Türkiye'nin Çimento İhracatı ve Üretimi

ETİKETLER :Çimento ihracatı , Türkiye Çimento üretimi , çimento dış ticaret 

Gtip No: 2523 

TÜRKİYE ÜRETİMİ

Günümüzde sektör, hammadde konusunda tamamen kendi kaynaklarını kullanmakta olup, 

üretimiyle ülke ihtiyacını karşılayabilmektedir. 2001- 2007 yılları arasında % 64 büyüyen

Türkiye çimento pazarı, 2008 yılında da küresel krizin etkisine rağmen % 2’lik bir büyüme 

kaydetmiştir. Türk çimento sektörü, üretimde Avrupa birincisi ve dünyada Çin, Hindistan ve

ABD’den sonra dördüncü olarak yer almaktadır.

Türk Çimento Sektörü, 2011 yılının ilk 3 ayında ise çimento üretiminde % 2’lik büyüme

sağlamıştır. Bu dönemde üretilen çimentonun yaklaşık % 24’ü ihracata gitmiştir. Yine bu

dönemde iç satışlarda % 16 büyüme yaşanırken, ihracatta % 26 oranında daralma

yaşanmıştır.

Bölgesel olarak bakıldığında, üretimde Akdeniz ve İç Anadolu bölgeleri haricindeki 

bölgelerde artış yaşanmıştır. En fazla üretim artışı % 10 ile Karadeniz bölgesinde

yaşanırken, Marmara, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde de yıllık ortalamadan yüksek

artışlar gerçekleşmiştir. İç satışlarda ise tüm bölgeler büyürken, G. Doğu Anadolu

bölgesinde % 29 oranında büyüme sağlanmıştır. İhracatta da tüm bölgelerde azalış

gerçekleşmiştir. Özellikle İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde % 60’lara varan düşüşler

yaşanmıştır. Sektörün iç satışlardaki büyüme eğiliminin önümüzdeki aylarda da devam

etmesi beklenmektedir.

Türkiye’deki Çimento Üretim Tesisleri

Kaynak: Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği 

Çimento üreticileri haritada görüldüğü gibi yoğunluklu olarak Marmara, İç Anadolu ve EgeBölgesi’nde olmakla

birlikte ülkemizin geneline yayılmış durumdadır. Önemli üretici

firmalarımız As Çimento, Adoçim, Çimsa, Akçansa, Çimentaş, Nuh Çimento ve

Batıçim gibi firmalardır.

İstanbul merkezli Adoçim’in Tokat’ta entegre tesisi, Antalya’da öğütme tesisi, İstanbul

merkezli Akçansa Çimento’nun Büyükçekmece, Çanakkale ve Ladik’te fabrikaları, yine

İstanbul merkezli Çimsa Çimento’nun ise Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Mersin’de çimento

fabrikaları bulunmaktadır. 

Birçok ülke 2009 ekonomik krizi nedeniyle çimento sektöründe % 50’ler seviyesinde

kapasite kullanım oranı ile çalışırken, sektörün ihracatında lider olan Türkiye çimento

sektöründe, 2009 yılında % 90 kapasite kullanım oranına ulaşılmıştır.

Tablo 1’de görüldüğü gibi, ülkemizin 2010 yılı çimento ve klinker kapasite miktarında

sırasıyla 1. sırada 28 milyon tonla Marmara Bölgesi, 2. sırada 24,3 milyon tonla Akdeniz

ve 3. sırada 15,5 milyon tonla İç Anadolu Bölgesi yer almaktadır. 

TÜRKİYE’DE DIŞ TİCARET

İhracat

Çimento ihracatımız; 2009 yılında miktar ve değer bazında artmıştır. Afrika ve geleneksel

pazarlarımız olan Irak ve Suriye’deki talebin büyümesi 2009 yılı ihracat artışında etkili

olmuştur. Diğer taraftan; çimento sektöründe Suriye ve Irak’ta fabrika yatırımı yapan

grupların da etkisiyle çimento ihracatımızda istenildiği ölçüde artış sağlanamamıştır. Ayrıca,

özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde planlanan baraj yatırımlarının da

çimento üreticilerimizi ihracat yerine stoğa çalışmaya sevk ettiği duyumu alınmaktadır.

2010 yılında 2009 yılına göre çimento ihracatımız değer bazında ise % 5,8 düşüş ile 1

milyar 131 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 

Dörtlü GTİP bazında 2010 ve 2011 yılları çimento sektörü ihracatımızda, 1. sırayı portland

gri çimento, 2. sırayı klinker, 3. sırayı ise beyaz çimento almaktadır.

2011 yılında çimento ihracatımızda bir önceki yıla göre % 19,1 oranında bir düşüş

yaşanmıştır. Bu düşüşteki etken ise en çok ihracat yaptığımız Orta Doğu ülkeleri ve Kuzey

Afrika ülkelerinde yaşanan toplumsal olayların ticareti aksatması olarak

değerlendirilmektedir. 

2009 yılında Afrika’ya artan ihracatımız kapsamında, Mısır ve Libya gibi geleneksel

pazarlarımıza ilaveten Nijerya, Sudan, Angola, Kamerun, Ekvator Ginesi, Kongo ve

Liberya gibi Sahraaltı Afrika bölgesi ülkeler ihracatımızda dikkat çekmektedir.

2010 yılında ise ülkemizin başlıca çimento ihraç pazarları olan Irak ve Suriye’de bir miktar

kayıp yaşanmış, Libya, Mısır ve Cezayir’de ise önemli artışlar yaşanmıştır. Nijerya’ya olan

ihracatımızdaki düşüşün sebebi ise ülkede yeni fabrikalar açılması ve ithalat talebinin

daralmasıdır. Ayrıca, Nijerya, Brezilya, ABD gibi uzak ülkelere çimento ihracatında nakliye

masrafları çok fazla, navlun miktarları çok yüksek olduğundan dolayı firmalarımız

genellikle yakın ülkelere ihracat gerçekleştirmeyi tercih etmektedir. Yine İspanya’ya olan

ihracatımızda 2009 yılına göre % 55 oranında bir düşüş kaydedilmiştir. Bunun sebebi ise,

ülkedeki ekonomik sıkıntıdan dolayı azalan ithalat talebidir. 

Ülkelere göre 2011 yılı çimento ihracatımıza bakıldığında, başlıca ülkeler arasında Irak,

Suriye, Rusya Federasyonu, İsrail, İtalya ve Brezilya gelmektedir. Suriye, Mısır, Libya gibi

ülkelere ihracatımızın önemli oranlarda düşüş göstermesindeki nedenin söz konusu

ülkelerdeki toplumsal olaylar olduğu değerlendirilmektedir.

İthalat

Çimento ithalatımız 2010 yılında 2009 yılına göre % 59,3 artarak 9,6 milyon ABD Doları

değerinde gerçekleşmiştir. 2011 yılında ise 2010 yılına göre % 18,5 oranında azalış

göstererek 7,8 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 

DÜNYA ÜRETİMİ 

Dünya çimento üretimi 2010 yılı itibarıyla 3,3 milyar ton seviyesinde olup, dünya çimento

üretim kapasitesi Çin’in eskimiş kapasitesi hariç 3,5 milyar tondur. Çin’deki 1000 modern

çimento fabrikası dahil olmak üzere dünyada toplam 2360 entegre çimento fabrikası

bulunmaktadır. Son 2 yıl içinde 140 yeni çimento fabrikası faaliyete geçmiş olup, 35 tanesi

Çin’de olmak üzere 750 bağımsız öğütme tesisi bulunmaktadır Dünyanın önde gelen

çimento firmaları Lafarge (Fransa), Holcim (Zürich, İsviçre), Heidelberg Cement

(Almanya), Cemex (Meksika), Italcementi (İtalya) ve Buzzi Unicem (İtalya) olarak

sıralanabilir.

 

Çin, 2010 yılı itibarıyla 1.868 milyon ton üretim miktarı ile dünya çimento üretimindeki lider

konumunu sürdürmektedir. Çin’i sırasıyla 216 milyon ton üretim ile Hindistan, 65 milyon

ton ile ABD, 62 milyon ton ile Türkiye, 61 milyon ton ile İran, 58 milyon ton ile Brezilya, 55

milyon ton ile Vietnam, 54 milyon ton ile Japonya, 50 milyon ton ile Rusya ve 48 milyon ton

üretim ile Mısır takip etmektedir.

 

DÜNYA TİCARETİ

2010 yılında dünya çimento ihracatı toplam 10,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu

değerin 6,6 milyar doları gri çimento ihracatına, 2 milyar doları ise klinkere aittir. Çin ve

ülkemiz her iki ürün grubunda da önemli ihracatçı ülkeler olmuştur.

Dünya çimento ithalatı ise 2010 yılında 11,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu

değerin 6,9 milyar doları gri çimento ithalatına, 2,8 milyar doları ise klinker ithalatına aittir.

Önemli çimento ithalatçısı ülkeler arasında Irak, ABD, Nijerya, Fransa, Bangladeş, Libya

gibi ülkeler yer almaktadır. 

KAYNAKLAR 

• Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği
(http://www.cimentobirlik.org/tr) 

• T.C. Ekonomi Bakanlığı, Bilgi İşlem Merkezi Verileri
(http://www.ekonomi.gov.tr) 

• Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği
(www.tcma.org.tr) 

• International Trade Center (ITC) Trade-Map
(www.trademap.net)