MEYVE SULARI İHRACATI 

Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları  

Ürün Adı GTİP No

• Portakal Suyu (Dondurulmuş) 200911
• Diğer Portakal Suları 200912,200919
• Greyfurt Suyu 200921,200929
• Diğer Turunçgil Suları 200931,200939
• Ananas Suyu 200941,200949
• Domates Suyu 200950
• Üzüm Suyu 200961,200969
• Elma Suyu 200971,200979
• Diğer Meyve /Sebze Suları 200980
• Karışık Meyve/Sebze Suları 200990

Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

TÜRKİYE'DE ÜRETİM 

Ülkemizde meyve suyu üretimi 1960’lı yılların sonlarında başlamıştır. Yıllar içinde 

teknolojik gelişmeler yakından takip edilmiş ve ürün çeşitlendirmesine gidilmiştir. İç 

pazarda özellikle şeftali, vişne, kayısı ve karışık meyve nektarları tüketilmekte iken, 

ihracatta ağırlıklı olarak elma suları önem kazanmıştır. Ancak son yıllarda değişen 

eğilimler doğrultusunda iç pazarda elma, nar, domates ve üzüm suyuna ve özellikle % 100 

meyve suyuna olan talebin artması bu ürünleri de iç pazarda kayda değer bir konuma

getirmiştir. 

Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) verilerine göre meyve suyuna işlenen meyve 

miktarı 2000 yılında 433 bin ton iken, 2007 yılında 737 bin tona çıkmış, 2010 yılında ise 

825 bin tona yükselmiştir. Aynı zamanda var olan meyve çeşitlerine ek olarak ayva, havuç 

(siyah ve sarı) ve çilek de meyve suyuna işlenen meyveler arasında yer almıştır. Meyve

suyuna işlenen meyveler arasında elma %46 pay ve 376 bin ton ile ilk sırada gelmekte,

söz konusu ürünü %11 pay ve 95 bin ton ile şeftali, %10 pay ve 79 bin ton ile nar, %9 pay

ve 73,5 bin ton ile vişne ürünleri takip etmektedir.

MEYED verilerine göre toplam meyve konsantresi üretimi 2010 yılında 2006 yılına kıyasla 

%53 nispetinde artış kaydederek 96 bin tona ulaşmıştır. Toplam konsantre üretimi 

içerisinde en büyük pay %58 ile elma konsantresine aittir. İkinci sırada %17 ile vişne

konsantresi yer almakta olup, %8’lik pay ile nar konsantresi üçüncü sıradadır.

Anılan yılda yılı toplam meyve püresi üretimi ise 2006 yılına nazaran %44 oranında

yükselerek 122 bin ton seviyesine ulaşmıştır. Toplam meyve püresi üretimi içerisinde en

büyük pay %59 ile şeftali püresine aittir. İkinci sırada %24 ile kayısı püresi yer almakta

olup, %6’lık pay ile nar konsantresi üçüncü sıradadır.  

İhracat 

Türkiye, sahip olduğu ekolojik yapısı ve üretim alanı itibariyle yaş meyve üretiminde 

dünyanın önde gelen ülkelerinden biri konumundadır. Bu durum, Türk meyve suyu sektörü 

için de önemli avantajlar sağlamaktadır. 

Türkiye’nin meyve suyu ihracatı 1970 yılında 6 ton gibi sembolik bir miktarla başlamış ve 

2010 yılı ihracatımız ise 174 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında ise meyve 

suyu ihracatımız bir önceki yıla kıyasla değer bazında %26,7’lik artış kaydetmiş ve 221 

milyon dolar seviyesine ulaşmıştır.  

Türkiye’nin meyve suyu ihracatında en önemli yeri teşkil eden ürün elma suyudur.

Toplam elma suyu ihracatımız 2011 yılında yaklaşık 108 milyon dolar olarak

gerçekleşmiş, böylece toplam meyve suyu ihracatına oranı %47 olmuştur. Vişne,

şeftali, kayısı suları ve sebze suları gibi ürünlerin bulunduğu diğer meyve/ sebze

suları ise aynı yıl itibarıyla 93 milyondolarlık ihracat rakamına ulaşmıştır.

Bahse konu sektörde ülkemizin ihracat kompozisyonuna ülke bağlamında

bakıldığında, Avrupa Birliği ülkelerinin ağırlıklı olduğu müşahede edilebilir. Nitekim, Türkiye’nin

meyve suyu ihracatında ilk sırada 42,3 milyon dolarla Almanya gelmektedir. Söz konusu ülkeye

yönelik ihracat değer bazında %46,2 gibi anlamlı oranda artış kaydetmiştir. Diğer taraftan,

İngiltere ve Belçika’ya gerçekleştirilen değer bazında ihracatta rekor artışlar, sırasıyla

%170 ve %512, kaydedilmiştir.   

İthalat

Türkiye’nin meyve suyu ithalatı 2011 yılında ihracata paralel olarak artış göstererek 29

milyon dolara ulaşmıştır.

Söz konusu ithalat artışında temel belirleyici unsuru, dondurulmuş portakal suyu ve diğer

meyve ve sebze suları ithalatında yaşanan artışlar oluşturmuştur. 

Türkiye’ye 2011 yılında toplam 44 ülkeden meyve suyu ithalatı gerçekleştirilmiştir. İsrail,

Brezilya, Hollanda ve KKTC ithalatımızda önde gelen ülkelerdir.

2011 yılında, İtalya’dan gerçekleşen ithalat değer bazında %3034, İspanya’dan

gerçekleştirilen ithalat ise %2141 gibi rekor oranlarda artış kaydetmiştir.

İthalatta ilk sırada yer almakta olan İsrail’den ağırlıkla diğer turunçgil suları ve

dondurulmuş portakal suyu ithal edilmekte, Brezilya’nın ülkemize gerçekleştirdiği meyve

suyu ihracatında ise dondurulmuş portakal suları birinci sırada yer almaktadır. Yüksek

ithalat artış oranları ile dikkat çeken İspanya’dan ağırlıklı olarak dondurulmamış portakal

suyu, İtalya’dan ise diğer meyve ve suları ithal edilmektedir. 

DÜNYA PİYASALARI

Euromonitor verilerine göre, dünya meyve ve sebze suyu sektörünün pazar büyüklüğü

2006 ile 2011 yılları arasında toplamda %22,4 oranında artış göstererek 62 milyar litreye

ulaşmış durumdadır. Aynı dönemde yıllık ortalama artış oranı ise %4 olarak

gerçekleşmiştir. 

2011 yılı itibarıyla Asya-Pasifik bölgesi küresel pazardan aldığı %34’lik pay ile lider

konumdadır. Bahse konu bölgenin 2006 – 2011 yılları arasındaki büyüme performansına

bakıldığında, sektör büyüklüğünün mutlak olarak 8 milyar litrelik artış kaydettiği, söz

konusu dönemde (yıllık olarak ortalama %10,2, birikimli olarak ise %62,8 oranlarının da

işaret ettiği gibi) çok yüksek bir büyüme temposu yakaladığı görülmektedir.

Diğer taraftan, Latin Amerika piyasasının da, Asya-Pasifik pazarında olduğu gibi dinamik

ve istikrarlı bir büyüme performansı yakaladığı gözlenmektedir. Latin Amerika pazarı 2006

– 2011 yılları arasında %62,7 oranında büyüme kaydetmiş, yıllık ortalama büyüme oranı

ise 10,2 olarak gerçekleşmiştir. Bahse konu sürecin sonunda Latin Amerika pazarının

küresel meyve ve sebze suyu sektöründen aldığı pay %9,8 olarak gerçekleşmiştir. Kuzey

Amerika ve Batı Avrupa’nın pazar payları sırasıyla %18,3 ve %18,4 ile birbirine oldukça

yakındır. Büyük ve önemli piyasalar olmalarına rağmen, söz konusu dönemde iki bölge

pazar hacminde de daralma gözlenmiştir. Kuzey Amerika bölgesi 2006 – 2011 döneminde

%4,1, Batı Avrupa ise %2,9 oranında küçülme kaydetmiştir. Mevcut eğilimin devamı

halinde, iki bölgenin de pazar paylarında gerileme yaşanacağı değerlendirilmektedir. 

Fert başına düşen küresel yıllık meyve ve sebze suyu tüketimi 2011 yılında 2006 yılına

kıyasla %15,5 oranında artarak 7,6 litreden 8,8 litreye çıkmıştır. Söz konusu dönemde

yıllık ortalama tüketim artışı ise %2,9 olmuştur. MEYED verilerine göre, 2010 yılı itibarıyla

ülkemizde fert başına tüketim yaklaşık 10 litre olup, dünya ortalamasının üzerinde

seyretmektedir. Bununla birlikte Kuzey Amerika ve Batı Avrupa tüketimi ile

karşılaştırıldığında oldukça düşüktür.

2011 yılı itibarıyla fert başına tüketimin en fazla olduğu bölgeler olarak Kuzey Amerika

(32,4 litre), Batı Avrupa (23,2 litre) ve Doğu Avrupa (18,6 litre) öne çıkmaktadır. Asya-

Pasifik ve Kuzey Afrika – Ortadoğu bölgeleri fert başına tüketimin en az olduğu bölgeler

olmakla birlikte, 2006 – 2011 yılları arasında anılan bölgelerde tüketimin ivmelenerek

arttığı müşahede edilmektedir. Bahse konu dönemde Asya-Pasifik bölgesinde fert başına

tüketim miktarının %54,9, Kuzey Afrika-Ortadoğu bölgesinde ise %20,4 oranında arttığı

görülmektedir.

Benzer şekilde, yıllık tüketimin fert başına 10,1 olduğu Latin Amerika pazarında da 2006 –

2011 arasında tüketim %54 oranında yükselme kaydetmiştir.

Bu itibarla, gerek pazar hacmi, gerekse de fert başına tüketim miktarlarında kaydedilen

dinamik ve istikrarlı büyüme dikkate alındığında, Asya-Pasifik ve Latin Amerika pazarları

meyve ve sebze suyu ihracatı açısından önemli potansiyel arz etmektedir.  

Dünya meyve ve sebze suyu piyasasında önde gelen firmaların pazar paylarına 

bakıldığında, küresel pazarın oligopolistik bir nitelik taşımadığı ve dünya piyasalarında

yoğunlaşmanın nispeten düşük olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim, en büyük 10

firmanın pazar paylarının toplama oranı % 19 seviyesinde olup, söz konusu firmaların 4

tanesi Çin Halk Cumhuriyeti, 4 tanesi ABD menşelidir. Diğer taraftan, ilk 10 içerisinde bir

adet Meksika ve Almanya kökenli firma bulunmaktadır.

2011 yılı itibarıyla ABD menşeli iki firmanın Coca Cola (Minute Maid) ve PepsiCo

(Tropicana)’nun sırasıyla %5,2 ve %3,2’lik pazar paylarıyla ilk iki sırada yer aldığı

anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, ÇHC menşeli firmalar söz konusu dönemde pazar

paylarını önemli ölçüde artırarak küresel ölçekte iddialı aktörler konumuna gelmişlerdir.

DÜNYA TİCARETİ 

Dünya meyve suyu ihracatında 2010 yılı itibariyle portakal suları (%38,4) en fazla paya

sahiptir. Elma suyu (%16), diğer meyve/sebze suları (%16) ve karışık meyve ve sebze

suları (%10) dünya ticaretinde öne çıkan meyve suyu çeşitleridir.  

Brezilya, Hollanda, ABD, Belçika, Almanya ve Çin dünyadaki önemli ihracatçılardır. Bu

ülkeler, değer olarak dünya meyve suyu ihracatının yarısından fazlasını

gerçekleştirmektedirler. Brezilya tek başına dünya ihracatı içinde % 14,4’lük paya sahiptir.

Brezilya’nın ihraç ürünleri arasında başta dondurulmuş portakal suyu olmak üzere diğer

portakal suları, diğer meyve/sebze suları ve elma suyu gelmektedir . 

Dünya İthalatı

ABD, Almanya ve Hollanda dünya ihracatında olduğu kadar ithalatında da önemli bir yere

sahiptir. Bu ülkelerin ithalatı daha çok konsantre meyve suları üzerine olmaktadır. ABD ve

Almanya dünya ithalatında sırasıyla %11,8 ve %10,1’lik payları ve Hollanda %9,2’lik

payları ile büyük ithalatçı konumundadır.  

ETİKETLER : meyvesuyu ihracatı , üzüm suyu ihracatı , DÜNYA MEYVESUYU ÜRETİMİ İHRACATI İTHALATI