadığını gösteren rapora istinaden oda tarafından ilk raporda yer alan

hususlar da belirtilerek gümrük idarelerine ibraz edilmek üzere rapor sureti ihracatçıya

verilmektedir.

Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu

Ülkemizden ihraç edilen bakırdan ve pirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, Eski Eserler Kanunu

gereğince ilgili müze eksperlerince ekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen

rapora göre gümrük idarelerince ihracına izin verilmektedir. Bu tür bir malı ihraç edecek kişilerin,

bağlı bulunduğu odaya bir dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir.

Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu

Ham lületaşının yurtdışına gönderilmesini önlemek amacıyla, ihraç edilecek lületaşı mamulleri

ekspertize tabi tutulmaktadır.

Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı bulunduğu odaya fatura ve ilgili form ile başvurmaktadır.

Ekspertiz komitesi nezaretinde lületaşı mamulleri, ileri derecede işlem görmüş olması ve "Türk Elişi

Sanatının" estetiğinden yoksun bulunmaması gibi hususlar dikkate alınarak incelenmektedir.

İncelendikten sonra ambalajlanan mamuller, bölge ticaret ve sanayi müdürlüğü ve oda tarafından

mühürlenerek, gümrük idarelerine teslim edilmek üzere tanzim edilen bir rapor ile birlikte ihracatçıya

verilmektedir.

Bu belgeleri bizzat ihracatçılar düzenleyip onaylayacakları gibi alıcının ismini vereceği bir merci

tarafından da düzenlenebilir. Günümüzdeki en tipik örnekler İsrail karşısında Arap ülkelerinin

tutumundan kaynaklanmaktadır. 

ATA Karnesi (ATA Carnet) 

ATA karneleri uluslararası ATA Sözleşmesi ve eşyanın yurtdışına çıkarılma amacına göre farklılık

gösteren Ek Sözleşmeler kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek

duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Bir başka

ifade ile milletlerarası ticari ve kültürel faaliyetlerin artırılması için eşyaların geçici olarak vergiden

muaf ithal edilmesi amacıyla düzenlenen karnedir.

ATA karnesi ile gelen tüm eşya için ithalat işlemi sırasında, ne gümrüklerce ne de ithalatçı tarafından

başka bir işlem yapılması gerekmemektedir.ATA karnesi ile gelen eşyanın gerek ithalatında, gerekse

yeniden ihracında gümrüklerden geçiş süresinin kısaltılması sağlanmaktadır.ATA karnesinin geçerlilik

süresi bir yıldır.ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, yurtdışına götürülecek eşyanın

çeki listesini eklediği dilekçesi ile birlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili odalara müracaat

etmeleri gerekmektedir.ATA karnesi kullanmak isteyen kişi veya kuruluşların, taşınacak eşya için

gereken teminatı odaya vermesi durumunda ATA karnesini alabilmektedir.

Yetkili Odalar

Ata Sözleşmesine Üye Ülkeler Listesi

Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)

Sigorta belgeleri, sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip

sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

Sigorta Poliçesi (Insurance Policy)

Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta ettirene verilen

ve her iki tarafın hak ve borçlarını gösteren bir vesikadır. Malların sevki esnasında kaybolması veya

tahribi risklerini teminat altına almaktadır.

• Nama, emre veya hamiline yazılı şekilde düzenlenebilir. Genel olarak, sigortacının ve sigorta
• ettirenin ve varsa sigortadan yararlanan kimsenin adı, soyadı veya ticaret ünvanı ve
• ikametgahları, sigortanın konusu, sigortacının üstüne aldığı rizikolarla, bunların başlayacağı
• ve son bulacağı zaman, taşıyanın adı soyadı gibi bilgileri içermektedir.
• Denizyolu ile nakliye sigortasının maliyeti dünyanın pek çok yerinde nispeten makul düzeyde
• olup, gönderilen malın değerinin çok az bir bölümünü içermektedir.
• Gönderilen ürünün tamamı veya bir kısmı ciddi zarar görebilir, hatta firma için çok zararlı
• olabilir. Pek çok durumda taşıyıcının sorumluluğunun nakliye koşulları ile sınırlıdır. 

Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)

Bir defadan fazla yüklemesi olan ihracatçı veya ithalatçıların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir.

Spesifikasyon Belgesi (Certificate of Specification)

Malların uluslararası standartlarının ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya ISO Belgesine bağlı

olarak düzenlediği belgedir.

Konşimento, Taşıma Belgeleri (Bill of Lading, Transport Documents)

Konşimento emtiayı temsil eden kıymetli evraktır. Malların sevkini yapan nakliyat firması tarafından

düzenlenir. Sevki tevsik eden en önemli belgedir.

Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan bir taşıma belgesi olup, malların ihracatçının

ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile

taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir, malların teslim alınmasını gösterir bir teslim

makbuzudur

• Deniz ve nehir taşımacılığında kullanılan konşimentolar kıymetli evrak sayılıp ciro edilebilir.

• Diğer konşimentolar ise ciro edilemez.
• Yükleme konşimentosu, tesellüm konşimentosu, üst üste taşıma konşimentosu, klozlu
• konşimento, sevkıyatçı konşimentosu, konteynır konşimentosudur.
• Uluslararası ticarette özel durumlar dışında sıklıkla kullanılan yükleme konşimentosudur.
• Ayrıca, konşimentolarda yazılı malların kısım kısım çekilebilmelerini sağlamak üzere hazırlanan
• teslim emirleri vardır ki, bunlara da “ordino” adı verilmektedir. 

Konşimento'da Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

• Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi)
• Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı
• Taşınan malın cinsi, ölçüsü, markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler
• Tanzim tarihi ve yeri
• Kaç nüsha olarak düzenlendiği 

Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise şunlardır;

• Kaptanın adı
• Yükletenin adı
• Gönderilenin adı
• Geminin adı ve uyruğu
• Yükleme limanı
• Boşaltma limanı
• Navlun
• Diğer kayıtlar

Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı anlamda

ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmakta olup, kara taşımacılığında ise "Yük Senedi"

kullanılmaktadır.

Taşıma Belgeleri

1. Deniz Konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of loading, Bill of loading) 

Taşıtanın isteği üzerine taşıyıcı veya gemi acentası tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın

yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edileceğini taahhüt eden

belgedir. Bu tip konşimentonun en önemli özelliği kıymetli evrak niteliği taşımasıdır.

2. Havayolu Konşimentosu (Airwaybill) 

Bu konşimento bir makbuzdur, kıymetli evrak niteliği taşımaz, ciro edilerek mülkiyeti devir edilemez,

ithalatçı adına düzenlenir yani bir nev'i nama yazılı konşimento niteliği taşımaktadır.

3. Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note) 

Malların demiryolu ile taşınacağını gösteren, gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan

taşıma sözleşmesini ifade eder. Hamule senedi "nama" düzenlenir, emre yazılı hamule senetleri

düzenlenemez.

4. Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note) 

Kamyon konşimentosu (Truck Bill of Lading) da denilen bu belge, kamyon veya tır ile yapılan

uluslararası taşımacılıkta, CMR [Convention Merchandises Routier (Ticari Mallar Güzergah

Anlaşması)] gereğince düzenlenen bir taşıma belgesidir.

5. Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt) 

Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları

tarafından belli bir ücret karşılığında kendi adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye

firmaları tarafından düzenlenen belgedir.

6. FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL) 

Bu belgeler bir nev'i nakliyeci makbuzudur. Ancak bu belgeler, FİATA [(International Federation of

Freight Forwarders Association) Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu] tarafından,

kendisine üye olan taşıma acenteleri için standart hale getirilmiş ve sadece karayolu taşımacılığında

kullanılan belgelerdir.

7. Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt) 

İthalatçıya posta ile gönderilecek malın bulunduğu kolinin doğrudan ithalatçı veya ithalatçının

bankasına sevk edilmek üzere posta idaresine verilmesi karşılığında alınan posta makbuzuna denir.

8. TIR Karnesi 

Bakanlar Kurulunun 16.1.1985 tarihli, 85/8993 sayılı Kararı ile 12 Mayıs 1985 tarihinden geçerli

olmak üzere onaylanan 1975 tarihli "TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair

Gümrük Sözleşmesi" teknik eklerinde yer alan uluslararası kuruluş (halen Uluslararası Karayolu

Taşımacıları Birliği IRU) tarafından basılarak üye ülkelerin Kefil Kuruluşları aracılığıyla taşıyıcıların

kullanımına sunulan, TIR Sistemi altında eşya taşımaya yarayan bir belgedir.

Çeki Listesi (Weight Note)

İhracatçının, ihracat beyannamesi, gümrük beyannamesi ve konşimentoda beyan ettiği malların net

ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her

paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir ifade ile bu belge, ihraç için sevk

edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız bir üçüncü şahıs/kuruluş

tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan taşımada otomatik tartı

cihazlarından çıkan "kantar fişleri" de çeki listesi yerine geçer. Ancak burada, ödeme şekli olarak

akreditif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akreditif mektubunda ithalatçı

tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. Bu vesaik, malların taşıma sırasında hasar

görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü, ziyanın ne miktarda

tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından çeki listesi esas alınarak belirlenmektedir.

Koli Listesi (Packing List)

Paketler içindeki malların cinsini ve adedini belirtmek için satıcı tarafından düzenlenmektedir. Diğer

bir ifade ile kolinin içinde bulunan ambalaj ve mal muhteviyatını belirten listelerdir.

Yabancı gümrüklerde malın gümrük makamları tarafından örnekleme yöntemi ile kontrol edilmesini

sağlamaktadır. Ayrıca yabancı alıcılar ihracatçı tarafından kendilerine gönderilecek ambalaj listesine

göre malları çeşitli perakende veya toptan satış yerlerine gönderebilmektedir. Ambalaj listeleri

alıcının kendi iç dağıtımında bu açıdan yardımcı olmaktadır.

Dökme olmayan ve koliler ile sevk edilen malların her koli içindeki miktar ve ölçüler ile koli sayısını

ambalajlar açılmadan gösteren belgedir. Böylece koli listesi gümrük işlemleri sırasında gümrük

idaresine ve taşımacı firmaya sayım, yükleme ve taşıma açısından kolaylık sağlamaktadır. Koli listesi

paket, kutu, sandık ve balyalar içindeki malların hangi cinsten, hangi ölçü ve renkte olduğunu

gösterdiği için, ithalatçı kolileri açmadan dağıtımını yapma olanağını bulmaktadır.

Konşimentoda beyan ettiği malların net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin dökümünü, hangi

taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her paketin ne kadar ağırlık içerdiğini gösteren belgedir. Diğer bir

ifade ile bu belge, ihraç için sevk edilen malların brüt ve/veya net ağırlığının ihracatçı veya tarafsız

bir üçüncü şahıs/kuruluş tarafından beyan edildiği ayrı bir belgedir. Kamyon veya vagon ile yapılan

taşımada otomatik tartı cihazlarından çıkan "kantar fişleri" de çeki listesi yerine geçer. Ancak

burada, ödeme şekli olarak akreditif tercih edilmiş ise, kantar fişlerinin kabul edileceğinin akreditif

mektubunda ithalatçı tarafından açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. Bu vesaik, malların taşıma

sırasında hasar görmesi halinde önem arz eder. Sigortalı malların hangi ölçüde hasar gördüğü,

ziyanın ne miktarda tanzim edileceği Sigorta Şirketi tarafından çeki listesi esas alınarak

belirlenmektedir.