JAPONYA DOĞALTAŞ SEKTÖRÜ 

Japonya’da doğal taş ürünleri için yapı taşı (building stone) kavramı kullanılmaktadır.

Japonya’da mermer ve granite olan talepte, mezartaşı yapımı büyük rol oynamaktadır. Öte

yandan, bu ürünlerin inşaat malzemesi olarak kullanılması yıllar itibariyle düzenli olarak

artmıştır.

Mermer genellikle iç zemin döşemelerinde ve iç duvarlarda kullanılırken, yüksek

dayanaklılığa sahip olmasından dolayı, granit binaların dış cephe kaplamalarında, yağmur ve

rüzgar alabilecek yerlerde kullanım alanı bulmaktadır.

A) DOĞALTAŞIN KULLANILDIĞI ALANLAR

1. Mezar taşı Sanayi: Japonya’da doğal taşlar mezarlarda, anıtlarda, mabetlerin

çevrelerinde ve kaldırımlarda büyük miktarlarda kullanılmaktadır.

2. İnşaat Sektörü: İnşaatların dış yüzeylerinde kaplama ve dekorasyon malzemesi

olarak kullanılan doğal taşlar, inşaatların iç yüzeylerinde yer ve duvar karosu olarak

ayrıca tuvalet, banyo ve hollerde kullanılırken, ayrıca mutfakta tezgah, banyoda küvet

v.b yerlerde kullanılmaktadır. Ayrıca otel ve halkın kullanımına açık olan yerlerde

büyük kullanım alanı bulmaktadır.
 

3. Bahçe Dizaynı: Doğal taşlar, kanalizasyonlarda, golf sahalarında kaldırım taşı olarak,

merdivenlerde, park ve bahçelerde kullanılmaktadır.

4. Heykeltraşlık: Bahçelerde kullanılan fenerler, heykeller, buda imajları ve mabetlerde

su kemerleri gibi yerlerde kullanılmaktadır. Ancak bu üretimleri devamlı bir üretim

şeklinde değildir.

5. Süs Eşyaları ve İç Dekorasyon: Özellikle mermer ve oniks taşları çeşitli süs

eşyaları, vazo, küllük ve hediyelik eşya yapımı için kullanılmaktadır.

6. Makine Sanayi: Ocak işletmeciliği ve doğal taş işleme tesisleri ile ilgili makine,

ekipman ve teçhizatlarını ilgilendirmektedir. Bu makinelerin büyük çoğunluğu

İtalya’dan ithal edilmektedir.

B) İTHALAT EĞİLİMLERİ

Japonya’ya inşaat malzemesi olarak yapılan doğaltaş ithalatı başlıca granit ve

mermerden oluşmaktadır. Yerel taş ocaklarının sayısının azalmasından dolayı, Japonya

granit arzının yaklaşık %90’nını ithal eder duruma gelmiştir. Japonya halkının doğal

güzelliklere karşı büyük bir ilgisi olduğundan yıllar itibarıyla doğal taş ithalatında büyük bir

artış izlenmiştir.

Japonya doğaltaş pazarında, en önemli ürün grubunu 709,4 milyon $ ile işlenmiş

granit oluşturmaktadır. Diğer önemli ürün ise 68,8 milyon $ ile işlenmiş mermer ve traverten

ürünleridir.

Japonya doğaltaş ithalatı genel olarak incelendiğinde, 90’lı yıllardan günümüze blok

granit ihracatında oldukça büyük bir düşüş olduğu görülmektedir.(1996: 147 milyon $, 2005:

11,6 milyon $). Bu durum, Japonya’nın, ham taş ihracatı yerine işlenmiş ürüne yöneldiğini

göstermektedir.

C) ÜLKELER İTİBARİYLE İTHALAT

1) MERMER ve TRAVERTEN (Blok&Yarı İşlenmiş&İşlenmiş)

İtalya, İspanya ve Yunanistan, Japonya’ya en fazla mermer ihraç eden AB ülkeleridir ve

ithalat pazarının % 60’ını elinde bulundururlar. İtalya 2005 yılında değerde % 35’lik payla

(27,7 milyon $) ilk sırada yer almaktadır. İtalya’yı, Çin (15,9 milyon $, %20 pay) ve

İspanya(13,6 milyon $, %17 pay) izlemektedir. Türkiye ise 4,5 milyon $ ve % 5,7 pay ile 5.

sırada yer almaktadır.

Eskiden Çin’in, Japonya’nın ölçü, renk, model ve hatalı olmama gibi ürün kalite

standartları talebini karşılayamadığı düşünülürdü. Ancak, şimdilerde, Çin’in üretim

kalitesindeki ve taş kesim teknolojisindeki gelişmeler ve işgücü maliyetinin ucuz olması

nedeniyle, Japon pazarındaki payı artmıştır.

2004 yılı nisan ayında, Türkiye 7. sıraya kadar gerilese de, 2005 yılı nisan ayında,

yukarıda da görüldüğü gibi 5. sıraya yükselmiştir. Türkiye’nin 2004 yılı nisan ayında Japonya

doğaltaş ithalatındaki payı %2 iken, 2005 yılı nisan ayında bu pay %6,1’e çıkmıştır. 2004-

2005 yılı Nisan ayı genel olarak değerlendirildiğinde Türkiye, 302,52 oranla büyük bir

gelişme göstermiştir. Değişmeyen tek nokta ise İtalya, Çin, ve İspanya’nın ilk sıraları

kaptırmamalarıdır. 

2) GRANİT(Blok&Yarı İşlenmiş&İşlenmiş)

Japonya, 2005 yılında, 745,1 milyon $’lık granit ithalatı yapmıştır. Bu ithalatın % 95’ni

işlenmiş granit oluşturmaktadır. Çin, değerde %95,6’lık payla (712,7 milyon $), Japonya’nın

granit ithal ettiği en önemli ülke olmuştur. Eski yıllarda, Çin’in Japonya’ya ihracatının çoğu,

mezartaşı kalemi olarak kaydedilmesine rağmen, son yıllarda Çin granitinin rekabetçi

fiyatının, gelişen işleme teknolojisi ile birleşmesi sonucu, Çin, Japonya doğaltaş pazarında

büyük kazanımlar sağlamıştır. Granit ithalatında Çin’den sonra gelen Hindistan, Güney Kore,

Filipinler ve İtalya gibi ülkeler çok düşük miktarlarda ihracat yapmışlardır.

3) STANDART KARO TAŞLAR

Japonya’da inşaat malzemesi olarak kullanılan bir diğer ürün 6-20 mm kalınlığındaki

granit karolardır. Bu standart ürün genel olarak, işlenmiş ürün elde edilemeyecek küçük

bloklardan üretilir. Son yıllarda, doğaltaş pazarında, ultra ince plaka olarak bilinen ve çok

hafif ağırlıkta olan granit kullanımı artış göstermiştir. Bu ürün 5-6 mm kalınlığında olup,

seramik ve fiber plaka ile arkadan desteklenmektedir. Bu ürün dışında, ülkede başka plaka

üretimi yapılmamaktadır. Plaka ihtiyacı İtalya, İspanya, Portekiz ve Güney Kore ile Çin’den

temin edilmektedir.

Diğer bir standart taş da mermer ve diğer taşların öğütülüp, çimento ve resin

bileşikleriyle sertleştirilmesi sonucu meydana getirilen suni taştır. Bu taşın en önemli cazibesi

doğaltaşlara göre daha ucuz olmasıdır.

Organik yapışkan maddelerinin yapımı duvar yüzeylerinde standart taş karosunun

kullanılmasını sağlamıştır. Son yıllardaki yapı maliyetlerini azaltmak için yapılan girişimler,

maliyet kalemlerinde rekabete dayanamayacak doğal taş alışkanlığı oluşturmuştur ve daha

fazla inşaatçı duvar dışlarında standart taş karosu kullanmaya başlamıştır.

D) İTHALATLA İLGİLİ MEVZUAT ve DÜZENLEMELER

1) İthalattaki Düzenlemeler ve Kanunlar

Doğaltaşların ithalatında herhangi bir yasal düzenleme yoktur.

2) Satıştaki Düzenlemeler ve Kanunlar

Doğaltaşların satışında yasal bir düzenleme yoktur. Japonya’da tüm binaların yapısı ithal

edilmiş olsun olmasın, Standart İnşaat Kanununa tabiidir. Yine, konut satışı ve sözleşmesi

Konut Kalite Sigorta Kanununa tabiidir. Standart İnşaat Kanunu’ndan bahsetmek yerine,

inşaat malzemeleri ile ilgili düzenlemelerden bahsetmek daha doğru olur. 

3) İnşaat Malzemeleri İle İlgili Düzenlemeler

Yapı Standartları Kanunu’nun 37. maddesi, Yapı (Bayındırlık) Bakanlığı tarafından tebliğ

edildiği gibi, binaların temelinde ve ana yapının parçalarında bulunan malzemelerin Japon

Sanayi Standartları (JIS) veya Japon Tarım Standartlarına uygun olmasını zorunlu kılar. Yapı

Standartları Kanunun 38. maddesindeki özel koşulla, kanunda ve tebliğde belirtilmeyen inşaat

malzemeleri Yapı Bakanlığı tarafından verilen özel onayla kullanılabilir.

Madde 38:

Bu madde inşaat malzemelerinin, Yapı Araştırma Enstitüsü, Yapı Bakanlığı, Daha İyi

Yaşam Merkezi, Tsukuba Yapı Testi Laboratuarı ve belirtilen diğer enstitülerin veya deniz

aşırı ülkelerdeki belirli test merkezlerinin performans testlerini sağlamasını zorunlu kılar. Test

sonuçları Japon Yapı Merkezi tarafından teknik değerlendirmeye tabii tutulur. Bu işlem 1-3

hafta arasında zaman alır. Daha sonra BCJ (Japon Yapı Merkezi) teknik değerlendirme

belgesinin bir kopyası ve başvuru formu Yapı Bakanlığına onay için teslim edilir. 7

Uluslararası Standardizasyon Kanunu (JIS) Taş (JIS 1 5003-1995)8

Endüstriyel Standardizasyon Kanunu altında, standartlar endüstriyel ürünler kalitesi için

hazırlanmıştır. JIS standartlarına uygun ürünler, JIS marka onayı ile etiketlenebilmektedir.9

Doğal taşlar için yasal bir etiketleme düzenlemesi yoktur.

a) Kare Taşlar: Genişlik kalınlığın 3 katından daha küçük olmalı ve belirli bir

uzunluğa (91,100 veya 150 cm) sahip olmalıdır.

b) Levha (Plaka) Taşlar: Kalınlık 15cm’den az olmalı ve genişlik kalınlığın 3 veya

daha fazla katı olmalıdır.

c) Kenchi Taşları (baş kısmı kesilmiş kare koni): Kural gereği yüzey yaklaşık kare

şeklinde olmalı. Dört kenardan aşağı doğru incelen kenarlar ve bu kenarın yan

yüzeye oaln uzunluğu yüzeyin 1,5 katı veya daha az büyüklükte olmalıdır.

d) Rag Taşları: Kural gereği yüzey kare şeklinde olmalıdır. İki kenardan aşağı doğru

incelen kenarlar ve bu kenarın yan yüzeye olan uzunluğu 1,2 katı veya daha az

büyüklükte olmalıdır.

Fiziksel Özelliklerine Göre Sınıflandırma (Bükülme Direnci)

1) Sert taş: 4,903 N/cm2 ve daha fazla

2) Yarı sert Taşlar: 981’den 4,903 N/cm2

3) Yumuşak Taş: 981 N/cm2’nin altında

Derece

1) Sınıf 1: Hatasız

2) Sınıf 2: Dikkate değer hatalar yok

3) Sınıf 3: Hatalar kullanımda sorun yaratmaz

Taştaki hatalar aşağıdakileri içerebilir;

1) Boyutların hatası, eğrilik, çatlak, düzensiz renkler, bozuk lekeler, çizik ve ezikler

2) Yumuşak taşlarda, leke ve boşluklar

3) Dekoratif taşlarda, renk tonunda ve yapıda düzensizlik ve lekeler içerebilir.

7 Uyanık Tülay, Doğal Taşlar Dış Pazar Araştırması, İGEME Yayınları, 2001, Ankara

8 Uyanık Tülay, 2001, Ankara

9 JIS sistemi hakkında detaylı bilgi için;

Japanese Standarts Association Tel: 03 3583 8005 http://www.jsa.or.jp
11

İşaretleme

Oluştuğu bölge veya özel ismi Fiziksel özelliklerine göre çeşidi >şekilce

çeşidi> Sınıfı > Boyutları: kalınlık* genişlik* uzunluk

Ürün Sorumluluk Kanunu 

Ürün kusurunun sonucunda insan hayatında ve organlarında zarara yol açan veya malda

hasar yaratan ürünlerin üreticilerine, işleyicilerine veya ithalatçılarına verilen zararı ödeme

sorumluluğunu yükler. Kanuna göre kusur, ürün kalitesindeki düşüklük değil ürün

güvenliğindeki yetersizliktir. İthal ürünlerde zararı karşılama sorumluluğu ithalatçıya aittir.

Vergiler

1) Gümrük Vergisi

Doğal taşların ithalatında gümrük vergisi hakkında herhangi bir düzenleme yoktur.

Doğal taşlar gümrük vergisinden muaftır.

2) Tüketim Vergisi

(CIF + Gümrük Maliyetleri) + %5

E) YEREL DAĞITIM SİSTEMİ

a)Yerel Piyasa Koşulları

Doğal taş talebi, yeni başlayan ticari yapı ve konut inşaatlarındaki eğilimlerden büyük

ölçüde etkilenmektedir. Japonya’da yapı sanayinin çok hızlı gelişmemesi doğaltaş sektörünü

de etkilemektedir. 2003 yılında, yeni başlayan yapı inşaatları %3,2 oranında artarak 176.533

adete ve yeni başlayan konut inşaatları %2,5 oranında artarak 1.173.649 adete ulaşmıştır.

Bununla birlikte, inşaatçılar yapı maliyetlerini azaltmak için güçlü taleplerle karşı

karşıyadırlar ve bu durum doğal taş talebini etkilemektedir. Şehir iyileştirme planları, büyük

ölçekli gökdelen projelerinin Tokyo çevresinde gelişme göstermesini teşvik etmiş ve inşaat

sektöründeki kısıtlamaları azaltmıştır.

Japonya doğal taş pazarında, tamamlama renk ve desen tekdüzeliği ve ölçü titizliği diğer

ülkelerden daha fazla talep edilmektedir. Son zamanlarda, taşı kullanan tasarım firmaları ve

inşaat sahipleri, eskiye nazaran, rekabet fiyatlarında olduğu kadar ürünlerin kalite seviyesinin

yüksek olmasına daha çok dikkat etmektedirler.

12b) Dağıtım Kanalları

1) Ham ve Plaka Taşlar

Çoğu ham ve plaka taşlar özel ithalatçılar tarafından ithal edilmektedir ve daha sonra taş

işleyicilerine dağıtılmaktadır yada taş işleyicileri kendileri ithal etmektedirler. Deniz aşırı

taşocağı sahipleri yerleşik dağıtım kanallarını kullanmaktadırlar.

2) Özel Siparişli Ürünler

Taş işleyicileri, inşaatçılar tarafından verilen özel sipariş ham ve plaka taşlarında özel

kesimler uygulamaktadırlar. Buna rağmen, işleyiciler ve tamamlayıcılar arasında kesin bir

tanımlama yoktur ve uygulamada çoğu firma taş işleme ve tamamlama sürecini

uygulamaktadır. İnşaat süreci belli bir şekil kazandığından bu yana, taş tamamlayıcıları genel

müteahhit altında taşeronlar olarak faaliyet göstermektedirler.

3) Standart Taş Karosu

Standart taş karosuna büyük miktarda makine işlemesine gerek olmadığından, özel

ithalatçılardan daha çok normal ithalatçılar başarılı olabilirler. Şu anda, çoğu ithalatçılar,

inşaat maddeleri ithalatçıları ve temel karo üreticileridir.

Doğal taş sektörü, ithalat, işleme, tasarım ve nihai ürüne dönüştürme dahil her aşamada

teknik kaynaklar ve tecrübe gerektirir. Büyük girişimciler ve onların bağlı grupları, doğaltaşın

ithal edilmesinden nihai ürüne dönüşmesine kadar ki bütün süreç ile ilgilenmektedir. Son

zamanlarda, üretici ülkeler, giderek ham taş ihracatından katma değeri yüksek işlenmiş

ürünlere kaymaktadırlar. Bu durum, Japonya taş tedarikçilerine ve genel müteahhitlere direk

olarak ithalat imkanı sağlamaktadır ve bu yüzden geleneksel dağıtım kanallarını

engellemektedir.

F) PAZARA GİRİŞ ÖNERİLERİ

Her ülkenin doğal taşı kalite, sertlik ve nem emme oranında farklılık gösterir. Yapı taşı

kullanıcıları renk ve desen düzenine ve boyut keskinliğine çok dikkat ederler. Üreticilerden

sürekli olarak, bu ürün kalitesi ve özelliklerine uyan malzemeyi sağlamaları beklenir. Japonya

ithalatı, son zamanlarda işlenmemiş taştan, levha ve parlatılmış ürün ithalatına doğru

artmıştır. Bunun sonucu gelecekte, katma değeri daha yüksek ürünlerin ithalatında artış

beklenmektedir. Yapı taşı sektörü pahalı olmayan yüksek kaliteli ürünlere olan talebi

karşılamakta zorlanmaktadır. Bu nedenle talebi karşılamak için yeni kaynaklar

araştırılmaktadır. Aslında bunlar yukarıda da ifade edilmişti ancak firmalarımıza pazara giriş

için önemli referans noktaları sağlayacağı varsayımından yeniden bahsetme gereği

duyulmuştur.

Bu şartlarda, Japon piyasasına girmeyi ve kazanç sağlamayı isteyen yabancı tedarikçiler

için şu öneriler sıralanabilir:10

• Düşük Fiyat Teklifi:

Yapı taşlarına olan talep 1993’ten bu yana hızla azalmıştır. İnşaat sektöründeki proje

sayısının azalmasına ilaveten, inşaatçılar yapı maliyetinin azalması konusunda güçlü bir

taleple karşı karşıya kalmışlardır. Bu da yapı taşına olan talepte kayda değer bir düşüşe yol

açmıştır. Maliyeti düşürme çabalarının bir parçası da Japon yapı müteahhitlerinin yapı taşını

yerli tedarikçi yoluyla değil de direk yurt dışından sağlamasıdır. Piyasanın düşük fiyat

ihtiyacını karşılamak için yabancı tedarikçiler aşağıdaki ölçülere göre düşük fiyat teklifi

üzerinde çalışmalılar.

Japonya’ya olan deniz taşıma maliyetini azaltmak için taşı blok veya kalın dilimler

halinde taşımak yerine cilalanmış son ürün olarak taşımak gereklidir. Ham taşın üretimin

olduğu ülkede işlenmesi ve doğrudan Japonya’ya ihracat yapılması başka bir ülkede

işlenmesine oranla daha az maliyetlidir.

• Döşemenin basitleştirilmesiyle maliyetin düşürülmesi

Japonya’da deneyimli taş cilalayıcıların az olmasıyla ilgili olan parlatma maliyetini

düşürmenin bir yolu da, hazır beton yönteminin kullanılmasıyla döşeme işleminin

basitleştirilmesidir. Bu yöntem sayesinde cilalama süresi azaltılabilir. Bu yönteme olan

talebin artması beklendiğinden, denizaşırı ülkelerdeki taş tedarikçilerinin bu yöntemi

geliştirmeleri önerilir.

• Ürün kalitesini geliştirmek

Japon kullanıcılar, diğer ülkelere göre cilalamanın düzenli olması, renklerin ve desenlerin

düzenli olması ve boyutların düzgün olmasına daha çok dikkat ederler. Son zamanlarda,

yüksek kaliteli malzeme kullanımında geçmiş döneme göre daha ısrarlı olan inşaat sahipleri

ve tasarım firmaları taşıma maliyetlerinin düşürülmesine ihtiyaç duymaktadır. Deniz aşırı

ülkelerdeki taş tedarikçileri bitmiş ürünü ihraç ederken, yüksek kaliteli ürünü rekabet

edebilecek fiyatlarla da teklif etmek zorundalar.

• İşlemenin geliştirilmesi

Japon kullanıcılar ürünün yapımını zorlaştıran zor şekilli ve eğimli taş ürünlerine

(yakomono) çok önem verirler. Yakumono, Japonya’da sayıları çok az olan ve gittikçe azalan

ustalar tarafından işleme gerektirmektedir. Japon yapı taşı sektörü yakumonoyu cilalanmış

halde veya yurtdışındaki kaynağından ithal etmek zorunda kalmıştır. 

• Orijinal taş çeşitlerine talep vardır

İnşaat sahipleri ve tasarım yapan firmalar nadir bulunan orijinal taş çeşitleri

aramaktadırlar. Bu taleplerin karşılanması için beyaz zemin üzerinde siyah noktalı mermer,

mavi mermer ve kırmızı granit gibi nadir bulunan taş çeşitlerine ihtiyaç vardır. Denizaşırı

ülkelerdeki taş tedarikçileri bu ihtiyaçları anlamalı ve orijinal ürünler teklif etmelidirler. Aynı

zamanda fiyat rekabeti, işleme teknolojisindeki gelişme ve istikrarlı ürün kalitesine bağlı

olarak Çin’den yapılan granit ithalatının artması gibi gelecekte mermer ithal kaynaklarında da

(İtalya dışında diğer ülkelerden) daha fazla çeşitlilik beklenmektedir.

G) SATIŞ SONRASI HİZMET

Normalde satış sonrası hizmet gerekmemektedir. Ancak, taşın geçek kalite ve

koşulunu içeren bazı durumlar vardır ki; ham taşın kesilmesine kadar değer biçilememektedir.

Bazı tüketicilerin, teslimattan sonra ürün kalitesi konusunda şikayetleri olmaktadır. Buna

ilaveten, kalite kontrole dikkat etmek çok önemlidir çünkü bir ithalatçı, ithal malların kusurlu

ve insan vücuduna zararlı olduğunda PL (Ürün Sorumluluğu) altında bir mesuliyet alacaktır. 

ETİKETLER : doğal taşlar pazarı ,doğal taşlar ihracatı ,Japonya'ya doğal taşlar ihracatı ,Japonya doğal taş sektörü